Gerum meira – betur og hraðar Líf Magneudóttir skrifar 18. janúar 2019 16:15 Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Líf Magneudóttir Umhverfismál Mest lesið Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad skrifar Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson skrifar Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur.
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun