Landakot er ekki hjúkrunarheimili Steinunn Þórðardóttir skrifar 14. nóvember 2020 15:38 Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landspítalinn Heilbrigðismál Hópsýking á Landakoti Steinunn Þórðardóttir Mest lesið Fjórar leiðir til að verða besta útgáfan af þér Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson Skoðun Rangfeðranir Sævar Þór Jónsson Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun Hvers vegna hafa Svíar ekki tekið upp evruna? Júlíus Valsson Skoðun Upplýsingaóreiða og rannsóknir á mettaðri fitu Hópur lækna Skoðun Hvammsvirkjun og meintur orkuskortur Ólafur Páll Jónsson Skoðun Hvernig þjóð viljum við vera? Sigrún Lilja Guðbjörnsdóttir Skoðun Í leikskóla er gaman – þegar það má mæta Valentina Tinganelli,Eyjólfur Sigurjónsson,Elísabet Erlendsdóttir,Sigrún Torfadóttir,Daniel Karlsson,Særún Ósk Böðvarsdóttir,Anna Margrét Arthúrsdóttir,,Una Guðmundsdóttir Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Fjórar leiðir til að verða besta útgáfan af þér Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Ferðalag sálna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekkert samráð – ekkert traust Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun Að vera með BRCA-stökkbreytingu Brynja Rún Sævarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Stakkaborg Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Rammaáætlun og Hvammsvirkjun: Heimilt en ekki skylt Mörður Árnason skrifar Skoðun Hvernig þjóð viljum við vera? Sigrún Lilja Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson skrifar Skoðun Atvinnuþátttaka kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heimur hins sterka og óvissan framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf Leifur Helgi Konráðsson skrifar Skoðun Emma Lazarus og Frelsisstyttan Atli Harðarson skrifar Skoðun Rétt tímasetning skiptir öllu máli Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar Skoðun Sjálfræðissvipting þjóðar Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Rangfeðranir Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Valkyrjur: Ekki falla á prófinu! Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Hvammsvirkjun og meintur orkuskortur Ólafur Páll Jónsson skrifar Skoðun 13,5 milljónir Sigurður Freyr Sigurðarson skrifar Skoðun Að vera léttvægur fundinn Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Er heimurinn á leið til helvítis? Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Vinnum í lausnum Edda Sif Pind Aradóttir skrifar Skoðun Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Frelsi til sölu Anton Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala.
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun
Í leikskóla er gaman – þegar það má mæta Valentina Tinganelli,Eyjólfur Sigurjónsson,Elísabet Erlendsdóttir,Sigrún Torfadóttir,Daniel Karlsson,Særún Ósk Böðvarsdóttir,Anna Margrét Arthúrsdóttir,,Una Guðmundsdóttir Skoðun
Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson Skoðun
Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar
Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar
Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar
Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar
Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar
Skoðun Fögnum vopnahléi og krefjumst varanlegs friðar Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Blað brotið í húsnæðismálum: VR Blær afhendir sínar fyrstu íbúðir Halla Gunnarsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun
Í leikskóla er gaman – þegar það má mæta Valentina Tinganelli,Eyjólfur Sigurjónsson,Elísabet Erlendsdóttir,Sigrún Torfadóttir,Daniel Karlsson,Særún Ósk Böðvarsdóttir,Anna Margrét Arthúrsdóttir,,Una Guðmundsdóttir Skoðun
Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson Skoðun