Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar 17. maí 2024 09:00 Foreldrar ungmenna sem leiðst hafa út í vímuefnaneyslu og afbrot þekkja tilfinninguna þegar að barnið þeirra situr í fangelsi þá er það öruggt. Foreldrið andar léttar og hefur ekki áhyggjur af því að barnið þeirra taki stóran skammt af fíkniefnum eða lendi í vandræðum með öðrum hætti, skaðar hvorki sjálfa sig né aðra. Fangelsið er nefnilega öruggur staður þar sem að kerfið heldur utan um einstaklingana sem þar sitja og kemur í veg fyrir að þeir skaði sjálfa sig eða aðra. Í bæklingi Fangelsismálastofnunar um afplánun er fyrsta línan undir fyrirsögninni Meginmarkmið afplánunar – Föngum á að vera tryggð örugg og vel skipulögð afplánun… Eða hvað….? Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins. Eitthvað sem á ekki að vera hægt þar sem að jú, þar á hann að vera öruggur og undir eftirliti Fangelsismálastofnunar. Öruggur gagnvart sjálfum sér og öðrum. Forsagan er sú að Ingvi Hrafn átti lítið eftir af afplánun og hafði staðið sig vel á Litla Hrauni, hegðun hans til fyrirmyndar og uppfyllti hann þau skilyrði að fá að klára afplánun á Vernd. Hann fór á Vernd þann 29. janúar 2024 til að ljúka afplánun, kominn með vinnu og var staðráðinn í að snúa við blaðinu og snúa baki við fyrra líferni. Lífið blasti við honum. Svo kom skellurinn, í lok apríl er hann ásakaður um afbrot, athugið sérstaklega – ásakaður. Fangelsismálastofnun tekur ákvörðun um það hvort Ingvi Hrafn gæti ekki verið lengur í opnu úrræði og skyldi fara aftur inn í lokað fangelsi. Þarna er rannsókn á frumstigi og neitaði Ingvi Hrafn staðfastlega að hafa brotið af sér. En þar sem að hann er í afplánum þá skiptir það engu máli hvort hann er sekur og eða saklaus, hann var sviptur frelsinu og inn skyldi hann fara. Geðþóttarákvörðun hefur þarna allt um það að segja hvort hann fái að halda áfram að vera nokkuð frjáls maður í afplánun í opnu úrræði, í sinni vinnu og að leggja til samfélagsins. Þá hlýtur að skipta máli hvernig embættin ræða saman – lágu frammi einhver sönnunargögn sem studdu það að Ingvi skyldi sviptur frelsi, eða ekki. Lögregla handtók hann um 2 klst. eftir meint brot – á grundvelli þess að kæra hefði borist. Fleiri voru sönnunargögnin ekki. Hefði hinn almenni og gegni borgari verið í sömu stöðu, hefði hann gengið út af lögreglustöðinni á Hverfisgötu að lokinni skýrslutöku og beðið eftir niðurstöðum rannsóknarinnar heima hjá sér. Það er gífurlegt álag fyrir einstakling sem hefur verið vistaður í lokuðu fangelsi, hefur fengið smjörþefinn af frelsinu og að vera svo kippt inn aftur án þess að hafa brotið af sér. Hann reyndi að leita sér hjálpar. Við þetta mikla áfall fór að halla undan fæti andlega hjá Ingva Hrafni og óskaði hann eftir því að fá tíma hjá Geðheilsuteymi Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins, sem fangar hafa aðgang að, þann 29. apríl. Teymið tekur erindið fyrir og skráir á viðtalslista þann 6. maí 2024. Ingvi Hrafn ítrekar beiðni um viðtal vegna mikillar vanlíðan þann 4. maí 2024, sú beiðni var hvorki skráð hjá teyminu né rædd, þar sem jú, þetta var laugardagur og guð forði okkur frá því að vera veik um helgar. Engin breyting var á hefðbundnu verklagi fangelsisins þrátt fyrir ítrekað ákall Ingva Hrafns eftir aðstoð. Að kvöldi 4. maí var klefanum hans lokað kl. 22:00 og ekki litið inn til hans aftur fyrr en kl. 08:02 að morgni 5. maí. Viðtalið fór aldrei fram þann 6. maí því þegar að fangaverðir opnuðu klefa hans að morgni 5. maí fannst Ingvi Hrafn látinn í klefa sínum á Litla Hrauni og hafði tekið sitt eigið líf. Dagurinn 5. maí var alltaf þungbær fyrir Ingva Hrafn, en bróðir hans lést á þessum degi fyrir 6 árum síðan. Nú er ég búin að missa annan son, son sem kerfið brást og hefði verið hægt að bjarga. Samkvæmt þeim gögnum sem ég hef undir höndum frá bæði Fangelsismálastofnun sem og Geðheilsuteyminu sem starfar í fangelsum landsins, var stuðningsnet fangavarða virkjað vegna þeirra starfsmanna sem komu að máli Ingva Hrafns innan Litla Hrauns. Ekkert slíkt net hefur verið virkjað, né er það til fyrir fanga. Þeir bera harm sinn áfram í hljóði eins og endranær. Því skora ég á þar til bær yfirvöld - dómsmálaráðherra, heilbrigðisráðherra og félagsmálaráðherra að ganga í að efla geðheilsuteymi í fangelsum landsins. Sýni föngum og aðstandendum þeirra þá lágmarks virðingu að ráða þangað inn fagfólk með viðeigandi sérmenntun og vinni framvegis saman að málefnum fanga. Afstaða – félag fanga á Íslandi, hefur í áratugi barist fyrir réttindum fanga í sjálfboðavinnu. Rétt væri að þau samtök kæmust á fjárlög strax við næstu fjárlagagerð – eða fyrr. Það má nefnilega ekki gleyma því að Afstaða er með geðhjúkrunarfræðing og félagsráðgjafa á sínum snærum, sem vart verður haldið áfram með, nema með aðkomu ríkisins. Breytinga er þörf. Ég hef misst son, og syni ef út í það er farið. Sumir hlutir verða ekki aftur teknir. Það er einlæg ósk mín að fráfall Ingva Hrafns hafi áhrif á breytingar til hins betra á geðheilbrigði fanga og tengdri þjónustu þeirra. Mín barátta er rétt að byrja. Höfundur er móðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fangelsismál Geðheilbrigði Mest lesið Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Skoðun Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Foreldrar ungmenna sem leiðst hafa út í vímuefnaneyslu og afbrot þekkja tilfinninguna þegar að barnið þeirra situr í fangelsi þá er það öruggt. Foreldrið andar léttar og hefur ekki áhyggjur af því að barnið þeirra taki stóran skammt af fíkniefnum eða lendi í vandræðum með öðrum hætti, skaðar hvorki sjálfa sig né aðra. Fangelsið er nefnilega öruggur staður þar sem að kerfið heldur utan um einstaklingana sem þar sitja og kemur í veg fyrir að þeir skaði sjálfa sig eða aðra. Í bæklingi Fangelsismálastofnunar um afplánun er fyrsta línan undir fyrirsögninni Meginmarkmið afplánunar – Föngum á að vera tryggð örugg og vel skipulögð afplánun… Eða hvað….? Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins. Eitthvað sem á ekki að vera hægt þar sem að jú, þar á hann að vera öruggur og undir eftirliti Fangelsismálastofnunar. Öruggur gagnvart sjálfum sér og öðrum. Forsagan er sú að Ingvi Hrafn átti lítið eftir af afplánun og hafði staðið sig vel á Litla Hrauni, hegðun hans til fyrirmyndar og uppfyllti hann þau skilyrði að fá að klára afplánun á Vernd. Hann fór á Vernd þann 29. janúar 2024 til að ljúka afplánun, kominn með vinnu og var staðráðinn í að snúa við blaðinu og snúa baki við fyrra líferni. Lífið blasti við honum. Svo kom skellurinn, í lok apríl er hann ásakaður um afbrot, athugið sérstaklega – ásakaður. Fangelsismálastofnun tekur ákvörðun um það hvort Ingvi Hrafn gæti ekki verið lengur í opnu úrræði og skyldi fara aftur inn í lokað fangelsi. Þarna er rannsókn á frumstigi og neitaði Ingvi Hrafn staðfastlega að hafa brotið af sér. En þar sem að hann er í afplánum þá skiptir það engu máli hvort hann er sekur og eða saklaus, hann var sviptur frelsinu og inn skyldi hann fara. Geðþóttarákvörðun hefur þarna allt um það að segja hvort hann fái að halda áfram að vera nokkuð frjáls maður í afplánun í opnu úrræði, í sinni vinnu og að leggja til samfélagsins. Þá hlýtur að skipta máli hvernig embættin ræða saman – lágu frammi einhver sönnunargögn sem studdu það að Ingvi skyldi sviptur frelsi, eða ekki. Lögregla handtók hann um 2 klst. eftir meint brot – á grundvelli þess að kæra hefði borist. Fleiri voru sönnunargögnin ekki. Hefði hinn almenni og gegni borgari verið í sömu stöðu, hefði hann gengið út af lögreglustöðinni á Hverfisgötu að lokinni skýrslutöku og beðið eftir niðurstöðum rannsóknarinnar heima hjá sér. Það er gífurlegt álag fyrir einstakling sem hefur verið vistaður í lokuðu fangelsi, hefur fengið smjörþefinn af frelsinu og að vera svo kippt inn aftur án þess að hafa brotið af sér. Hann reyndi að leita sér hjálpar. Við þetta mikla áfall fór að halla undan fæti andlega hjá Ingva Hrafni og óskaði hann eftir því að fá tíma hjá Geðheilsuteymi Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins, sem fangar hafa aðgang að, þann 29. apríl. Teymið tekur erindið fyrir og skráir á viðtalslista þann 6. maí 2024. Ingvi Hrafn ítrekar beiðni um viðtal vegna mikillar vanlíðan þann 4. maí 2024, sú beiðni var hvorki skráð hjá teyminu né rædd, þar sem jú, þetta var laugardagur og guð forði okkur frá því að vera veik um helgar. Engin breyting var á hefðbundnu verklagi fangelsisins þrátt fyrir ítrekað ákall Ingva Hrafns eftir aðstoð. Að kvöldi 4. maí var klefanum hans lokað kl. 22:00 og ekki litið inn til hans aftur fyrr en kl. 08:02 að morgni 5. maí. Viðtalið fór aldrei fram þann 6. maí því þegar að fangaverðir opnuðu klefa hans að morgni 5. maí fannst Ingvi Hrafn látinn í klefa sínum á Litla Hrauni og hafði tekið sitt eigið líf. Dagurinn 5. maí var alltaf þungbær fyrir Ingva Hrafn, en bróðir hans lést á þessum degi fyrir 6 árum síðan. Nú er ég búin að missa annan son, son sem kerfið brást og hefði verið hægt að bjarga. Samkvæmt þeim gögnum sem ég hef undir höndum frá bæði Fangelsismálastofnun sem og Geðheilsuteyminu sem starfar í fangelsum landsins, var stuðningsnet fangavarða virkjað vegna þeirra starfsmanna sem komu að máli Ingva Hrafns innan Litla Hrauns. Ekkert slíkt net hefur verið virkjað, né er það til fyrir fanga. Þeir bera harm sinn áfram í hljóði eins og endranær. Því skora ég á þar til bær yfirvöld - dómsmálaráðherra, heilbrigðisráðherra og félagsmálaráðherra að ganga í að efla geðheilsuteymi í fangelsum landsins. Sýni föngum og aðstandendum þeirra þá lágmarks virðingu að ráða þangað inn fagfólk með viðeigandi sérmenntun og vinni framvegis saman að málefnum fanga. Afstaða – félag fanga á Íslandi, hefur í áratugi barist fyrir réttindum fanga í sjálfboðavinnu. Rétt væri að þau samtök kæmust á fjárlög strax við næstu fjárlagagerð – eða fyrr. Það má nefnilega ekki gleyma því að Afstaða er með geðhjúkrunarfræðing og félagsráðgjafa á sínum snærum, sem vart verður haldið áfram með, nema með aðkomu ríkisins. Breytinga er þörf. Ég hef misst son, og syni ef út í það er farið. Sumir hlutir verða ekki aftur teknir. Það er einlæg ósk mín að fráfall Ingva Hrafns hafi áhrif á breytingar til hins betra á geðheilbrigði fanga og tengdri þjónustu þeirra. Mín barátta er rétt að byrja. Höfundur er móðir.
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun