Eru almenningssamgöngur fyrir okkur öll? Unnur Rán Reynisdóttir skrifar 6. september 2021 14:00 Einhvern tíman velti ég því fyrir mér hvað fólki þætti eðlilegt verð fyrir 25 mínútna ferð með strætó. Á þessum tíma starfaði ég í Reykjavík en bjó á Suðurnesjunum. Strætóferðin sjálf hentaði mér afskaplega vel, bein leið úr heimabænum nánast upp að dyrum vinnustaðarins. Afskaplega þægilegt að sitja bara í notalegheitum rútunnar og þurfa ekki að sjá um aksturinn sjálf, ekkert að stressa mig á umferðarteppu höfuðborgarsvæðisins, þvílíkur lúxus. Og stærsti ávinningurinn, í mínum huga, var sá að þessi ferðamáti væri umhverfisvænni en einkabíllinn. Í mínum huga liggur það í augum uppi að stjórnvöld ættu að ýta undir aukna notkun almenningssamgangna. Á tímum þar sem allir stjórnmálaflokkar vilja eigna sér það að gera mest og best í umhverfismálum og keppast við að lofa því að undir þeirra stjórn muni Ísland vera orðið fullkomlega rafbílavætt sem allra fyrst, finnst mér við hafa sofnað á verðinum og misst sjónar á stóru myndinni. Rafbílar verða ekki til úr lofti einu saman. Framleiðsla þeirra er gífurlega mengandi og að reyna að láta umræðuna hverfast að mestu leyti um að Íslendingar skuli allir aka um á rafbílum eftir x mörg ár þykir mér gefa hreint út sagt falska mynd af stöðu mála. En hvað er þá til ráða? Í umhverfisstefnu Sósíalistaflokksins segir meðal annars að stórbæta þurfi almenningssamgöngur og reka með því sjónarmiði að þær séu sjálfsögð þjónusta við íbúa alls landsins. Þær séu lykillinn að því að draga úr mengun en ekki reknar með því markmiði að reksturinn skili hagnaði. Að öllum íbúum landsins sé gert kleift að lifa umhverfisvænu lífi, óháð efnahag og búsetu þeirra og í því tilliti sé litið á tíðar og öflugar almenningssamgöngur sem hluta af umhverfisvernd og sjálfsagðri þjónustu við íbúa landsins. En þá komum við að stóru hindruninni sem ég rakst á. Almenningssamgöngur eru hreint ekki gjaldlagðar á þann máta að hver sem er hafi efni á að nýta sér þær. Fyrir 25 mínútna strætóferð innan höfuðborgarsvæðisins borgar manneskja, sem engan afslátt fær, 490 krónur fyrir ferðina, fyrir 25 mínútna ferð til Reykjanesbæjar greiðir sama manneskja hins vegar 1.960 krónur. Mörg benda þá á hvort ekki megi fá einhvern magnafslátt, fyrir fólk sem fer jafnvel daglega á milli? Hann myndi teljast óverulegur, örfáar krónur. Er þetta hvetjandi fyrir fólk til að nýta sér þennan annars ákjósanlega ferðamáta? Ef þú tilheyrir ekki þeim hópum sem fá afslátt eru almenningssamgöngur hreint ekki fyrir almenning heldur fólk sem á nægan pening. Og fyrir þá hópa sem nú þegar fá afslátt er algjör lágmarkskrafa að þeir fái frítt í strætó. Hvatinn til að leggja einkabílnum og taka strætó er gjörsamlega fokinn út um gluggann. Ég hreinlega velti því fyrir mér hver hugsunin sé á bak við það að keyra hálftóma strætóa með rándýru fargjaldi um allt land. Ástæða þess að ég nefni ferðir í Reykjanesbæ er einfaldlega sú að þaðan kemur mín reynsla. Ferð fram og tilbaka frá Akureyri til Reykjavíkur kostar t.a.m. yfir 20.000 krónur. Þrátt fyrir að við séum ekki að ræða um sama atvinnusvæðið í því tilliti má þó líta til þess að gjarnan þarf fólk sem býr á landsbyggðinni að leita sér ýmissar nauðsynlegrar þjónustu á höfuðborgarsvæðinu. Stefna Sósíalistaflokks Íslands í almenningssamgöngum er skýr. Strætó og önnur sjálfsögð akstursþjónusta, svo sem akstursþjónusta fatlaðra og sjúkrabílar skal vera gjaldfrjáls með öllu. Slíkan akstur skal hvorki einkavæða né útvista á nokkurn hátt, heldur haldið í almannaeigu og þjónusta bætt í samráði við notendur. Stefnt sé markvisst að umhverfisvænum lausnum en einnig að því að jafna kjör fólks þegar kemur að samgöngum með tilliti til búsetu eða möguleikum á að nota umhverfisvæna samgöngumáta. Við þurfum sterka og alvöru hvata til að leggja einkabílnum, með allri hans mengun, hvort sem hann er knúinn jarðefnaeldsneyti eða ekki. Gjaldfrjálsar almenningssamgöngur myndu spila þar lykilhlutverk. Höfundur skipar 5.sæti á J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sósíalistaflokkurinn Mest lesið Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson skrifar Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad skrifar Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson skrifar Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Einhvern tíman velti ég því fyrir mér hvað fólki þætti eðlilegt verð fyrir 25 mínútna ferð með strætó. Á þessum tíma starfaði ég í Reykjavík en bjó á Suðurnesjunum. Strætóferðin sjálf hentaði mér afskaplega vel, bein leið úr heimabænum nánast upp að dyrum vinnustaðarins. Afskaplega þægilegt að sitja bara í notalegheitum rútunnar og þurfa ekki að sjá um aksturinn sjálf, ekkert að stressa mig á umferðarteppu höfuðborgarsvæðisins, þvílíkur lúxus. Og stærsti ávinningurinn, í mínum huga, var sá að þessi ferðamáti væri umhverfisvænni en einkabíllinn. Í mínum huga liggur það í augum uppi að stjórnvöld ættu að ýta undir aukna notkun almenningssamgangna. Á tímum þar sem allir stjórnmálaflokkar vilja eigna sér það að gera mest og best í umhverfismálum og keppast við að lofa því að undir þeirra stjórn muni Ísland vera orðið fullkomlega rafbílavætt sem allra fyrst, finnst mér við hafa sofnað á verðinum og misst sjónar á stóru myndinni. Rafbílar verða ekki til úr lofti einu saman. Framleiðsla þeirra er gífurlega mengandi og að reyna að láta umræðuna hverfast að mestu leyti um að Íslendingar skuli allir aka um á rafbílum eftir x mörg ár þykir mér gefa hreint út sagt falska mynd af stöðu mála. En hvað er þá til ráða? Í umhverfisstefnu Sósíalistaflokksins segir meðal annars að stórbæta þurfi almenningssamgöngur og reka með því sjónarmiði að þær séu sjálfsögð þjónusta við íbúa alls landsins. Þær séu lykillinn að því að draga úr mengun en ekki reknar með því markmiði að reksturinn skili hagnaði. Að öllum íbúum landsins sé gert kleift að lifa umhverfisvænu lífi, óháð efnahag og búsetu þeirra og í því tilliti sé litið á tíðar og öflugar almenningssamgöngur sem hluta af umhverfisvernd og sjálfsagðri þjónustu við íbúa landsins. En þá komum við að stóru hindruninni sem ég rakst á. Almenningssamgöngur eru hreint ekki gjaldlagðar á þann máta að hver sem er hafi efni á að nýta sér þær. Fyrir 25 mínútna strætóferð innan höfuðborgarsvæðisins borgar manneskja, sem engan afslátt fær, 490 krónur fyrir ferðina, fyrir 25 mínútna ferð til Reykjanesbæjar greiðir sama manneskja hins vegar 1.960 krónur. Mörg benda þá á hvort ekki megi fá einhvern magnafslátt, fyrir fólk sem fer jafnvel daglega á milli? Hann myndi teljast óverulegur, örfáar krónur. Er þetta hvetjandi fyrir fólk til að nýta sér þennan annars ákjósanlega ferðamáta? Ef þú tilheyrir ekki þeim hópum sem fá afslátt eru almenningssamgöngur hreint ekki fyrir almenning heldur fólk sem á nægan pening. Og fyrir þá hópa sem nú þegar fá afslátt er algjör lágmarkskrafa að þeir fái frítt í strætó. Hvatinn til að leggja einkabílnum og taka strætó er gjörsamlega fokinn út um gluggann. Ég hreinlega velti því fyrir mér hver hugsunin sé á bak við það að keyra hálftóma strætóa með rándýru fargjaldi um allt land. Ástæða þess að ég nefni ferðir í Reykjanesbæ er einfaldlega sú að þaðan kemur mín reynsla. Ferð fram og tilbaka frá Akureyri til Reykjavíkur kostar t.a.m. yfir 20.000 krónur. Þrátt fyrir að við séum ekki að ræða um sama atvinnusvæðið í því tilliti má þó líta til þess að gjarnan þarf fólk sem býr á landsbyggðinni að leita sér ýmissar nauðsynlegrar þjónustu á höfuðborgarsvæðinu. Stefna Sósíalistaflokks Íslands í almenningssamgöngum er skýr. Strætó og önnur sjálfsögð akstursþjónusta, svo sem akstursþjónusta fatlaðra og sjúkrabílar skal vera gjaldfrjáls með öllu. Slíkan akstur skal hvorki einkavæða né útvista á nokkurn hátt, heldur haldið í almannaeigu og þjónusta bætt í samráði við notendur. Stefnt sé markvisst að umhverfisvænum lausnum en einnig að því að jafna kjör fólks þegar kemur að samgöngum með tilliti til búsetu eða möguleikum á að nota umhverfisvæna samgöngumáta. Við þurfum sterka og alvöru hvata til að leggja einkabílnum, með allri hans mengun, hvort sem hann er knúinn jarðefnaeldsneyti eða ekki. Gjaldfrjálsar almenningssamgöngur myndu spila þar lykilhlutverk. Höfundur skipar 5.sæti á J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi.
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun