Skólabyrjun á skrýtnum tímum Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 31. ágúst 2020 12:30 Vanalega fylgja skólabyrjun ýmsar tilfinningar og oftar en ekki tilhlökkun. Ný árstíð, nýtt upphaf. En eins og við öll vitum geta líka fylgt blendnar tilfinningar, kvíði og óvissa. Lífið á tímum heimsfaraldurs er erfitt fyrir unga sem aldna. Íslensk stjórnvöld hafa lagt áherslu á að skólastarf hefjist að nýju með sem eðlilegustum hætti en ljóst er að það verður frábrugðið, á öllum skólastigum. Við búum við nýjan veruleika sem taka þarf mið af. Hvernig geta foreldrar og aðrir uppalendur stutt nemendur? Hér á eftir fylgja nokkur ráð og vangaveltur. Í ljósi aðstæðna þurfa skólayfirvöld og stjórnvöld að vera sveigjanleg og reiðubúin til að aðlagast ef þörf krefur til að tryggja öryggi nemenda og starfsfólks. Þess vegna er mikilvægt að fyrir hendi séu áætlanir lagaðar að mismunandi aðstæðum. Foreldrar þurfa að vera í góðu sambandi við skólann og upplýstir um gang mála. Eru netföng og símanúmer örugglega rétt skráð hjá skólanum? Ertu í góðu sambandi við fulltrúa foreldra? T.d. í skólaráði, foreldrafélagi eða bekkjarfulltrúa? Mikilvægt er að allar upplýsingaleiðir séu greiðar þannig skilaboð komist fljótt og vel til skila. Eðlilegt er að margar spurningar vakni og hér eru dæmi um nokkrar sem gagnlegt gæti verið að spyrja í skólanum: Hvernig mun skólinn leitast við að tryggja öryggi nemenda? Hvernig verður stutt við andlega heilsu nemenda og unnið gegn fordómum gagnvart þeim sem veikjast af COVID-19? Hefur COVID-19 ástandið áhrif á öryggis- og eineltisáætlanir skólans? Eru myndir af öllu starfsfólki á heimasíðu þannig að foreldrar geti betur áttað sig á kennurum og starfsfólki? Til dæmis gæti barnið verið með nýjan kennara og þar sem foreldrar hafa ekki mátt vera viðstaddir skólasetningar er mikilvægt að vita deili á kennurum. Kennarinn má ekki bara vera netfang í huga foreldra. Hvernig verður félagslífi og viðburðum háttað? Hefur skólastjóri hugmyndir og áætlanir um starf foreldrafélaga við breyttar aðstæður? Mikilvægt er að halda foreldrastarfi gangandi, þó í breyttri mynd sé. Vert er að minna á að foreldrafélög eru lögbundin og skólastjóri er ábyrgur fyrir stofnun þess og sér til þess að félagið fái aðstoð eftir þörfum. Hvernig get ég stutt við skólastarfið? Verum dugleg að minna börnin á einstaklingsbundnar sóttvarnir, handþvott og spritt auk þess að halda góðri fjarlægð þegar við á. Við gerum þetta saman og gott er að leggja áherslu á samtakamáttinn og samábyrgðina í umræðum um faraldurinn. Nemendur og kennarar hafa sýnt þrautseigju í erfiðum aðstæðum og vilja til að halda áfram að sinna náminu. En mörg börn munu þurfa á auka stuðningi að halda til að ná markmiðum sínum. Gera þarf ráð fyrir upprifjun og heimavinnu og líklegt er að margir skólar styðjist við blandaða kennslu, nám í skólastofu og fjarnám. Með því að skapa góðan ramma og rútínu í kringum skóla og heimavinnu má auðvelda nemendum að halda einbeitingu og finna fyrir öryggi. Hjá Heimili og skóla er hægt að nálgast veggspjald með góðum ráðum um heimanám og er það einnig aðgengilegt á heimasíðunni, heimiliogskoli.is. Aukin tölvu- og tækninotkun er fylgifiskur meiri einangrunar og hefur ýmsar jákvæðar hliðar en einnig getur reynst erfitt að halda henni í skefjum og átta sig á hvað börnin eru að gera í tækjunum. Gott er að setja tímaramma í kringum leikjaspilun og samskipti á netinu og hafa hann skýran og skynsamlegan, í samráði við börnin. Það skiptir máli hvað börnin eru að gera með tækjunum en ekki bara hve lengi og taka þarf mið af því. Þess vegna er gott fyrir foreldra að reyna að átta sig á hve mikill tími fer u.þ.b. í lærdóm, samskipti og leiki. Þegar kemur að því að hætta í leiknum/tækinu er vænlegt að minna börnin á að nú sé tíminn að verða búin um 15-20 mínútum áður en hann er uppurinn og svo 5 mínútum áður en hann klárast (eða eitthvað slíkt) frekar en að hrópa bara skyndilega, tíminn búinn! Undirbúningur og utanumhald skiptir hér máli og getur gert líf uppalandans talsvert auðveldara þegar kemur að því að halda utan um tækjanotkun barnanna. Margar spurningar vakna á óvissutímum og börn upplifa streitu öðruvísi en fullorðnir. Bregðumst jákvætt við spurningum og reynum að svara þeim eftir bestu getu eða leita svara. Sýnum stuðning í verki og látum barnið vita að það sé ekki einungis í lagi heldur eðlilegt að finna fyrir gremju eða kvíða á tímum sem þessum. Aðstoðum börnin við að halda sinni rútínu og munum að nám fer fram með margvíslegum hætti, t.d. með eldamennsku, lestri fyrir háttinn, leikjum o.fl. Mikilvægt er að hafa samband við kennara barnsins ef barnið á erfitt með námið, er að dragast aftur úr eða stendur frammi fyrir erfiðleikum í einkalífinu svo sem sorg, missi eða auknum kvíða til dæmis vegna faraldursins. Við þurfum að vera sérstaklega vakandi fyrir andlegri líðan á álagstímum. Verum hluti af skólasamfélaginu og ef við erum aflögufær á tíma og/eða annan stuðning reynum þá að hjálpa til með því að styðja við aðra nemendur og foreldra ef hægt er. Gott getur verið að virkja foreldrasamfélagið og vera í góðu sambandi við aðra foreldra í bekknum til dæmis á netinu og deila þar góðum ráðum og leita stuðnings. Mikilvægt er fyrir foreldra að huga líka að sjálfum sér svo þeir geti tekist á við þær áskoranir sem barnauppeldi hefur í för með sér, ekki síst á tímum heimsfaraldurs. Ekki vera feimin við að leita ykkur hjálpar eða stuðnings ef þörf krefur og gætið þess að huga vel að grunnþörfum eins og kostur er, s.s. svefni, hreyfingu, næringu og tengslum. Ómögulegt er að hella úr tómum bolla. Að lokum er gott að horfa á björtu hliðarnar. Er kannski tækifæri núna til að endurskoða forgangsröðunina? Er hægt að stokka upp skipulagið? Má mögulega bæta samspil vinnu og einkalífs? Gefast fleiri tækifæri til samveru með okkar nánustu? Í breytingum felast oft tækifæri. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Börn og uppeldi Skóla - og menntamál Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Vanalega fylgja skólabyrjun ýmsar tilfinningar og oftar en ekki tilhlökkun. Ný árstíð, nýtt upphaf. En eins og við öll vitum geta líka fylgt blendnar tilfinningar, kvíði og óvissa. Lífið á tímum heimsfaraldurs er erfitt fyrir unga sem aldna. Íslensk stjórnvöld hafa lagt áherslu á að skólastarf hefjist að nýju með sem eðlilegustum hætti en ljóst er að það verður frábrugðið, á öllum skólastigum. Við búum við nýjan veruleika sem taka þarf mið af. Hvernig geta foreldrar og aðrir uppalendur stutt nemendur? Hér á eftir fylgja nokkur ráð og vangaveltur. Í ljósi aðstæðna þurfa skólayfirvöld og stjórnvöld að vera sveigjanleg og reiðubúin til að aðlagast ef þörf krefur til að tryggja öryggi nemenda og starfsfólks. Þess vegna er mikilvægt að fyrir hendi séu áætlanir lagaðar að mismunandi aðstæðum. Foreldrar þurfa að vera í góðu sambandi við skólann og upplýstir um gang mála. Eru netföng og símanúmer örugglega rétt skráð hjá skólanum? Ertu í góðu sambandi við fulltrúa foreldra? T.d. í skólaráði, foreldrafélagi eða bekkjarfulltrúa? Mikilvægt er að allar upplýsingaleiðir séu greiðar þannig skilaboð komist fljótt og vel til skila. Eðlilegt er að margar spurningar vakni og hér eru dæmi um nokkrar sem gagnlegt gæti verið að spyrja í skólanum: Hvernig mun skólinn leitast við að tryggja öryggi nemenda? Hvernig verður stutt við andlega heilsu nemenda og unnið gegn fordómum gagnvart þeim sem veikjast af COVID-19? Hefur COVID-19 ástandið áhrif á öryggis- og eineltisáætlanir skólans? Eru myndir af öllu starfsfólki á heimasíðu þannig að foreldrar geti betur áttað sig á kennurum og starfsfólki? Til dæmis gæti barnið verið með nýjan kennara og þar sem foreldrar hafa ekki mátt vera viðstaddir skólasetningar er mikilvægt að vita deili á kennurum. Kennarinn má ekki bara vera netfang í huga foreldra. Hvernig verður félagslífi og viðburðum háttað? Hefur skólastjóri hugmyndir og áætlanir um starf foreldrafélaga við breyttar aðstæður? Mikilvægt er að halda foreldrastarfi gangandi, þó í breyttri mynd sé. Vert er að minna á að foreldrafélög eru lögbundin og skólastjóri er ábyrgur fyrir stofnun þess og sér til þess að félagið fái aðstoð eftir þörfum. Hvernig get ég stutt við skólastarfið? Verum dugleg að minna börnin á einstaklingsbundnar sóttvarnir, handþvott og spritt auk þess að halda góðri fjarlægð þegar við á. Við gerum þetta saman og gott er að leggja áherslu á samtakamáttinn og samábyrgðina í umræðum um faraldurinn. Nemendur og kennarar hafa sýnt þrautseigju í erfiðum aðstæðum og vilja til að halda áfram að sinna náminu. En mörg börn munu þurfa á auka stuðningi að halda til að ná markmiðum sínum. Gera þarf ráð fyrir upprifjun og heimavinnu og líklegt er að margir skólar styðjist við blandaða kennslu, nám í skólastofu og fjarnám. Með því að skapa góðan ramma og rútínu í kringum skóla og heimavinnu má auðvelda nemendum að halda einbeitingu og finna fyrir öryggi. Hjá Heimili og skóla er hægt að nálgast veggspjald með góðum ráðum um heimanám og er það einnig aðgengilegt á heimasíðunni, heimiliogskoli.is. Aukin tölvu- og tækninotkun er fylgifiskur meiri einangrunar og hefur ýmsar jákvæðar hliðar en einnig getur reynst erfitt að halda henni í skefjum og átta sig á hvað börnin eru að gera í tækjunum. Gott er að setja tímaramma í kringum leikjaspilun og samskipti á netinu og hafa hann skýran og skynsamlegan, í samráði við börnin. Það skiptir máli hvað börnin eru að gera með tækjunum en ekki bara hve lengi og taka þarf mið af því. Þess vegna er gott fyrir foreldra að reyna að átta sig á hve mikill tími fer u.þ.b. í lærdóm, samskipti og leiki. Þegar kemur að því að hætta í leiknum/tækinu er vænlegt að minna börnin á að nú sé tíminn að verða búin um 15-20 mínútum áður en hann er uppurinn og svo 5 mínútum áður en hann klárast (eða eitthvað slíkt) frekar en að hrópa bara skyndilega, tíminn búinn! Undirbúningur og utanumhald skiptir hér máli og getur gert líf uppalandans talsvert auðveldara þegar kemur að því að halda utan um tækjanotkun barnanna. Margar spurningar vakna á óvissutímum og börn upplifa streitu öðruvísi en fullorðnir. Bregðumst jákvætt við spurningum og reynum að svara þeim eftir bestu getu eða leita svara. Sýnum stuðning í verki og látum barnið vita að það sé ekki einungis í lagi heldur eðlilegt að finna fyrir gremju eða kvíða á tímum sem þessum. Aðstoðum börnin við að halda sinni rútínu og munum að nám fer fram með margvíslegum hætti, t.d. með eldamennsku, lestri fyrir háttinn, leikjum o.fl. Mikilvægt er að hafa samband við kennara barnsins ef barnið á erfitt með námið, er að dragast aftur úr eða stendur frammi fyrir erfiðleikum í einkalífinu svo sem sorg, missi eða auknum kvíða til dæmis vegna faraldursins. Við þurfum að vera sérstaklega vakandi fyrir andlegri líðan á álagstímum. Verum hluti af skólasamfélaginu og ef við erum aflögufær á tíma og/eða annan stuðning reynum þá að hjálpa til með því að styðja við aðra nemendur og foreldra ef hægt er. Gott getur verið að virkja foreldrasamfélagið og vera í góðu sambandi við aðra foreldra í bekknum til dæmis á netinu og deila þar góðum ráðum og leita stuðnings. Mikilvægt er fyrir foreldra að huga líka að sjálfum sér svo þeir geti tekist á við þær áskoranir sem barnauppeldi hefur í för með sér, ekki síst á tímum heimsfaraldurs. Ekki vera feimin við að leita ykkur hjálpar eða stuðnings ef þörf krefur og gætið þess að huga vel að grunnþörfum eins og kostur er, s.s. svefni, hreyfingu, næringu og tengslum. Ómögulegt er að hella úr tómum bolla. Að lokum er gott að horfa á björtu hliðarnar. Er kannski tækifæri núna til að endurskoða forgangsröðunina? Er hægt að stokka upp skipulagið? Má mögulega bæta samspil vinnu og einkalífs? Gefast fleiri tækifæri til samveru með okkar nánustu? Í breytingum felast oft tækifæri. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun