Ömmur eru langbestar Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 26. júní 2020 08:00 Í dag hefði amma mín orðið hundrað ára. Besta amma í heimi. Kjaftæði segir þú kannski. Er amma þín sú besta? Það er líklega rétt hjá þér. Eins og mér. Ömmur eru einfaldlega langbestar. Ég man enn þá sjokkið þegar ég fékk þau tíðindi að amma mín væri látin. Í júní 1996. Þá hafði pabbi sótt mig út á flugvöll þar sem ég var á heimleið eftir ævintýraferð með vini mínum á Evrópumótið í fótbolta, hátt uppi eftir stórkostlega ferð. Í aðdraganda ferðarinnar fór amma mín á spítala. Hvað mig snerti var hún við hestaheilsu en eitthvað þurfti að skoða. Ekkert alvarlegt að mér skildist. Hún var 75 ára og aldrei neitt annað í stöðunni en að hún yrði hundrað ára, og alltaf til staðar. Það var svo ekki fyrr en við feðgarnir nálguðumst Straumsvík að ég hugsaði til ömmu minnar í fyrsta skipti í rúma viku. Hvernig hefur amma það? spurði ég kæruleysislega. Þá var ekið út í kant og mér færðar fregnirnar að hún væri fallin frá. Hættulítil aðgerð hafði því miður ekki staðið undir nafni. Á augnabliki var líf mitt gjörbreytt. Minningarnar af heimsóknum mínum til ömmu Vilborgar og afa Halldórs í Hamrahlíð eru yndislegar. Og mjög margar. Mér tekst ekki að rifja upp neitt nema jákvætt þaðan. Fiskibollurnar hennar ömmu, jólasmákökurnar hennar ömmu, knúsin hennar ömmu og hrósin hennar ömmu. Alltaf var maður velkominn, hvort sem var til að læra, borða eða gista. Alltaf var maður settur í fyrsta sæti. Amma hlustaði. Gagnrýni var ekki til. Aðrir sáu um það. Amma var bara góð. Mjög góð. Mamma verður amma Núna er mamma mín orðin amma og hefur verið það í tíu ár. Ég efast ekki augnablik um að hugur barnabarnanna fimm til ömmu sinnar sé eins og minn var til ömmu minnar. Eins og mamma sín heldur mamma mín, amma barnanna minna, fjölskyldunni saman. Er í algjöru lykilhlutverki. Hugsar um hag barnabarnanna á hverjum degi. Man alla afmælisdaga. Býður í kvöldverði. Hóar fjölskyldunni saman. Bjargar jólunum. Reddar börnunum. Gerir lífið svo miklu betra. Ég eins og flestir átti reyndar tvær ömmur. Tvær frábærar ömmur. Önnur bjó reyndar í Skotlandi og á ég ljúfar minningar af stundum með henni bæði í heimsóknum hennar hingað og svo okkar utan. Oft um jólin eða á sumrin. Sérstaklega minnisstæð er vikuheimsókn vorið 2002 í aðdraganda stúdentsprófanna í MR þegar ég skaust utan og dvaldi einn hjá henni, háaldraðri í fallega húsinu hennar í skoska þorpinu Stow. Hún var mikill tónlistarunnandi og ég var einmitt að ljúka 7. stigs prófinu á píanó og hafði nóg að spila fyrir hana. Ári síðar kvaddi hún. Ömmur mínar voru miklar vinkonur þegar þær hittust. Spjölluðu saman, brostu og kinkuðu kolli. Ömmur eru nefnilega sérfræðingar í góðum samskiptum. Jafnvel þótt þær tali ekki sama tungumálið. Þær virtust skilja hvor aðra mjög vel. Ömmur eru ekki dómharðar. Þær gefa öllum séns. Eru þolinmóðar. Taka fólki opnum örmum, eins og það er. Það er ekki að ástæðulausu að hver einasti Íslendingur af minni kynslóð hefur prófað ömmupítsur. Þvílík markaðssetning. Þær hreinlega geta ekki verið annað en góðar. Þú verður að prófa þær. Ömmusnúðarnir hljóta líka að bragðast vel. Ömmuskotið í körfubolta er líka klassík. Ekki það fallegasta en það býr mikið öryggi og yfirvegun í skotinu. Gleðilegan ömmudag! Þær ömmur sem ég hef kynnst hafa aldrei sett sjálfar sig í fyrsta sætið. Þær hafa alltaf sett fjölskylduna í forgang. „Afsakið“ minnir mig að amma hafi sagt í hvert skipti þegar hún bar dýrindismat á borð fyrir gesti sína. Eins og eitthvað hafi verið til að afsaka. Það þurfti að biðja hana um að setjast og slaka á, svo mikilvægt þótti henni að allt væri til alls fyrir gesti sína. Fólkið hennar. Systir hennar er alveg eins. Tóta frænka sem ég hugsa eiginlega um sem ömmu mína í dag. Ólík systur sinni að sumu leyti en lík að mörgu leyti. Höfðingi heim að sækja, mikill karakter og yndisleg kona. Með sterkar skoðanir og skemmtilegt að spjalla við. Frábær amma og nýlega langamma líka. Ég held að við setjum ekki ömmur á nógu háan stall í samfélaginu. Við ættum að halda hátíðlegan ömmudag á hverju ári. Ömmur eiga það skilið. Hvaða dagsetning? Í mínum huga er 26. júní augljósa dagsetningin en ég efast ekki um að við getum komist að samkomulagi. Höfundur er fréttastjóri Vísis og ömmubarn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Tumi Daðason Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Sjá meira
Í dag hefði amma mín orðið hundrað ára. Besta amma í heimi. Kjaftæði segir þú kannski. Er amma þín sú besta? Það er líklega rétt hjá þér. Eins og mér. Ömmur eru einfaldlega langbestar. Ég man enn þá sjokkið þegar ég fékk þau tíðindi að amma mín væri látin. Í júní 1996. Þá hafði pabbi sótt mig út á flugvöll þar sem ég var á heimleið eftir ævintýraferð með vini mínum á Evrópumótið í fótbolta, hátt uppi eftir stórkostlega ferð. Í aðdraganda ferðarinnar fór amma mín á spítala. Hvað mig snerti var hún við hestaheilsu en eitthvað þurfti að skoða. Ekkert alvarlegt að mér skildist. Hún var 75 ára og aldrei neitt annað í stöðunni en að hún yrði hundrað ára, og alltaf til staðar. Það var svo ekki fyrr en við feðgarnir nálguðumst Straumsvík að ég hugsaði til ömmu minnar í fyrsta skipti í rúma viku. Hvernig hefur amma það? spurði ég kæruleysislega. Þá var ekið út í kant og mér færðar fregnirnar að hún væri fallin frá. Hættulítil aðgerð hafði því miður ekki staðið undir nafni. Á augnabliki var líf mitt gjörbreytt. Minningarnar af heimsóknum mínum til ömmu Vilborgar og afa Halldórs í Hamrahlíð eru yndislegar. Og mjög margar. Mér tekst ekki að rifja upp neitt nema jákvætt þaðan. Fiskibollurnar hennar ömmu, jólasmákökurnar hennar ömmu, knúsin hennar ömmu og hrósin hennar ömmu. Alltaf var maður velkominn, hvort sem var til að læra, borða eða gista. Alltaf var maður settur í fyrsta sæti. Amma hlustaði. Gagnrýni var ekki til. Aðrir sáu um það. Amma var bara góð. Mjög góð. Mamma verður amma Núna er mamma mín orðin amma og hefur verið það í tíu ár. Ég efast ekki augnablik um að hugur barnabarnanna fimm til ömmu sinnar sé eins og minn var til ömmu minnar. Eins og mamma sín heldur mamma mín, amma barnanna minna, fjölskyldunni saman. Er í algjöru lykilhlutverki. Hugsar um hag barnabarnanna á hverjum degi. Man alla afmælisdaga. Býður í kvöldverði. Hóar fjölskyldunni saman. Bjargar jólunum. Reddar börnunum. Gerir lífið svo miklu betra. Ég eins og flestir átti reyndar tvær ömmur. Tvær frábærar ömmur. Önnur bjó reyndar í Skotlandi og á ég ljúfar minningar af stundum með henni bæði í heimsóknum hennar hingað og svo okkar utan. Oft um jólin eða á sumrin. Sérstaklega minnisstæð er vikuheimsókn vorið 2002 í aðdraganda stúdentsprófanna í MR þegar ég skaust utan og dvaldi einn hjá henni, háaldraðri í fallega húsinu hennar í skoska þorpinu Stow. Hún var mikill tónlistarunnandi og ég var einmitt að ljúka 7. stigs prófinu á píanó og hafði nóg að spila fyrir hana. Ári síðar kvaddi hún. Ömmur mínar voru miklar vinkonur þegar þær hittust. Spjölluðu saman, brostu og kinkuðu kolli. Ömmur eru nefnilega sérfræðingar í góðum samskiptum. Jafnvel þótt þær tali ekki sama tungumálið. Þær virtust skilja hvor aðra mjög vel. Ömmur eru ekki dómharðar. Þær gefa öllum séns. Eru þolinmóðar. Taka fólki opnum örmum, eins og það er. Það er ekki að ástæðulausu að hver einasti Íslendingur af minni kynslóð hefur prófað ömmupítsur. Þvílík markaðssetning. Þær hreinlega geta ekki verið annað en góðar. Þú verður að prófa þær. Ömmusnúðarnir hljóta líka að bragðast vel. Ömmuskotið í körfubolta er líka klassík. Ekki það fallegasta en það býr mikið öryggi og yfirvegun í skotinu. Gleðilegan ömmudag! Þær ömmur sem ég hef kynnst hafa aldrei sett sjálfar sig í fyrsta sætið. Þær hafa alltaf sett fjölskylduna í forgang. „Afsakið“ minnir mig að amma hafi sagt í hvert skipti þegar hún bar dýrindismat á borð fyrir gesti sína. Eins og eitthvað hafi verið til að afsaka. Það þurfti að biðja hana um að setjast og slaka á, svo mikilvægt þótti henni að allt væri til alls fyrir gesti sína. Fólkið hennar. Systir hennar er alveg eins. Tóta frænka sem ég hugsa eiginlega um sem ömmu mína í dag. Ólík systur sinni að sumu leyti en lík að mörgu leyti. Höfðingi heim að sækja, mikill karakter og yndisleg kona. Með sterkar skoðanir og skemmtilegt að spjalla við. Frábær amma og nýlega langamma líka. Ég held að við setjum ekki ömmur á nógu háan stall í samfélaginu. Við ættum að halda hátíðlegan ömmudag á hverju ári. Ömmur eiga það skilið. Hvaða dagsetning? Í mínum huga er 26. júní augljósa dagsetningin en ég efast ekki um að við getum komist að samkomulagi. Höfundur er fréttastjóri Vísis og ömmubarn.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun