Opnum lúguna Alda Lóa skrifar 28. júlí 2021 15:07 Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyrissjóðsgreiðslur? Ögmundur Jónasson Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun Skoðun Skoðun Að sjá ekki gjöf þjóðar fyrir græðgi Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Verðbólga og græðgi Bjarki Hjörleifsson skrifar Skoðun Rangfærsluvaðall Hjartar J. Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þakkir til þjóðar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyrissjóðsgreiðslur? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson skrifar Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad skrifar Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson skrifar Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Sjá meira
Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi.
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun
Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh skrifar
Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun