Lítið hefur þokast í að leysa úr helstu ágreiningsmálum á COP27-ráðstefnunni í Sharm el-Sheikh í Egyptalandi. Ráðstefnunni á að ljúka á morgun en Reuters-fréttastofan segir að enn beri mikið á milli ríkja.
Antonio Guterres, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, hvatti fulltrúa ríkja heims til dáða um leið og hann varaði við því að hætta væri á því að ráðstefnunni lyki án áþreifanlegrar og ákveðinnar niðurstöðu í kvöld.
Á meðal helstu ásteytingarsteinanna er hvort stofna eigi nýjan sjóð sem fátæk ríki sem verða fyrir skakkaföllum vegna loftslagsbreytinga, þar á meðal flóðum, þurrkum, gróðureldum og veðuröfgum, geti sótt í. Tillaga um það var tekin upp í fyrsta skipti á ráðstefnunni nú en ekkert samkomulag er um næstu skref.
Þróunarríki sækja það fast að slíkur sjóður verði stofnaður. Þau vilja semja um hann á ráðstefnunni í ár þar sem þau telja sig ekki geta beðið í heilt ár eftir að viðræðurnar verði teknar upp aftur.
Iðnríki eins og Bandaríkin streitast á móti þar sem þau óttast að þau verði þá gerð skaðabótaskyld fyrir allri þeirri losun gróðurhúsalofttegunda sem þau hafa staðið fyrir sögulega. Þau hafa áður lofað að leggja hundrað milljarða dollara á ári í sérstakan loftslagssjóð en efndir á þeim loforðum hafa verið takmarkaðar til þessa.
„Ef við náum ekki saman um tap og tjón þá held ég að þessi COP-ráðstefna verði ekki árangursrík,“ sagði Nabeel Munir, aðalsamningamaður Pakistans sem fór illa út úr flóðum í ár.
Ekki til nægir peningar á jörðinni ef losun verður ekki minnkuð
Þegar viðræðurnar virtust ætla að steyta á skeri henti Frans Timmermans, varaforseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, til þeirra líflínu. Kvaddi hann sér hljóðs og bar óvænt fram nokkurs konar málamiðlunartillögu um að tengja skaðabætur fyrir loftslagstjón saman við metnaðarfyllri niðurskurð í losun.
Samkvæmt tillögu hans yrði sjóðurinn sem þróunarríkin falast eftir stofnaður en samhliða yrði gerð ríkari krafa til allra þjóða um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda, þar á meðal með því að taka kol, gas og olíu úr umferð í áföngum. Evrópusambandið legði ekki fram frekara fjármagn nema loftslagsmarkmið yrðu hert.
„Ef við gerum ekki nóg í draga úr skaðanum þá eru ekki til nógu miklir peningar á jörðinni til þess að takast á við afleiðingar loftslagsvárinnar. Umfangs taps og tjóns yrði slíkt að við gætum aldrei bætt það,“ sagði Timmermans.
Auka verði metnaðinn í að draga úr losun ef einhver von á að vera til þess að einnig verði hægt að hjálpa þeim sem standa höllustum fæti og standa frammi fyrir loftslagsbreytingum.
Óvíst er þó hvort að tillagan dugi til þess að sætta stríðandi fylkingar. Undirtektir við tillögunni voru þannig dræmar hjá Kínverjum og Sádum.
Þeir fyrrnefndu sögðust telja að vestrænar þjóðir ættu að greiða í loftslagstjónssjóðinn en ekki þeir sjálfir þrátt fyrir að Kínverjar séu nú stærstu losendur gróðurhúsalofttegunda í heiminum. Þeir síðarnefndu hafa ekki áhuga á að greiða bætur fyrir afleiðingar bruna á jarðefnaeldsneytinu sem er aðalútflutningsvara landsins.
John Kerry, loftslagsfulltrúi Bandaríkjastjórnar, sagðist ætla að skoða evrópsku tillöguna.
„Þú veist, við sjáum til,“ sagði hann við AP-fréttastofuna.
