Gleymmérei - Rými til heilsuræktar í annríki háskólalífsins Aníta Hinriksdóttir og Krister Blær Jónsson skrifar 29. júlí 2019 20:10 Heilsa er umræðuefni sem ávallt virðist fanga huga fólks, enda snýst umræðan um aðferðir til að öðlast góða heilsu, stuðla að heilbrigðu líferni og að líða almennt sem best. Góð heilsa er jú gulli betri. Misjafnar hugmyndir eru á lofti um hvað felist raunverulega í góðri heilsu og virðist svarið fara alfarið eftir viðmælandanum hverju sinni. Líklega er hægt að sammælast um að góð heilsa felist í andlegri, jafnt og líkamlegri, vellíðan sem gerir fólki kleift að sinna hugans lystisemdum án takmarka. Má þá einu gilda um hvort það felist í því að stunda útivist eða í því að hringa sig í sófanum og láta þreytu líða úr sér. Góð heilsa, í öllum sínum víða skilningi, auðveldar áskoranir hins daglega lífs og verður því að teljast ansi verðugt keppikefli. Heilsurækt er þó hugtak sem auðvelt er að einskorða við líkamsrækt þó svo að áhrif andlegrar vellíðan á heilsu sé eitthvað sem ekki verður litið framhjá. Heilsa og vellíðan eru samtvinnuð hugtök og liggja oft sömu orsakir að baki andlegra- og líkamlegra kvilla, eins og margir þekkja e.t.v. á eigin skinni. Streita og álag geta, svo dæmi sé tekið, legið að baki hvort tveggja höfuðverk og andlegri vanlíðan. Af þeim ástæðum er mikilvægt að fólk hafi tíma aflögu fyrir sjálft sig og safni ekki upp álagi og streitu sem nær ógjörningur er að vinna úr. Raunin er hins vegar sú að oftar en ekki er fólk undir of miklu álagi, úr mörgum áttum, án þess einu sinni að átta sig á því. Þetta leiðir til stress, eftirsjár vegna ókláraða verka og, eins og gefur að skilja, skerts tíma til sjálfsræktar. Háskólanemar, og eflaust fleiri, kannast án efa við þá stöðu að sitja fyrirlestra, skila verkefnum, læra fyrir próf, vinna í hluta- eða fullu starfi, sinna fjölskyldunni og að lokum finna tíma fyrir sjálfan sig. Þetta er því miður jafna, sem fyrir gríðarlega marga, gengur hreinlega ekki upp og er þá tíminn fyrir sjálfsrækt sá hluti sem dettur hvað oftast út. Könnun á geðheilsu nemenda á háskólastigi, sem gerð var á vegum Háskóla Íslands, Háskólans á Akureyri og Háskólans í Reykjavík, varpaði ljósi á gríðarlega alvarlega stöðu nemenda við skólana, þar sem þriðjungur þeirra sýndi einkenni miðlungs eða alvarlegs þunglyndis. Þó annríkið megi teljast nóg fyrir, er einnig staðreynd að margir þurfa að eyða miklum tíma í að komast á milli staða. Eðli málsins samkvæmt, myndi sá tími sem gæti farið í heilsurækt aukast til muna ef minni tími færi í að endasendast borgarhorna á milli og hægt væri t.d. að ganga að þjónustu eins og líkamsræktaraðstöðu á háskólasvæðinu sjálfu. Háskóli Íslands hefur að vísu íþróttahús til umráða, en enn virðist vera rými fyrir umbætur í þeim málum. Háskólasamfélagið er afar stórt og fjölbreytt, með öllum sínum 12.000 nemendum, og þó að sumir hafi tök á því að renna við í ræktinni á leiðinni einhvert, með tilheyrandi ferðatíma, fyrirhöfn og kostnaði, hafa ekki allir tök á því að sækja á önnur mið til líkamsræktar. Tilkoma enn betri líkamsræktaraðstöðu yrði skólanum svo sannarlega til framdráttar og ætti háskólasamfélagið allt að stuðla að eins sjálfsögðum hlut og svigrými til sjálfræktar í hvívetna. Í kjölfar vitundarvakningarinnar um geð- og lýðheilsu hefur þó ýmislegt áunnist á undanförnum árum. Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur til að mynda sett geðheilsu nemenda í forgang og nú hefur Háskólinn bætt tveimur 50% stöðum sálfræðinga við þá einu sem fyrir var. Eins hefur Geðfræðslufélagið Hugrún unnið frábært starf og slík samtök geta aldeilis kallast búbót fyrir háskólasamfélagið og samfélagið sem heild. Þrátt fyrir vitundarvakninguna, virðast einstaklingar sem gefa sér tíma fyrir sjálfan sig oft vera stimplaðir sem eigingjarnir, innhverfir eða ófélagslyndir. Að sama skapi virðist hreyfing aðeins teljast sem hreyfing ef hlaupnir eru 10km, lyft þungt eða hjólað langt. Það meðalhóf sem vænlegast er til heilsu virðist vera dottið úr almennri umræðu. Hreyfing er nefnilega líka að ganga í skólann, hjóla í búðina eða taka stigann í stað lyftu; Hlutir sem auðveldir eru í framkvæmd og vænlegir til þess að innleiða í daglega rútínu. Margir gera sér ekki almennilega grein fyrir hvar skóinn kreppir þegar eigin líðan er annars vegar. Ljóst er því að mikilvægt er að opna umræðuna um líðan og tilfinningar enn frekar. Hin gríðarlega fjölbreytta flóra fólks þarf að fá tækifæri til þess átta sig á því hvað hefur áhrif á eigin líðan ásamt því að fá svigrúm til að rækta hana, andlega jafnt sem líkamlega. Höfundar eru varafulltrúi í Stúdentaráði fyrir Röskvu á menntavísindasviði og fyrrverandi stúdentaráðsliði Röskvu á heilbrigðisvísindasviði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Skóla - og menntamál Mest lesið Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Rangfeðranir Sævar Þór Jónsson Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir Skoðun Halldór 18.01.2025 Halldór Skoðun Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði er forsenda bata Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Skýr sýn og metnaður Hákon Stefánsson skrifar Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir skrifar Skoðun Allir geta drukknað en enginn þarf að drukkna Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar Skoðun Fjórar leiðir til að verða besta útgáfan af þér Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Ferðalag sálna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekkert samráð – ekkert traust Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun Að vera með BRCA-stökkbreytingu Brynja Rún Sævarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Stakkaborg Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Rammaáætlun og Hvammsvirkjun: Heimilt en ekki skylt Mörður Árnason skrifar Skoðun Hvernig þjóð viljum við vera? Sigrún Lilja Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson skrifar Skoðun Atvinnuþátttaka kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heimur hins sterka og óvissan framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf Leifur Helgi Konráðsson skrifar Skoðun Emma Lazarus og Frelsisstyttan Atli Harðarson skrifar Skoðun Rétt tímasetning skiptir öllu máli Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar Skoðun Sjálfræðissvipting þjóðar Ægir Örn Arnarson skrifar Sjá meira
Heilsa er umræðuefni sem ávallt virðist fanga huga fólks, enda snýst umræðan um aðferðir til að öðlast góða heilsu, stuðla að heilbrigðu líferni og að líða almennt sem best. Góð heilsa er jú gulli betri. Misjafnar hugmyndir eru á lofti um hvað felist raunverulega í góðri heilsu og virðist svarið fara alfarið eftir viðmælandanum hverju sinni. Líklega er hægt að sammælast um að góð heilsa felist í andlegri, jafnt og líkamlegri, vellíðan sem gerir fólki kleift að sinna hugans lystisemdum án takmarka. Má þá einu gilda um hvort það felist í því að stunda útivist eða í því að hringa sig í sófanum og láta þreytu líða úr sér. Góð heilsa, í öllum sínum víða skilningi, auðveldar áskoranir hins daglega lífs og verður því að teljast ansi verðugt keppikefli. Heilsurækt er þó hugtak sem auðvelt er að einskorða við líkamsrækt þó svo að áhrif andlegrar vellíðan á heilsu sé eitthvað sem ekki verður litið framhjá. Heilsa og vellíðan eru samtvinnuð hugtök og liggja oft sömu orsakir að baki andlegra- og líkamlegra kvilla, eins og margir þekkja e.t.v. á eigin skinni. Streita og álag geta, svo dæmi sé tekið, legið að baki hvort tveggja höfuðverk og andlegri vanlíðan. Af þeim ástæðum er mikilvægt að fólk hafi tíma aflögu fyrir sjálft sig og safni ekki upp álagi og streitu sem nær ógjörningur er að vinna úr. Raunin er hins vegar sú að oftar en ekki er fólk undir of miklu álagi, úr mörgum áttum, án þess einu sinni að átta sig á því. Þetta leiðir til stress, eftirsjár vegna ókláraða verka og, eins og gefur að skilja, skerts tíma til sjálfsræktar. Háskólanemar, og eflaust fleiri, kannast án efa við þá stöðu að sitja fyrirlestra, skila verkefnum, læra fyrir próf, vinna í hluta- eða fullu starfi, sinna fjölskyldunni og að lokum finna tíma fyrir sjálfan sig. Þetta er því miður jafna, sem fyrir gríðarlega marga, gengur hreinlega ekki upp og er þá tíminn fyrir sjálfsrækt sá hluti sem dettur hvað oftast út. Könnun á geðheilsu nemenda á háskólastigi, sem gerð var á vegum Háskóla Íslands, Háskólans á Akureyri og Háskólans í Reykjavík, varpaði ljósi á gríðarlega alvarlega stöðu nemenda við skólana, þar sem þriðjungur þeirra sýndi einkenni miðlungs eða alvarlegs þunglyndis. Þó annríkið megi teljast nóg fyrir, er einnig staðreynd að margir þurfa að eyða miklum tíma í að komast á milli staða. Eðli málsins samkvæmt, myndi sá tími sem gæti farið í heilsurækt aukast til muna ef minni tími færi í að endasendast borgarhorna á milli og hægt væri t.d. að ganga að þjónustu eins og líkamsræktaraðstöðu á háskólasvæðinu sjálfu. Háskóli Íslands hefur að vísu íþróttahús til umráða, en enn virðist vera rými fyrir umbætur í þeim málum. Háskólasamfélagið er afar stórt og fjölbreytt, með öllum sínum 12.000 nemendum, og þó að sumir hafi tök á því að renna við í ræktinni á leiðinni einhvert, með tilheyrandi ferðatíma, fyrirhöfn og kostnaði, hafa ekki allir tök á því að sækja á önnur mið til líkamsræktar. Tilkoma enn betri líkamsræktaraðstöðu yrði skólanum svo sannarlega til framdráttar og ætti háskólasamfélagið allt að stuðla að eins sjálfsögðum hlut og svigrými til sjálfræktar í hvívetna. Í kjölfar vitundarvakningarinnar um geð- og lýðheilsu hefur þó ýmislegt áunnist á undanförnum árum. Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur til að mynda sett geðheilsu nemenda í forgang og nú hefur Háskólinn bætt tveimur 50% stöðum sálfræðinga við þá einu sem fyrir var. Eins hefur Geðfræðslufélagið Hugrún unnið frábært starf og slík samtök geta aldeilis kallast búbót fyrir háskólasamfélagið og samfélagið sem heild. Þrátt fyrir vitundarvakninguna, virðast einstaklingar sem gefa sér tíma fyrir sjálfan sig oft vera stimplaðir sem eigingjarnir, innhverfir eða ófélagslyndir. Að sama skapi virðist hreyfing aðeins teljast sem hreyfing ef hlaupnir eru 10km, lyft þungt eða hjólað langt. Það meðalhóf sem vænlegast er til heilsu virðist vera dottið úr almennri umræðu. Hreyfing er nefnilega líka að ganga í skólann, hjóla í búðina eða taka stigann í stað lyftu; Hlutir sem auðveldir eru í framkvæmd og vænlegir til þess að innleiða í daglega rútínu. Margir gera sér ekki almennilega grein fyrir hvar skóinn kreppir þegar eigin líðan er annars vegar. Ljóst er því að mikilvægt er að opna umræðuna um líðan og tilfinningar enn frekar. Hin gríðarlega fjölbreytta flóra fólks þarf að fá tækifæri til þess átta sig á því hvað hefur áhrif á eigin líðan ásamt því að fá svigrúm til að rækta hana, andlega jafnt sem líkamlega. Höfundar eru varafulltrúi í Stúdentaráði fyrir Röskvu á menntavísindasviði og fyrrverandi stúdentaráðsliði Röskvu á heilbrigðisvísindasviði.
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun
Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar
Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar
Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar
Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar
Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar
Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar
Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun