Landsframleiðsla mun dragast saman um 240 milljarða vegna faraldursins Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 20. ágúst 2020 10:48 Guðrún Johnsen. VR Búist er við því að landsframleiðsla hér á landi muni minnka um 8 prósent, eða sem nemur um 240 milljörðum á ári, vegna áhrifa kórónuveirunnar. Um 93 prósent alls vinnuafls á heimsvísu býr nú við það að vinnustaðir eru lokaðir að hluta til eða öllu leyti og á hafa um 14 prósent færri vinnustundir verið unnar sem samsvarar um 400 milljón störfum sem tapast hafa frá upphafi kórónuveirufaraldursins. Þetta er meðal þess sem fram kom í erindi Guðrúnar Johnsen, hagfræðings, á samráðsfundi stjórnvalda sem ber yfirskriftina Að lifa með veirunni og hófst klukkan níu í morgun. Guðrún fjallaði um hagræn áhrif veirunnar og nefndi hún meðal annars að framboð og eftirspurn á nánast öllum vörum hafi dregist saman á tímabilinu. Má ekki búa til ofþenslu til að stemma stigu við slaka í öðrum geirum Þær atvinnugreinar sem hafi orðið fyrir neikvæðum áhrifum veirunnar séu helst farþegaflutningar, heilbrigðisgeirinn, sem lútir ekki að faraldrinum sjálfum, menningarlíf í beinni útsendingu, veitingastaðir, verslun önnur en nauðsynjavara og öll þjónusta og menntastofnanir. „Aftur á móti verða aðrir geirar fyrir jákvæðum áhrifum og það er mikilvægt að hagstjórninni takist að búa ekki til ofþenslu í þeim geirum þar sem áhrifin eru jákvæð. Þar er byggingariðnaður, lyfjaiðnaður, heilbrigðisþjónusta, nytjavara, hugbúnaður, heimsendingarþjónusta og streymisveitur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að hafa í huga að ólíkar sóttvarnir hafi ólík efnahagsleg áhrif á ólíka hópa. „Valkvölin liggur ekki á milli þess að bjarga lífum og bjarga lífsviðurværi en efnahagsviðbrögðin þurfa að vera hnitmiðuð, þau þurfa að koma inn þar sem aðstoðar er þörf og það þarf líka að gæta sín á því í efnahagsstjórnuninni að búa ekki til ofþenslu í tilteknum geirum. Það er að segja ofþenslu í einum geira til að hífa upp slakann í öðrum geira.“ Ríkissjóður leiki lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um faraldurinn Þá þurfi það líka að vera á hreinu að ríkissjóður spili lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um þetta erfiða tímabil. „Ríkissjóður er í aðalhlutverki þegar kemur að því að koma okkur öllum yfir gjána sem að allt í einu núna hefur opnast fyrir fótum okkar. Hvort sem okkur líkar það betur eða verr. Ríkissjóðir út um allan heim hafa þar af leiðandi orðið fyrir miklum áhrifum,“ segir Guðrún. Ríkissjóður Íslands sé í ágætri stöðu miðað við stöðuna árið 2007. „Þar sem sóttvarnir hafa verið öflugar hafa ríkissjóðir þurft að taka hóflegt fé að láni í tengslum við faraldurinn. En þar sem hefur illa tekist upp að halda smitum niðri, eins og til dæmis í Bandaríkjunum að þar er kostnaðurinn mestur. Hærri atvinnuleysistryggingar leiði ekki til hærra atvinnuleysis Þá segir hún lokun mismunandi geira koma mismunandi niður á launafólki. Til að mynda komi lokun barnaskóla gríðarlega illa niður á launafólki. „Um sextán prósent af vinnuaflinu þarf að leggja niður störf að öllu leyti, sumir geta auðvitað unnið heima, en í heildina litið þurfa sextán prósent að leggja niður störf og það er mjög kostnaðarsamt. Bara tuttugu daga lokun þýðir að kostnaður við þetta í okkar samfélagi yrðu um tíu milljarðar. Sá kostnaður fellur að öllu leyti á launafólk.“ „Það að loka vinnustöðum aftur á móti sá kostnaður fellur aðalega á atvinnurekendur. Og sérstaklega á þá vinnustaði þar sem viðskiptalíkanið snýst um að vera í návígi við viðskiptavininn, til dæmis eins og tannlæknar, sjúkraþjálfarar og hárgreiðslustofur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að vanda vinnumarkaðsaðgerðir. Vitað sé að liðki hið opinbera til við að segja fólki upp störfum aukist atvinnuleysi. „Við vitum líka að það er ekki tölfræðilega marktækt samband á milli atvinnuleysistrygginga, eða bótanna, og atvinnuleysis. Hvort sem þær eru hækkaðar um tuttugu þúsund eða tuttugu og fimm þúsund til eða frá skiptir engu máli í sambandi við atvinnuleysi, vegna þess að atvinnuleysistryggingin er tímabundin.“ Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Tengdar fréttir Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29 Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02 Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00 Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons á Ólympíuleikunum í líffræði Innlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent Hvalfjarðargöng opin á ný Innlent Virknin minnkað þó áfram gjósi Innlent Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons á Ólympíuleikunum í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira
Búist er við því að landsframleiðsla hér á landi muni minnka um 8 prósent, eða sem nemur um 240 milljörðum á ári, vegna áhrifa kórónuveirunnar. Um 93 prósent alls vinnuafls á heimsvísu býr nú við það að vinnustaðir eru lokaðir að hluta til eða öllu leyti og á hafa um 14 prósent færri vinnustundir verið unnar sem samsvarar um 400 milljón störfum sem tapast hafa frá upphafi kórónuveirufaraldursins. Þetta er meðal þess sem fram kom í erindi Guðrúnar Johnsen, hagfræðings, á samráðsfundi stjórnvalda sem ber yfirskriftina Að lifa með veirunni og hófst klukkan níu í morgun. Guðrún fjallaði um hagræn áhrif veirunnar og nefndi hún meðal annars að framboð og eftirspurn á nánast öllum vörum hafi dregist saman á tímabilinu. Má ekki búa til ofþenslu til að stemma stigu við slaka í öðrum geirum Þær atvinnugreinar sem hafi orðið fyrir neikvæðum áhrifum veirunnar séu helst farþegaflutningar, heilbrigðisgeirinn, sem lútir ekki að faraldrinum sjálfum, menningarlíf í beinni útsendingu, veitingastaðir, verslun önnur en nauðsynjavara og öll þjónusta og menntastofnanir. „Aftur á móti verða aðrir geirar fyrir jákvæðum áhrifum og það er mikilvægt að hagstjórninni takist að búa ekki til ofþenslu í þeim geirum þar sem áhrifin eru jákvæð. Þar er byggingariðnaður, lyfjaiðnaður, heilbrigðisþjónusta, nytjavara, hugbúnaður, heimsendingarþjónusta og streymisveitur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að hafa í huga að ólíkar sóttvarnir hafi ólík efnahagsleg áhrif á ólíka hópa. „Valkvölin liggur ekki á milli þess að bjarga lífum og bjarga lífsviðurværi en efnahagsviðbrögðin þurfa að vera hnitmiðuð, þau þurfa að koma inn þar sem aðstoðar er þörf og það þarf líka að gæta sín á því í efnahagsstjórnuninni að búa ekki til ofþenslu í tilteknum geirum. Það er að segja ofþenslu í einum geira til að hífa upp slakann í öðrum geira.“ Ríkissjóður leiki lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um faraldurinn Þá þurfi það líka að vera á hreinu að ríkissjóður spili lykilhlutverk í að koma okkur í gegn um þetta erfiða tímabil. „Ríkissjóður er í aðalhlutverki þegar kemur að því að koma okkur öllum yfir gjána sem að allt í einu núna hefur opnast fyrir fótum okkar. Hvort sem okkur líkar það betur eða verr. Ríkissjóðir út um allan heim hafa þar af leiðandi orðið fyrir miklum áhrifum,“ segir Guðrún. Ríkissjóður Íslands sé í ágætri stöðu miðað við stöðuna árið 2007. „Þar sem sóttvarnir hafa verið öflugar hafa ríkissjóðir þurft að taka hóflegt fé að láni í tengslum við faraldurinn. En þar sem hefur illa tekist upp að halda smitum niðri, eins og til dæmis í Bandaríkjunum að þar er kostnaðurinn mestur. Hærri atvinnuleysistryggingar leiði ekki til hærra atvinnuleysis Þá segir hún lokun mismunandi geira koma mismunandi niður á launafólki. Til að mynda komi lokun barnaskóla gríðarlega illa niður á launafólki. „Um sextán prósent af vinnuaflinu þarf að leggja niður störf að öllu leyti, sumir geta auðvitað unnið heima, en í heildina litið þurfa sextán prósent að leggja niður störf og það er mjög kostnaðarsamt. Bara tuttugu daga lokun þýðir að kostnaður við þetta í okkar samfélagi yrðu um tíu milljarðar. Sá kostnaður fellur að öllu leyti á launafólk.“ „Það að loka vinnustöðum aftur á móti sá kostnaður fellur aðalega á atvinnurekendur. Og sérstaklega á þá vinnustaði þar sem viðskiptalíkanið snýst um að vera í návígi við viðskiptavininn, til dæmis eins og tannlæknar, sjúkraþjálfarar og hárgreiðslustofur,“ segir Guðrún. Þá þurfi að vanda vinnumarkaðsaðgerðir. Vitað sé að liðki hið opinbera til við að segja fólki upp störfum aukist atvinnuleysi. „Við vitum líka að það er ekki tölfræðilega marktækt samband á milli atvinnuleysistrygginga, eða bótanna, og atvinnuleysis. Hvort sem þær eru hækkaðar um tuttugu þúsund eða tuttugu og fimm þúsund til eða frá skiptir engu máli í sambandi við atvinnuleysi, vegna þess að atvinnuleysistryggingin er tímabundin.“
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Tengdar fréttir Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29 Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02 Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00 Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons á Ólympíuleikunum í líffræði Innlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent Hvalfjarðargöng opin á ný Innlent Virknin minnkað þó áfram gjósi Innlent Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons á Ólympíuleikunum í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira
Aðeins 170 fyrirtæki sótt um lokunarstyrki en búist var við 2000 170 umsóknir um lokunarstyrk hafa borist en upphaflega var gert ráð fyrir að um 2000 fyrirtæki gætu fallið undir úrræðið. 18. ágúst 2020 19:29
Stjórnvöld hækki hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta BHM hefur skorað á stjórnvöld að hækka hámark tekjutengdra atvinnuleysisbóta og lengja tímabil tekjutengingar þannig að bæta megi afkomuöryggi fólks sem misst hafi vinnuna vegna samdráttar af völdum kórónuveirufaraldursins. 18. ágúst 2020 09:02
Ósanngjarnt er að ferðaþjónustan taki ein á sig höggið Til að þjóðin geti varist COVID-19 þurfa nokkrar atvinnugreinar að taka á sig að tapa stórum eða öllum hluta tekna sinna. Enginn skorast undan því að taka þátt í þessari baráttu. En þar með er ekki sagt að þeir sem mestu tapa eigi einir að bera þær byrðar sem varða hag allra. 17. ágúst 2020 12:00