Sóknarfæri fyrir íslenskan landbúnað að líta á matvælaframleiðslu sem þjóðaröryggismál Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 18. október 2020 12:55 Haraldur Benediktsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Vísir/Vilhelm Haraldur Benediktsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksin og Guðfinna Harpa Arnardóttir, formaður Landssambands sauðfjárbænda, eru sammála um að tilefni sé til að endurskoða tollasamning við Evrópusambandið. Þá telur Haraldur að hugsanlega felist sóknarfæri í því fyrir íslenskan landbúnað að líta á matvælaframleiðslu í samhengi við þjóðaröryggismál. Afgreiðsla búvörusamninga á Alþingi 2016 sé ein hans helsta eftirsjá í störfum sínum í pólitík. Þetta kom fram í máli þeirra Haraldar og Guðfinnu í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni í morgun. „Kannski verður sóknarfærið fyrir íslenskan landbúnað þegar við förum loksins að ræða um hluti eins og þjóðaröryggismál. Við erum að horfa núna á alls konar áföll og við stöndum í miðri baráttu við covid-veiru. Það er ekkert að fara frá okkur sá tími að við þurfum að hugsa um hver við erum og við þurfum að framleiða matinn okkar sjálf. Það er svona grundvallarfrumþörf í hverju samfélagi,“ sagði Haraldur. Nokkuð heit umræða hefur skapast að undanförnu um stöðu og afkomu sauðfjárbænda í kjölfar ummæla Kristjáns Þórs Júlíussonar sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, um að sauðfjárrækt mætti líta á sem ákveðinn lífsstíl. Haraldur sagði ekki koma á óvart að ummælin hafi vakið hörð viðbrögð. „Við höfum í nokkuð langan tíma séð afkomu bænda í þessari grein drabbast og þeir hafa um langan tíma verið launalausir í sínum rekstri, það herðir stöðugt að. Við megum ekki heldur gleyma að þetta er hryggsúla í byggðum margra byggðarlaga,“ segir Haraldur „Við verðum að taka þessa stöðu svolítið alvarlega. Ég fagna kannski að umræðan sé kominn á þann stað að við séum farin að átta okkur á að þetta sé veruleikinn og við getum þá farið að tala inn í framtíðina, hverju getum við breytt og hvað getum við gert. Það eru kannski ekki mörg atriði sem að við þurfum að taka utan um en þau verða mörg umdeild og þau eru að einhverju leiti sársaukafull,“ bætir hann við. Guðfinna segir íslenskan landbúnað standa frammi fyrir því klassíska vandamáli sem blasi víða við frumframleiðslugreinum í matvælaiðnaði, þar sem bæði bændur, afurðarstöðvar og verslun hafa litlar tekjur upp úr krafsinu. „Það er alveg rétt að það eru litlar tekjur í þessu kerfi. Við erum að framleiða frábæra vöru sem okkur finnst einhvern veginn skítt að bera ekki meira úr bítum og raunverulega bara ekki bera þannig úr bítum að við höfum ekki launagreiðslugetu á okkar búum,“ segir Guðfinna. Sú sé staðan á allflestum býlum landsins að bændur geti ekki greitt sér sæmileg laun. „Þetta er því miður þannig að í svo mörgum frumframleiðslugreinum í matvælum að það er bara ekki ásættanleg afkoma, og það er ekki bara á Íslandi,“ segir Guðfinna. Guðfinna Harpa Arnardóttir er formaður Landsambands sauðfjárbænda. „Við þurfum að hætta að horfa á matinn okkar sem dýrann og fara að horfa á hann sem verðmætan. Mat sem er framleiddur eftir ströngustu kröfum, framleiddur með dýravelferð, umhverfismál og svo framvegis í huga, við þurfum bara að vera tilbúin að greiða fyrir þessa vöru, við sem neytendur.“ Tilefni til að endurskoða eða segja upp samningi við ESB Guðfinna og Haraldur voru jafnframt spurð um afstöðu sína til núgildandi tollasamnings við Evrópusambandið. „Ég held alla veganna að reynslan sem er núna af honum, og þær breyttu forsendur sem við erum að horfa á í viðskiptum í við Evrópusambandið með útgöngu Bretlands, séu algjörlega tilefni til að endurskoða eða segja upp þessum samningi,“ svaraði Guðfinna. Haraldur tók í svipaðan streng. „Ég veit að það var frumkvæði utanríkisráðherra núverandi að endurmeta þennan samning og flagga því, eða taka upp endurskoðun hans. Það er alveg ljóst að meginmarkmið hans hafa ekki gengið eftir ef að menn bara skoða tölurnar um það hvernig hann hefur virkað, þá er algjörlega tímabært að, eins og Guðfinna Harpa er að segja, endurmeta þann samning,“ segir Haraldur sem segist til að byrja með aldrei hafa skilið forsendurnar fyrir því að gera þann samning. „Ef ég á að vitna um það sem ég hef séð mest eftir að hafa gert í pólitíkinni á þeim tíma sem ég hef setið þá var það kannski afgreiðsla búvörusamninganna í þinginu 2016 sem að múlbatt þennan tollasamning við þá afgreiðslu. Landbúnaður Alþingi Evrópusambandið Matvælaframleiðsla Mest lesið Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Fleiri fréttir Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Sjá meira
Haraldur Benediktsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksin og Guðfinna Harpa Arnardóttir, formaður Landssambands sauðfjárbænda, eru sammála um að tilefni sé til að endurskoða tollasamning við Evrópusambandið. Þá telur Haraldur að hugsanlega felist sóknarfæri í því fyrir íslenskan landbúnað að líta á matvælaframleiðslu í samhengi við þjóðaröryggismál. Afgreiðsla búvörusamninga á Alþingi 2016 sé ein hans helsta eftirsjá í störfum sínum í pólitík. Þetta kom fram í máli þeirra Haraldar og Guðfinnu í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni í morgun. „Kannski verður sóknarfærið fyrir íslenskan landbúnað þegar við förum loksins að ræða um hluti eins og þjóðaröryggismál. Við erum að horfa núna á alls konar áföll og við stöndum í miðri baráttu við covid-veiru. Það er ekkert að fara frá okkur sá tími að við þurfum að hugsa um hver við erum og við þurfum að framleiða matinn okkar sjálf. Það er svona grundvallarfrumþörf í hverju samfélagi,“ sagði Haraldur. Nokkuð heit umræða hefur skapast að undanförnu um stöðu og afkomu sauðfjárbænda í kjölfar ummæla Kristjáns Þórs Júlíussonar sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, um að sauðfjárrækt mætti líta á sem ákveðinn lífsstíl. Haraldur sagði ekki koma á óvart að ummælin hafi vakið hörð viðbrögð. „Við höfum í nokkuð langan tíma séð afkomu bænda í þessari grein drabbast og þeir hafa um langan tíma verið launalausir í sínum rekstri, það herðir stöðugt að. Við megum ekki heldur gleyma að þetta er hryggsúla í byggðum margra byggðarlaga,“ segir Haraldur „Við verðum að taka þessa stöðu svolítið alvarlega. Ég fagna kannski að umræðan sé kominn á þann stað að við séum farin að átta okkur á að þetta sé veruleikinn og við getum þá farið að tala inn í framtíðina, hverju getum við breytt og hvað getum við gert. Það eru kannski ekki mörg atriði sem að við þurfum að taka utan um en þau verða mörg umdeild og þau eru að einhverju leiti sársaukafull,“ bætir hann við. Guðfinna segir íslenskan landbúnað standa frammi fyrir því klassíska vandamáli sem blasi víða við frumframleiðslugreinum í matvælaiðnaði, þar sem bæði bændur, afurðarstöðvar og verslun hafa litlar tekjur upp úr krafsinu. „Það er alveg rétt að það eru litlar tekjur í þessu kerfi. Við erum að framleiða frábæra vöru sem okkur finnst einhvern veginn skítt að bera ekki meira úr bítum og raunverulega bara ekki bera þannig úr bítum að við höfum ekki launagreiðslugetu á okkar búum,“ segir Guðfinna. Sú sé staðan á allflestum býlum landsins að bændur geti ekki greitt sér sæmileg laun. „Þetta er því miður þannig að í svo mörgum frumframleiðslugreinum í matvælum að það er bara ekki ásættanleg afkoma, og það er ekki bara á Íslandi,“ segir Guðfinna. Guðfinna Harpa Arnardóttir er formaður Landsambands sauðfjárbænda. „Við þurfum að hætta að horfa á matinn okkar sem dýrann og fara að horfa á hann sem verðmætan. Mat sem er framleiddur eftir ströngustu kröfum, framleiddur með dýravelferð, umhverfismál og svo framvegis í huga, við þurfum bara að vera tilbúin að greiða fyrir þessa vöru, við sem neytendur.“ Tilefni til að endurskoða eða segja upp samningi við ESB Guðfinna og Haraldur voru jafnframt spurð um afstöðu sína til núgildandi tollasamnings við Evrópusambandið. „Ég held alla veganna að reynslan sem er núna af honum, og þær breyttu forsendur sem við erum að horfa á í viðskiptum í við Evrópusambandið með útgöngu Bretlands, séu algjörlega tilefni til að endurskoða eða segja upp þessum samningi,“ svaraði Guðfinna. Haraldur tók í svipaðan streng. „Ég veit að það var frumkvæði utanríkisráðherra núverandi að endurmeta þennan samning og flagga því, eða taka upp endurskoðun hans. Það er alveg ljóst að meginmarkmið hans hafa ekki gengið eftir ef að menn bara skoða tölurnar um það hvernig hann hefur virkað, þá er algjörlega tímabært að, eins og Guðfinna Harpa er að segja, endurmeta þann samning,“ segir Haraldur sem segist til að byrja með aldrei hafa skilið forsendurnar fyrir því að gera þann samning. „Ef ég á að vitna um það sem ég hef séð mest eftir að hafa gert í pólitíkinni á þeim tíma sem ég hef setið þá var það kannski afgreiðsla búvörusamninganna í þinginu 2016 sem að múlbatt þennan tollasamning við þá afgreiðslu.
Landbúnaður Alþingi Evrópusambandið Matvælaframleiðsla Mest lesið Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Innlent „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Innlent Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Innlent Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Innlent Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Íbúar Springfield klofnir í afstöðu sinni til heimsóknar Trump Erlent Fleiri fréttir Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Fjórir í bílnum en enginn við stýrið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Sjá meira