Kolefnishlutlaus vöruflutningageiri Haukur Logi Jóhannsson skrifar 3. febrúar 2023 15:31 Á ársfundi Alþjóðaefnahagsráðsins (World Economic Forum), sem haldinn var í janúar 2023 í Davos, voru gefnar út nýjar leiðbeiningar til að styðja við flutningsgeirann til að draga úr losun og ná kolefnishlutleysi. Viðstaddir í Davos fengu tækifæri til að sjá hvernig flutnings- og vörustjórnunarfyrirtæki geti náð betri stjórn á og fylgst betur með, losun sinni. Leiðbeiningarnar eru gefnar út af Alþjóðlegum samtökum um vöruflutninga (e. Smart Freight Center) og Alþjóðaviðskiptaráðinu um sjálfbæra þróun (e. World Business Council for Sustainable Development) og er hlutverk þeirra að hjálpa flutnings- og vörustjórnunarfyrirtækjum á heimsvísu að framkvæma áætlanir sem munu leiða að kolefnishlutlausri starfsemi þeirra. Í þessum nýju leiðbeiningum er varpað ljósi á gagnsemi og ávinning af nýjum alþjóðlegum staðli sem er í vinnslu, ISO 14083 - Greenhouse gases - Quantification and reporting of greenhouse gas emissions arising from transport chain operations . Margir vænta þess að staðallinn muni bjóða upp á fyrstu altæku aðferðina til skipulagningar og færslu losunarbókhalds fyrir fyrirtæki í þessum geira. Gert er ráð fyrir að væntanlegur staðall muni styðja iðnaðinn á heimsvísu í aðgerðum við að draga úr kolefnislosun. Flutnings- og vörustjórnun á þátt í rétt rúmlega þriðjungi af losun koltvísýrings (CO2) á heimsvísu og veldur þar með mestum vexti í mörgum iðnríkjum heims. . Árið 2021 var flutningageirinn með 7,7 gígatonn (Gt) af CO2 losun sem er 8% aukning frá því að aðgerðum vegna heimsfaraldursins var aflétt. Í dag er árleg heildarlosun koltvísýrings í heiminum um 35 Gt. Atvinnugrein sem leggur svo mikið af mörkum til losunar á heimsvísu getur gegnt mikilvægu hlutverki við umskipti yfir í kolefnishlutlausa framtíð og jafnframt aðlagast áhrifum loftslagsbreytinga. Til að uppfylla markmið heimsins um kolefnishlutleysi þarf að draga úr losun samgangna um 20%, eða inn undir 6 Gt fyrir árið 2030. Það er ljóst að samgönguiðnaðurinn ætlar að taka forystuhlutverk í réttlátum og heilbrigðum umskiptum yfir í kolefnislausan heim. Það ríkir bjartsýni um aðgerðir á þessu sviði með útgáfu skýrslunnar End-to-End GHG Reporting of Logistics Operations. Að brúa bilið með því að draga úr losun Vöruflutningar gegna sérstaklega mikilvægu hlutverki í alþjóðahagkerfi okkar. Milljörðum tonna af farmi er dreift um heiminn ár hvert með flutningabílum, flugvélum, skipum og járnbrautarlestum. Að sögn vísindamanna við Massachusetts Institute of Technology Supply Chains Initiative, eiga vöruflutningar um 8% af losun gróðurhúsalofttegunda í heiminum. Bætist við rekstur vöruhúsa og annars húsnæðis fer þessi tala upp í 11%. Það er því til mikils að vinna á þessum vettvangi. Að flytja árlega milljarða tonna af vörum krefst gríðarlegrar orku og þar með losunar gróðurhúsalofttegunda. Með „business as usual“ nálgun væri hægt að sjá CO2 losun frá vöruflutningum vaxa en ólíklegt er að sú sviðsmynd verði að veruleika. Geirinn er þegar farinn að takast á við kolefnisspor sitt og staðlar gegna lykilhlutverki í því ferli. Nýlegar upplýsingar sýna að mörg ríki eru að draga úr kolefnislosun. Raunar stefna mörg vöruflutningafyrirtæki að því að ná kolefnishlutleysi árið 2050 eða jafnvel fyrr. Að fylgjast með losun sem losnar við framleiðslu og viðskipti með vörur og þjónustu verður lykilþáttur í ferlinu ásamt því