Raunveruleikinn í ferðaþjónustu Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 22. október 2021 14:00 Á forsíðu Fréttablaðsins fimmtudaginn 21. október var frétt með fyrirsögninni „Hundruð ferðaþjónustufyrirtækja þurfa áfram lánafrystingu í vetur”. Þessi frétt var ágætis áminning ofan í fullyrðingar og umfjallanir hinna ýmsu greiningaraðila undanfarið, þar sem halda mætti að allt væri fallið í ljúfa löð og vandræði ferðaþjónustunnar að baki. Talað hefur verið um að “ferðaþjónustan sé vöknuð úr dvala”, að búast megi við “hröðum efnahagsbata” vegna fjölgunar ferðamanna og að búast megi við atvinnuleysi af völdum faraldursins verði brátt úr sögunni. Óvissa enn of mikil Það er reyndar hárrétt að horfur í ferðaþjónustu fyrir árið 2022 eru nokkuð góðar. Varðandi það sem eftir lifir þessa árs er óvissa enn mikil, en ólíklegt verður að teljast að búast megi við einhverri sprengingu, þar sem margir hefðbundnir vetrarmarkaðir eru enn lokaðir. Spár um fjölda ferðamanna til landsins í ár voru á bilinu 600-850.000 og nú er svo komið að útlit er fyrir að raunin verði frekar í neðri gildum. Færri ferðamenn en árið 2020 Fyrstu níu mánuði ársins komu 445.000 þúsund erlendir gestir til landsins og það eru 3,6% færri ferðamenn en miðað við sama tímabil árið 2020. Borið saman við síðasta “eðlilega” árið fyrir faraldur er fækkunin hins vegar 71%. Svo öllu sé til haga haldið, hafa útgjöld gesta á þessu ári vaxið töluvert, hafa verið um 1,5 sinnum meiri, en útgjöld ferðamanna að meðaltali árið 2019. Þessa útgaldaaukningu má rekja til lengri meðaldvalar ferðamanna og til veikara gengis krónunnar. Það er á þessari stundu með öllu óljóst, hvort þessi ferðahegðun er komin til að vera, eða hvort hún er einungis tímabundin áhrif faraldursins. Ekkert svigrúm Hins vegar tala þessar tölur sínu máli og sýna, svo ekki verður um villst, að vandkvæði ferðaþjónustunnar á Íslandi eru fjarri því að baki. Umfang ferðaþjónustunnar í ár nægir engan veginn til. Þær efnahagsþrengingar og sem greinin hefur gengið í gegnum hafa ráðist að grundvelli og fjárhag fyrirtækjanna, þannig að ekkert svigrúm er lengur fyrir hendi. Sjóðirnir eru einfaldlega tómir og frekari skuldasöfnun útilokuð. Langflest fyrirtæki í ferðaþjónustu hafa nýtt sér öll úrræði stjórnvalda sem hafa verið í boði. Stór hluti starfsfólks sem hefur verið endurráðið hefur fengið vinnuna sína í krafti ráðningarstyrkja. Nú fjarar hins vegar hratt út - og gildistími flestra úrræða stjórnvalda að renna sitt skeið á enda. Nú standa forsvarsmenn ferðaþjónustufyrirtækja frammi fyrir því að taka ákvörðun um áframhaldandi ráðningarsamband við starfsmenn sína. Geta þau staðið undir því að greiða starfsfólki sínu laun næstu mánuði og fram á næsta sumar, þegar tekjurnar fara vonandi að koma inn? Eða er eina lausnin að senda starfsfólkið aftur heim og beint á atvinnuleysisskrá? Framlenging ráðningarstyrkja nauðsynleg Til að bæta stöðuna til skamms tíma væri skynsamlegt fyrir stjórnvöld að framlengja ráðningarstyrki um a.m.k. 6 mánuði í viðbót. Það væri skynsamlegt bæði í efnahagslegu- og samfélagslegu tilliti og hefði þar að auki lágmarkskostnað í för með sér. Það gæfi fyrirtækjunum andrými til uppbyggingar í vetur og starfsfólki kost á að taka þátt í endurreisn ferðaþjónustunnar í stað þess að sitja heima á atvinnuleysisbótum. Hættum sóttvarnaraðgerðum á landamærum Þess utan er nú nauðsynlegt að aflétta sóttvarnaraðgerðum gagnvart bólusettum gestum á landamærum. Við höfum tekið þá ákvörðun að treysta bólusetningum og því er vandséð að bólusettir erlendir gestir séu hættulegri en bólusettir Íslendingar. Þar að auki, erum við hægt og rólega að verða undir í samkeppni, þar sem flestir áfangastaðir hafa hætt að krefja bólusetta gesti um neikvæða niðurstöðu skimunar. Sóttvarnarráðstafanir á landamærum hafa bein neikvæð áhrif á framboð og nýtingu flugsæta til og frá Íslandi. Það er eitthvað sem erfitt er að sætta sig við og er þegar farið að tefja fyrir endurreisn ferðaþjónustunnar. Við höfum ekki tíma fyrir þá töf. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarnheiður Hallsdóttir Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Sjá meira
Á forsíðu Fréttablaðsins fimmtudaginn 21. október var frétt með fyrirsögninni „Hundruð ferðaþjónustufyrirtækja þurfa áfram lánafrystingu í vetur”. Þessi frétt var ágætis áminning ofan í fullyrðingar og umfjallanir hinna ýmsu greiningaraðila undanfarið, þar sem halda mætti að allt væri fallið í ljúfa löð og vandræði ferðaþjónustunnar að baki. Talað hefur verið um að “ferðaþjónustan sé vöknuð úr dvala”, að búast megi við “hröðum efnahagsbata” vegna fjölgunar ferðamanna og að búast megi við atvinnuleysi af völdum faraldursins verði brátt úr sögunni. Óvissa enn of mikil Það er reyndar hárrétt að horfur í ferðaþjónustu fyrir árið 2022 eru nokkuð góðar. Varðandi það sem eftir lifir þessa árs er óvissa enn mikil, en ólíklegt verður að teljast að búast megi við einhverri sprengingu, þar sem margir hefðbundnir vetrarmarkaðir eru enn lokaðir. Spár um fjölda ferðamanna til landsins í ár voru á bilinu 600-850.000 og nú er svo komið að útlit er fyrir að raunin verði frekar í neðri gildum. Færri ferðamenn en árið 2020 Fyrstu níu mánuði ársins komu 445.000 þúsund erlendir gestir til landsins og það eru 3,6% færri ferðamenn en miðað við sama tímabil árið 2020. Borið saman við síðasta “eðlilega” árið fyrir faraldur er fækkunin hins vegar 71%. Svo öllu sé til haga haldið, hafa útgjöld gesta á þessu ári vaxið töluvert, hafa verið um 1,5 sinnum meiri, en útgjöld ferðamanna að meðaltali árið 2019. Þessa útgaldaaukningu má rekja til lengri meðaldvalar ferðamanna og til veikara gengis krónunnar. Það er á þessari stundu með öllu óljóst, hvort þessi ferðahegðun er komin til að vera, eða hvort hún er einungis tímabundin áhrif faraldursins. Ekkert svigrúm Hins vegar tala þessar tölur sínu máli og sýna, svo ekki verður um villst, að vandkvæði ferðaþjónustunnar á Íslandi eru fjarri því að baki. Umfang ferðaþjónustunnar í ár nægir engan veginn til. Þær efnahagsþrengingar og sem greinin hefur gengið í gegnum hafa ráðist að grundvelli og fjárhag fyrirtækjanna, þannig að ekkert svigrúm er lengur fyrir hendi. Sjóðirnir eru einfaldlega tómir og frekari skuldasöfnun útilokuð. Langflest fyrirtæki í ferðaþjónustu hafa nýtt sér öll úrræði stjórnvalda sem hafa verið í boði. Stór hluti starfsfólks sem hefur verið endurráðið hefur fengið vinnuna sína í krafti ráðningarstyrkja. Nú fjarar hins vegar hratt út - og gildistími flestra úrræða stjórnvalda að renna sitt skeið á enda. Nú standa forsvarsmenn ferðaþjónustufyrirtækja frammi fyrir því að taka ákvörðun um áframhaldandi ráðningarsamband við starfsmenn sína. Geta þau staðið undir því að greiða starfsfólki sínu laun næstu mánuði og fram á næsta sumar, þegar tekjurnar fara vonandi að koma inn? Eða er eina lausnin að senda starfsfólkið aftur heim og beint á atvinnuleysisskrá? Framlenging ráðningarstyrkja nauðsynleg Til að bæta stöðuna til skamms tíma væri skynsamlegt fyrir stjórnvöld að framlengja ráðningarstyrki um a.m.k. 6 mánuði í viðbót. Það væri skynsamlegt bæði í efnahagslegu- og samfélagslegu tilliti og hefði þar að auki lágmarkskostnað í för með sér. Það gæfi fyrirtækjunum andrými til uppbyggingar í vetur og starfsfólki kost á að taka þátt í endurreisn ferðaþjónustunnar í stað þess að sitja heima á atvinnuleysisbótum. Hættum sóttvarnaraðgerðum á landamærum Þess utan er nú nauðsynlegt að aflétta sóttvarnaraðgerðum gagnvart bólusettum gestum á landamærum. Við höfum tekið þá ákvörðun að treysta bólusetningum og því er vandséð að bólusettir erlendir gestir séu hættulegri en bólusettir Íslendingar. Þar að auki, erum við hægt og rólega að verða undir í samkeppni, þar sem flestir áfangastaðir hafa hætt að krefja bólusetta gesti um neikvæða niðurstöðu skimunar. Sóttvarnarráðstafanir á landamærum hafa bein neikvæð áhrif á framboð og nýtingu flugsæta til og frá Íslandi. Það er eitthvað sem erfitt er að sætta sig við og er þegar farið að tefja fyrir endurreisn ferðaþjónustunnar. Við höfum ekki tíma fyrir þá töf. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun