Hvetjum samstarfsfólkið til að fara í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar 7. október 2024 13:32 Nú er Bleikur október genginn í garð en tilgangur hans er að vekja almenning til vitundar um brjóstakrabbamein. Brjóstakrabbamein er eitt fárra krabbameina sem hægt er að skima fyrir og þannig má greina sjúkdóminn áður en einkenni gera vart við sig. Á Íslandi hefur verið sýnt fram á að reglubundin skimun fyrir brjóstakrabbameini lækkar dánartíðni af völdum hans um 30-40% En eins og flestir vita þá stendur konum einnig til boða skimun fyrir leghálskrabbameini. Þar er ávinningurinn af reglubundinni skimun enn meiri. Reglubundin skimun fækkar tilfellum um allt að 90% og því til mikils að vinna að mæta í skimun. Boðið hefur verið upp á skimun fyrir bæði brjóstakrabbameini og leghálskrabbameini í áratugi en nú hefur sú neikvæða þróun orðið að þátttaka í skimunum hefur dregist saman. Það er gríðarmikið hagsmunamál fyrir konur að koma í skimun þegar boð berst frá okkur hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana. Við tökum sérstaklega eftir því að konur með erlent ríkisfang koma síður í skimun. Ef skoðuð er þátttaka í skimun fyrir leghálskrabbameini þá var þátttaka kvenna með erlent ríkisfang aðeins 27% árið 2023 á meðan þátttaka kvenna með íslenskt ríkisfang slagaði hátt í 72%. Okkar viðmið er að ekki færri en 75% mæti í skimanir. Það er því ljóst að við þurfum að gera mun betur til þess auka þátttöku kvenna með erlent ríkisfang í krabbameinsskimunum. Hvers vegna koma erlendar konur síður í skimun? Auðvitað liggur beint við að spyrja konur með erlent ríkisfang hvers vegna þær koma ekki í skimun. Í sumum tilvikum er skýringin tungumálaörðugleikar, stundum er það vanþekking á kerfinu og skortur á upplýsingum. Sumar nefna kostnað við skimanir og áberandi fjöldi nefnir að þær treysti sér ekki til að óska eftir leyfi frá vinnuveitendum til að fara í skimun. Allar konur eiga rétt á að skreppa í skimun á vinnutíma, en margar konur með erlent ríkisfang virðast óttast neikvæð áhrif á stöðu þeirra á vinnustað ef þær nýta sér þann rétt. Til þess að koma til móts við þennan hóp kvenna hefur Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins ákveðið að bjóða upp á síðdegisopnun í leghálssýnatökur í tilraunaskyni. Opið verður á fimmtudögum milli klukkan 15 og 17 á tímabilinu 17. október til 21. nóvember á eftirtöldum heilsugæslustöðvum: Heilsugæslan Árbæ Heilsugæslan Efra-Breiðholti Heilsugæslan Miðbæ Heilsugæslan Seltjarnarnesi Heilsugæslan Sólvangi Hjá heilsugæslunni sjá ljósmæður um sýnatökur og kostnaður er aðeins 500 krónur. Aukið aðgengi og minni hindranir Í mars síðastliðnum fóru heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu að bjóða konum að mæta í opið hús í leghálssýnatökur án þess að hafa bókað sér tíma. Hlutfallslega fleiri erlendar konur nýta sér þennan möguleika en íslenskar. Þetta er því ein leið til að auka aðgengi og draga úr hindrunum sem geta falist í því að bóka sér tíma ef tungumálaerfiðleikar eru fyrir hendi. Þessu fyrirkomulagi verður haldið áfram en konur geta eftir sem áður bókað sér tíma, allt eftir því hvað hentar hverju sinni. Mikilvægt er að hafa í huga að konur fá boð um að koma í sýnatöku fyrir leghálskrabbameini. Þegar boðið berst er tilvalið að bóka tíma á hentugri heilsugæslustöð, eða mæta í opið hús þegar hentar. Sama gildir um skimun fyrir brjóstakrabbameini. Boð berst frá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana og þá er konum boðið upp á að panta tíma í skimun hjá Brjóstamiðstöð Landspítalans. Reynum að ná til sem flestra kvenna Við hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana sendum boðsbréf í skimanir á þremur tungumálum; íslensku, ensku og pólsku. Þá hörfum við látið vinna veggspjöld á þessum þremur tungumálum til að benda á mikilvægi skimana sem ætlunin er að dreifa á vinnustaði og víðar. Þá er unnið að gerð fræðsluefnis sem verður meðal annars ætlað erlendum konum. Það er ljóst að við þurfum að gera betur til þess að auka þátttöku erlendra kvenna í krabbameinsskimunum. Krabbameinsskimanir skipta gríðarmiklu fyrir einstaklingana, en þær leiða einnig af sér mikinn sparnað fyrir samfélagið. Heilsugæslan kappkostar að koma til móts við konur eins og sjá má á þeim aðgerðum sem taldar hafa verið upp en samfélagið í heild þarf að taka höndum saman og hvetja konur til þátttöku. Í ljósi þess að erlendar konur veigra sér við því að óska eftir leyfi hjá vinnuveitendum til þess að mæta í krabbameinsskimanir þá vil ég beina því til stjórnenda fyrirtækja að hvetja sitt starfsfólk, hvort sem það eru íslenskar eða erlendar konur, til þátttöku í krabbameinsskimunum. Það sendir út jákvæð skilaboð til þeirra um að nýta sér þessa mikilvægu heilsuvernd. Þá hvetjum við fólk til að ræða skimanir við samstarfsfólkið á sínum vinnustöðum og minna á þetta mikilvæga forvarnarverkefni. Ágúst Ingi Ágústsson, yfirlæknir Samhæfingarstöðvar krabbameinsskimana hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skimun fyrir krabbameini Krabbamein Heilbrigðismál Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Nú er Bleikur október genginn í garð en tilgangur hans er að vekja almenning til vitundar um brjóstakrabbamein. Brjóstakrabbamein er eitt fárra krabbameina sem hægt er að skima fyrir og þannig má greina sjúkdóminn áður en einkenni gera vart við sig. Á Íslandi hefur verið sýnt fram á að reglubundin skimun fyrir brjóstakrabbameini lækkar dánartíðni af völdum hans um 30-40% En eins og flestir vita þá stendur konum einnig til boða skimun fyrir leghálskrabbameini. Þar er ávinningurinn af reglubundinni skimun enn meiri. Reglubundin skimun fækkar tilfellum um allt að 90% og því til mikils að vinna að mæta í skimun. Boðið hefur verið upp á skimun fyrir bæði brjóstakrabbameini og leghálskrabbameini í áratugi en nú hefur sú neikvæða þróun orðið að þátttaka í skimunum hefur dregist saman. Það er gríðarmikið hagsmunamál fyrir konur að koma í skimun þegar boð berst frá okkur hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana. Við tökum sérstaklega eftir því að konur með erlent ríkisfang koma síður í skimun. Ef skoðuð er þátttaka í skimun fyrir leghálskrabbameini þá var þátttaka kvenna með erlent ríkisfang aðeins 27% árið 2023 á meðan þátttaka kvenna með íslenskt ríkisfang slagaði hátt í 72%. Okkar viðmið er að ekki færri en 75% mæti í skimanir. Það er því ljóst að við þurfum að gera mun betur til þess auka þátttöku kvenna með erlent ríkisfang í krabbameinsskimunum. Hvers vegna koma erlendar konur síður í skimun? Auðvitað liggur beint við að spyrja konur með erlent ríkisfang hvers vegna þær koma ekki í skimun. Í sumum tilvikum er skýringin tungumálaörðugleikar, stundum er það vanþekking á kerfinu og skortur á upplýsingum. Sumar nefna kostnað við skimanir og áberandi fjöldi nefnir að þær treysti sér ekki til að óska eftir leyfi frá vinnuveitendum til að fara í skimun. Allar konur eiga rétt á að skreppa í skimun á vinnutíma, en margar konur með erlent ríkisfang virðast óttast neikvæð áhrif á stöðu þeirra á vinnustað ef þær nýta sér þann rétt. Til þess að koma til móts við þennan hóp kvenna hefur Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins ákveðið að bjóða upp á síðdegisopnun í leghálssýnatökur í tilraunaskyni. Opið verður á fimmtudögum milli klukkan 15 og 17 á tímabilinu 17. október til 21. nóvember á eftirtöldum heilsugæslustöðvum: Heilsugæslan Árbæ Heilsugæslan Efra-Breiðholti Heilsugæslan Miðbæ Heilsugæslan Seltjarnarnesi Heilsugæslan Sólvangi Hjá heilsugæslunni sjá ljósmæður um sýnatökur og kostnaður er aðeins 500 krónur. Aukið aðgengi og minni hindranir Í mars síðastliðnum fóru heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu að bjóða konum að mæta í opið hús í leghálssýnatökur án þess að hafa bókað sér tíma. Hlutfallslega fleiri erlendar konur nýta sér þennan möguleika en íslenskar. Þetta er því ein leið til að auka aðgengi og draga úr hindrunum sem geta falist í því að bóka sér tíma ef tungumálaerfiðleikar eru fyrir hendi. Þessu fyrirkomulagi verður haldið áfram en konur geta eftir sem áður bókað sér tíma, allt eftir því hvað hentar hverju sinni. Mikilvægt er að hafa í huga að konur fá boð um að koma í sýnatöku fyrir leghálskrabbameini. Þegar boðið berst er tilvalið að bóka tíma á hentugri heilsugæslustöð, eða mæta í opið hús þegar hentar. Sama gildir um skimun fyrir brjóstakrabbameini. Boð berst frá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana og þá er konum boðið upp á að panta tíma í skimun hjá Brjóstamiðstöð Landspítalans. Reynum að ná til sem flestra kvenna Við hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana sendum boðsbréf í skimanir á þremur tungumálum; íslensku, ensku og pólsku. Þá hörfum við látið vinna veggspjöld á þessum þremur tungumálum til að benda á mikilvægi skimana sem ætlunin er að dreifa á vinnustaði og víðar. Þá er unnið að gerð fræðsluefnis sem verður meðal annars ætlað erlendum konum. Það er ljóst að við þurfum að gera betur til þess að auka þátttöku erlendra kvenna í krabbameinsskimunum. Krabbameinsskimanir skipta gríðarmiklu fyrir einstaklingana, en þær leiða einnig af sér mikinn sparnað fyrir samfélagið. Heilsugæslan kappkostar að koma til móts við konur eins og sjá má á þeim aðgerðum sem taldar hafa verið upp en samfélagið í heild þarf að taka höndum saman og hvetja konur til þátttöku. Í ljósi þess að erlendar konur veigra sér við því að óska eftir leyfi hjá vinnuveitendum til þess að mæta í krabbameinsskimanir þá vil ég beina því til stjórnenda fyrirtækja að hvetja sitt starfsfólk, hvort sem það eru íslenskar eða erlendar konur, til þátttöku í krabbameinsskimunum. Það sendir út jákvæð skilaboð til þeirra um að nýta sér þessa mikilvægu heilsuvernd. Þá hvetjum við fólk til að ræða skimanir við samstarfsfólkið á sínum vinnustöðum og minna á þetta mikilvæga forvarnarverkefni. Ágúst Ingi Ágústsson, yfirlæknir Samhæfingarstöðvar krabbameinsskimana hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun