Þjóðin vaknaði og nú er komið að stjórnvöldum Ellen Kristjánsdóttir skrifar 23. júní 2023 11:30 Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Flest þekkjum við einhvern sem hefur orðið fíkn að bráð. Fíknin fer ekki í manngreinarálit og því er alls ekki um einsleitan hóp að ræða. Sum ánetjast ung og önnur jafnvel á gamalsaldri. Þau sem leita sér meðferðar hafa oftast einlægan vilja til að snúa við blaðinu en því miður er málið ekki alltaf svo einfalt. Í samfélaginu er nokkuð almenn sátt um nauðsyn þess að styðja við meðferðarúrræði og hjálpa sjúklingum að komast aftur inn í samfélagið. Hins vegar hefur verið talsverður vandræðagangur í málefnum sem varða þau sem ekki ná bata og festast í hinum harða heimi neyslunnar. Enginn ætlar sér að fara þangað. Þar snýst allt um næsta skammt því fráhvörfin eru óbærileg og allt er reynt til að forðast þau. Í mörgum tilfellum kemur sprautan til sögunnar, með allri þeirri auknu hættu sem slíkri neyslu fylgir. Skaðaminnkunarstarfsemi Rauða krossins hefur undanfarin ár verið ómetanlegt ljós í tilveru þeirra verst settu í þessum hópi. Grundvallarmarkmið skaðaminnkunar er að halda fólki á lífi og koma í veg fyrir óafturkræfan skaða sem hlotist getur af vímuefnanotkun, en ekki að koma í veg fyrir notkunina sjálfa. Þetta felst t.d. í eftirliti með notkun vímuefnanna og viðbrögðum ef hættuleg einkenni gera vart við sig. Boðið er upp á hreinar sprautur og nálar og þjálfað starfsfólk mætir skjólstæðingum með hlýlegu og fordómalausu viðmóti. Nefúðinn Naloxone fæst líka án endurgjalds, en hann bjargar lífi þeirra sem hafa tekið of stóran skammt af ópíóíðalyfjum, sem og strimlar til að athuga styrkleika lyfjanna eða hvort óvænt efni leynist í þeim. Skjólstæðingar geta líka fengið næringu, sálrænan stuðning, hlý föt og fleira. Í mars 2022 opnaði Rauði krossinn nýtt neyslurými, Ylju. Um tilraunaverkefni til eins árs var að ræða og það lokaði í mars á þessu ári. Tryggð hefur verið áframhaldandi fjármögnun fyrir rekstur rýmisins, en það skortir húsnæði. Síðan rýminu var lokað hafa sýkingar af völdum vímuefnanotknunar í æð rokið upp, með tilheyrandi álagi og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið. Sömu þróun má sjá í nágrannalöndum okkar. Dæmin sanna að þar sem dregið er úr skaðaminnkandi þjónustu eykst álag á aðra þætti heilbrigðiskerfisins og dauðsföllum fjölgar. Neyslurými koma ekki í stað meðferðar. Í draumaheimi myndu öll fara í meðferð og læknast, en því miður er það ekki svo. Sum geta ekki hætt, sama hversu djúpt sem þau virðast sokkin og þurfa bara björgunarhring til að halda lífi og eiga von. Meðferð og skaðaminnkun eru ekki andstæður. Skaðaminnkun hvetur ekki til aukinnar neyslu heldur bætir lísgæði þeirra sem lifa með fíkn og dregur þar með úr ýmsum samfélagslegum skaða. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Tónleikarnir „Vaknaðu!“ voru nýlega haldnir í Hörpu og sendir út á RÚV til þess að vekja athygli á þeirri hræðilegu staðreynd að fjöldi ungs fólks hefur látist af völdum ópíóíðalyfja á undanförnum mánuðum. Í tengslum við tónleikana var efnt til söfnunar til styrktar Rauða krossinum og starfsemi hans á sviði forvarna og skaðaminnkunar. Árangurinn fór fram úr björtustu vonum. Þjóðin vaknaði svo sannarlega og fylkti sér á bak við þetta þarfa málefni. Rauði krossinn hefur þar með fengið fjármagn til að sinna áfram sínu góða starfi um sinn en til þess að hægt verði að halda áfram af fullum krafti vantar aðeins staðsetningu fyrir 200 fermetra neyslurými. Húsnæðið er þegar fyrir hendi (í formi gáma) og fjármagnið er til staðar, en nú bíðum við öll eftir viðbrögðum stjórnvalda, sem enn hafa ekki brugðist við óskum um heppilega staðsetningu. Stungið hefur verið upp á ýmsum stöðum sem ekki þarfnast grenndarkynningar, til dæmis auðri lóð við Skúlagötu þar sem engar framkvæmdir eru ráðgerðar fyrr en 2028. Engin svör hafa borist, enn sem komið er. Mannslíf eru í húfi. Á hverju strandar? Höfundur er söngkona og einn skipuleggjenda tónleikanna Vaknaðu!.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar