Þolendum mansals refsað Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar 21. nóvember 2022 11:30 Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Ingi Þóroddsson Fangelsismál Mest lesið Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Jólaheimsóknir á aðventunni Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf samfélag til að ala upp barn Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar Skoðun Á ég að slökkva með fjarstýringunni? Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim skrifar Skoðun Burt með biðlista barna…nema þau búi í Reykjavík! Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Það byrjaði sem gola en brátt var komið rok Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir skrifar Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Framsókn í forystu fyrir meira og hagkvæmara húsnæði Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Betra veður fyrir íþróttakrakkana okkar! Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Grjótið í eggjakörfunni Gunnsteinn R. Ómarsson skrifar Skoðun Vondar hugmyndir í verðbólgu Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Jólaheimsóknir á aðventunni Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Hvað viltu að bíði þín heima? Þórdís Dröfn Andrésdóttir skrifar Skoðun Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir skrifar Skoðun 11 ástæður fyrir því að kjósa Pírata Baldur Karl Magnússon skrifar Skoðun Misskilin mannúð í hælisleitendamálum Nanna Margrét Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvert er fóðrið til að skipulögð glæpastarfsemi geti þrifist hér á landi? Jú, villuráfandi stefnulaus ungmenni! Davíð Bergmann skrifar Skoðun „Útlendingar“ og „þetta fólk“ Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Erum við ekki betri en Talibanar? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Af hverju ég styð Samfylkinguna – og Hannes Sigurbjörn Jónsson Ásbjörn Þór Ásbjörnsson skrifar Skoðun Lyftistöng fyrir samfélagið Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Stöndum með ungu fólki og fjölskyldum Ragna Sigurðardóttir,Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Sjá meira
Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu.
Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar
Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar
Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar
Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson skrifar
Skoðun Hvert er fóðrið til að skipulögð glæpastarfsemi geti þrifist hér á landi? Jú, villuráfandi stefnulaus ungmenni! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Af hverju ég styð Samfylkinguna – og Hannes Sigurbjörn Jónsson Ásbjörn Þór Ásbjörnsson skrifar