að fylgjast með hver árangurinn verður við að draga úr losun. Með þetta í huga hafa mismunandi aðferðir þegar verið þróaðar til að magngreina koltvísýringslosun í framleiðslu á vörum og atvinnustarfsemi almennt. Loftslagsvænni leiðir Allt hefst með hagkvæmni og löngun til að draga úr umhverfisáhrifum. Eins og með alla hluti er það fyrsta skrefið í stjórnun losunar að skilja hvaðan losunin kemur og að koma á nákvæmri grunnlínu fyrir losun koltvísýrings. Samgöngur sem einkennast af birgðakeðju, sem nær yfir margs konar flutningsmáta dregur úr flækjustigi með því að gera farmsendendum kleift að taka þátt í aðgerðum til að draga úr kolefnislosun. Dæmi um slíkt samstarf eru þegar fyrir hendi. Tökum sem dæmi Alþjóðlegu samtökin um vöruflutninga (SFC). Til að auðvelda fjölþjóðafyrirtækjum að vakta, upplýsa og að lokum draga úr losun sinni á koltvísýringi hefur SFC stofnað Global Logistics Emissions Council (GLEC) Framework. Yfir hundrað fjölþjóðlegir aðilar nota GLEC-rammann til að birta upplýsingar um vöruferilsstjórnun sína og er hann veigamikill þáttur í nýjum ISO-staðli. Allt er mögulegt með alþjóðlegum stöðlum Fyrir forvígisfólk SFC er það mikilvægt skref að þróa ISO-staðal til að byggja upp trúverðugleika GLEC aðferðafræðinnar og stuðla að því að stjórnvöld, fjárfestar og þjóðir heims viðurkenni hana og beiti henni á samræmdan hátt á heimsvísu. GLEC-ramminn og fljótlega ISO 14083 staðallinn gefur möguleika á samræmdum útreikningum og skýrslugjöf um losun frá geiranum á heimsvísu og ef hann er tengdur við blockchain-tækni gæti geirinn stuðlað að byltingu í gagnsæi. ISO 14083 mun ýta undir sameiginlegt átak innan geirans. Hann mun nýtast sem sérstakt tæki til að drífa áfram aðgerðir í loftslagsmálum, móta stefnur og vegvísa til að draga úr losun og fylgjast með framþróun. Aðkoma hagsmunaaðila tryggir að ISO staðallinn er líklegri til að fá stuðning stjórnvalda um allan heim, sem mun auka samræmingu á milli reikningsskila fyrirtækja og stjórnvalda og skýrslugjafar um losun vegna flutninga- og vörustjórnunar. ISO 14083 nær einnig til farþegaflutninga. Þannig verður til sameiginlegur leiðarvísir um útreikninga og skýrslugjöf vegna losunar frá vöruflutningum og birgðastjórnun. Í viðauka við staðalinn verða settar fram geirabundnar viðmiðunarreglur um atriði eins og flokkun skipa, sjálfgefin gildi fyrir losunarstyrk og dæmi um útreikninga, t.d. fyrir flutninga á skipgengum vatnaleiðum, til viðbótar ákvæðum staðalsins. Litið er á þetta sem mikilvægt tækifæri fyrir atvinnugreinina til að tryggja samræmi milli núverandi starfsvenja í geiranum og þessa alþjóðlega staðals, sem búist er við að muni gegna mikilvægu hlutverki í baráttunni fyrir því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda frá flutningum í framtíðinni. Þörf er á djörfum ákvörðunum til að draga enn frekar úr losun vegna alþjóða viðskipta og flutninga. Enda ætti það að vera mögulegt að láta fyrirtæki flytja vörur á sem hreinastan og skilvirkastan hátt, með því að bjóða upp á áreiðanlega viðmiðunarútreikninga með nægilega landfræðilega útbreiðslu, velja eldsneytisnýtna flutningsmiðla, gefa upp losun og skilgreina hagkvæmustu tæknina og áætlanir til að draga úr losun. Á meðan við bíðum eftir að það gerist, skulum við hugsa um okkar kolefnislosun og áhrifin af því sem urðu við að pakka vörum og flytja þær alla leið að útidyrum okkar. Höfundur er verkefnastjóri hjá Staðlaráði Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Sjá meira
Á ársfundi Alþjóðaefnahagsráðsins (World Economic Forum), sem haldinn var í janúar 2023 í Davos, voru gefnar út nýjar leiðbeiningar til að styðja við flutningsgeirann til að draga úr losun og ná kolefnishlutleysi. Viðstaddir í Davos fengu tækifæri til að sjá hvernig flutnings- og vörustjórnunarfyrirtæki geti náð betri stjórn á og fylgst betur með, losun sinni. Leiðbeiningarnar eru gefnar út af Alþjóðlegum samtökum um vöruflutninga (e. Smart Freight Center) og Alþjóðaviðskiptaráðinu um sjálfbæra þróun (e. World Business Council for Sustainable Development) og er hlutverk þeirra að hjálpa flutnings- og vörustjórnunarfyrirtækjum á heimsvísu að framkvæma áætlanir sem munu leiða að kolefnishlutlausri starfsemi þeirra. Í þessum nýju leiðbeiningum er varpað ljósi á gagnsemi og ávinning af nýjum alþjóðlegum staðli sem er í vinnslu, ISO 14083 - Greenhouse gases - Quantification and reporting of greenhouse gas emissions arising from transport chain operations . Margir vænta þess að staðallinn muni bjóða upp á fyrstu altæku aðferðina til skipulagningar og færslu losunarbókhalds fyrir fyrirtæki í þessum geira. Gert er ráð fyrir að væntanlegur staðall muni styðja iðnaðinn á heimsvísu í aðgerðum við að draga úr kolefnislosun. Flutnings- og vörustjórnun á þátt í rétt rúmlega þriðjungi af losun koltvísýrings (CO2) á heimsvísu og veldur þar með mestum vexti í mörgum iðnríkjum heims. . Árið 2021 var flutningageirinn með 7,7 gígatonn (Gt) af CO2 losun sem er 8% aukning frá því að aðgerðum vegna heimsfaraldursins var aflétt. Í dag er árleg heildarlosun koltvísýrings í heiminum um 35 Gt. Atvinnugrein sem leggur svo mikið af mörkum til losunar á heimsvísu getur gegnt mikilvægu hlutverki við umskipti yfir í kolefnishlutlausa framtíð og jafnframt aðlagast áhrifum loftslagsbreytinga. Til að uppfylla markmið heimsins um kolefnishlutleysi þarf að draga úr losun samgangna um 20%, eða inn undir 6 Gt fyrir árið 2030. Það er ljóst að samgönguiðnaðurinn ætlar að taka forystuhlutverk í réttlátum og heilbrigðum umskiptum yfir í kolefnislausan heim. Það ríkir bjartsýni um aðgerðir á þessu sviði með útgáfu skýrslunnar End-to-End GHG Reporting of Logistics Operations. Að brúa bilið með því að draga úr losun Vöruflutningar gegna sérstaklega mikilvægu hlutverki í alþjóðahagkerfi okkar. Milljörðum tonna af farmi er dreift um heiminn ár hvert með flutningabílum, flugvélum, skipum og járnbrautarlestum. Að sögn vísindamanna við Massachusetts Institute of Technology Supply Chains Initiative, eiga vöruflutningar um 8% af losun gróðurhúsalofttegunda í heiminum. Bætist við rekstur vöruhúsa og annars húsnæðis fer þessi tala upp í 11%. Það er því til mikils að vinna á þessum vettvangi. Að flytja árlega milljarða tonna af vörum krefst gríðarlegrar orku og þar með losunar gróðurhúsalofttegunda. Með „business as usual“ nálgun væri hægt að sjá CO2 losun frá vöruflutningum vaxa en ólíklegt er að sú sviðsmynd verði að veruleika. Geirinn er þegar farinn að takast á við kolefnisspor sitt og staðlar gegna lykilhlutverki í því ferli. Nýlegar upplýsingar sýna að mörg ríki eru að draga úr kolefnislosun. Raunar stefna mörg vöruflutningafyrirtæki að því að ná kolefnishlutleysi árið 2050 eða jafnvel fyrr. Að fylgjast með losun sem losnar við framleiðslu og viðskipti með vörur og þjónustu verður lykilþáttur í ferlinu ásamt því að fylgjast með hver árangurinn verður við að draga úr losun. Með þetta í huga hafa mismunandi aðferðir þegar verið þróaðar til að magngreina koltvísýringslosun í framleiðslu á vörum og atvinnustarfsemi almennt. Loftslagsvænni leiðir Allt hefst með hagkvæmni og löngun til að draga úr umhverfisáhrifum. Eins og með alla hluti er það fyrsta skrefið í stjórnun losunar að skilja hvaðan losunin kemur og að koma á nákvæmri grunnlínu fyrir losun koltvísýrings. Samgöngur sem einkennast af birgðakeðju, sem nær yfir margs konar flutningsmáta dregur úr flækjustigi með því að gera farmsendendum kleift að taka þátt í aðgerðum til að draga úr kolefnislosun. Dæmi um slíkt samstarf eru þegar fyrir hendi. Tökum sem dæmi Alþjóðlegu samtökin um vöruflutninga (SFC). Til að auðvelda fjölþjóðafyrirtækjum að vakta, upplýsa og að lokum draga úr losun sinni á koltvísýringi hefur SFC stofnað Global Logistics Emissions Council (GLEC) Framework. Yfir hundrað fjölþjóðlegir aðilar nota GLEC-rammann til að birta upplýsingar um vöruferilsstjórnun sína og er hann veigamikill þáttur í nýjum ISO-staðli. Allt er mögulegt með alþjóðlegum stöðlum Fyrir forvígisfólk SFC er það mikilvægt skref að þróa ISO-staðal til að byggja upp trúverðugleika GLEC aðferðafræðinnar og stuðla að því að stjórnvöld, fjárfestar og þjóðir heims viðurkenni hana og beiti henni á samræmdan hátt á heimsvísu. GLEC-ramminn og fljótlega ISO 14083 staðallinn gefur möguleika á samræmdum útreikningum og skýrslugjöf um losun frá geiranum á heimsvísu og ef hann er tengdur við blockchain-tækni gæti geirinn stuðlað að byltingu í gagnsæi. ISO 14083 mun ýta undir sameiginlegt átak innan geirans. Hann mun nýtast sem sérstakt tæki til að drífa áfram aðgerðir í loftslagsmálum, móta stefnur og vegvísa til að draga úr losun og fylgjast með framþróun. Aðkoma hagsmunaaðila tryggir að ISO staðallinn er líklegri til að fá stuðning stjórnvalda um allan heim, sem mun auka samræmingu á milli reikningsskila fyrirtækja og stjórnvalda og skýrslugjafar um losun vegna flutninga- og vörustjórnunar. ISO 14083 nær einnig til farþegaflutninga. Þannig verður til sameiginlegur leiðarvísir um útreikninga og skýrslugjöf vegna losunar frá vöruflutningum og birgðastjórnun. Í viðauka við staðalinn verða settar fram geirabundnar viðmiðunarreglur um atriði eins og flokkun skipa, sjálfgefin gildi fyrir losunarstyrk og dæmi um útreikninga, t.d. fyrir flutninga á skipgengum vatnaleiðum, til viðbótar ákvæðum staðalsins. Litið er á þetta sem mikilvægt tækifæri fyrir atvinnugreinina til að tryggja samræmi milli núverandi starfsvenja í geiranum og þessa alþjóðlega staðals, sem búist er við að muni gegna mikilvægu hlutverki í baráttunni fyrir því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda frá flutningum í framtíðinni. Þörf er á djörfum ákvörðunum til að draga enn frekar úr losun vegna alþjóða viðskipta og flutninga. Enda ætti það að vera mögulegt að láta fyrirtæki flytja vörur á sem hreinastan og skilvirkastan hátt, með því að bjóða upp á áreiðanlega viðmiðunarútreikninga með nægilega landfræðilega útbreiðslu, velja eldsneytisnýtna flutningsmiðla, gefa upp losun og skilgreina hagkvæmustu tæknina og áætlanir til að draga úr losun. Á meðan við bíðum eftir að það gerist, skulum við hugsa um okkar kolefnislosun og áhrifin af því sem urðu við að pakka vörum og flytja þær alla leið að útidyrum okkar. Höfundur er verkefnastjóri hjá Staðlaráði Íslands.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun