Tap eða sigur? Ólína Þorvarðardóttir skrifar 10. maí 2013 07:00 Mótlæti getur verið dulbúin gæfa ef réttir lærdómar eru dregnir af því sem úrskeiðis fór. Tapi má snúa í sigur með eindrægni og heiðarleika, sé litið í eigin barm, veikleikarnir viðurkenndir og mistök bætt. Samfylkingin tapaði í nýafstöðnum kosningum nærri 2/3 hluta kjörfylgis síns frá árinu 2009. Sé litið til fylgiskannana undanfarin fjögur ár, má lengst af sjá eðlilega fylgisrýrnun flokks í erfiðum stjórnvaldsaðgerðum. Nálægt þriðjungur kjörfylgis var kominn á hreyfingu um mitt kjörtímabil, en von var um einhverja endurheimt á lokasprettinum. Það hefði verið eðlilegt. Þess í stað hrundi fylgið um annan þriðjung á síðustu vikum fyrir kosningar. Flokkurinn uppskar um 13% atkvæða, einungis hálfu ári eftir að Þjóðarpúls Gallups mældi fylgið í 22,5% (nóv. 2012). Nýleg greining á ástæðum þess að kjósendur hurfu frá Samfylkingunni sýnir að það var einkum óánægja með ?frammistöðu? flokksins í stefnumálum hans sem orsakaði fylgistapið undir það síðasta. Það er nöpur niðurstaða í ljósi þess árangurs sem náðist við endurreisn efnahagslífsins undanfarin fjögur ár. Fyrir atbeina stjórnarflokkanna sluppu Íslendingar svo vel frá hruninu að þeir virðast hafa gleymt því hvað við blasti þegar björgunarstarfið hófst. Í því óminni hefur þjóðin nú kosið yfir sig sömu flokkana og ollu hruninu 2008, og þar með hafnað efnahagsstefnunni sem bjargaði þjóðarbúinu frá þroti og lagði grunn að áframhaldandi uppbyggingu. Vera kann að ríkisstjórnin hafi færst of mikið í fang og á einhverjum sviðum skort yfirsýn eða stefnufestu. Tíð ráðherraskipti spilltu fyrir samlyndi á stjórnarheimilinu. Misráðnar ákvarðanir einstaka ráðherra, jafnvel mistök í embættisfærslu, grófu undan tiltrú almennings. Skuldamál heimilanna voru ekki tekin nægilega föstum tökum í upphafi þrátt fyrir fjölda ráðstafana. Ítrekað kastaðist í kekki milli ríkisstjórnarinnar og verkalýðshreyfingarinnar. Hagsmunaaðilar efndu til harðra átaka um veiðileyfagjald, breytingar á fiskveiðistjórnun og stjórnarskrána. Sá atgangur var háður á mörgum vígstöðvum samtímis og laskaði bæði menn og málefni. Grimm og hávær stjórnarandstaða hafði líka áhrif og spillti mjög ásýnd þingsins. Örlagaríkar vikur Örlagaríkastar urðu þó lokavikur þingsins, einkum þrennt: 1) Óvænt dómsniðurstaða Icesave-málsins þeytti Framsóknarflokknum á óverðskuldað flug en gróf undan trúverðugleika beggja stjórnarflokkanna. 2) Sú ákvörðun að setja ESB-viðræðurnar á ís fram yfir kosningar olli fylgismönnum Samfylkingarinnar sárum vonbrigðum og gróf undan trausti á heilindum stjórnarsamstarfsins. 3) Forystumenn stjórnarflokkanna gáfust upp við að ná fram þeim tveimur málum sem hæst hafði borið misserin á undan, þ.e. nýrri stjórnarskrá og breytingum á fiskveiðistjórnun sem svo margir bundu vonir við að myndu ná fram að ganga. Þegar þrjú mikilvæg stefnumál höfðu verið yfirgefin á örlagastundu brast eitthvað. Ný framboð urðu til um hin sömu mál með Samfylkingarfólki í lykilhlutverki. Sú ákvörðun nýs formanns Samfylkingarinnar að þvo hendur sínar af fortíðinni, skilja sig frá hinni ?óvinsælu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur? til þess að skapa sér og flokknum nýja ásýnd varð heldur ekki happadrjúg. Þar rofnaði samheldnin sem fram að því hafði haldið flokknum á floti gegnum þykkt og þunnt. Við þetta má auðvitað bæta ýmsu sem úrskeiðis fór í sjálfri kosningabaráttunni. Það var t.d. vandræðalegt og vanhugsað þegar sett var ofan í við viðurkenndan fræðimann fyrir vinsamlegar ábendingar um málefnaáherslur Samfylkingarinnar í skuldamálum. Nær hefði verið að taka þá gagnrýni til greina. Óánægja með ?frammistöðu? flokksins orsakaði fylgistapið í kosningunum ef marka má fylgisgreiningu. Yfir slíkum tíðindum er ekki nóg að bera sig vel – af þeim þarf að læra. Forysta Samfylkingarinnar og flokksmenn allir verða að horfast í augu við að flokkurinn þarfnast endurreisnar. Flokkurinn þarf að taka til í sínum ranni: Skerpa áherslur, endurstilla stefnumið og byggja sig upp að nýju sem trúverðugt stjórnmálaafl með erindi. Til að það megi takast þarf Samfylkingin að tengjast grasrótinni og koma á endurnýjuðu jarðsambandi út í samfélagið. Heppnist það, er aldrei að vita nema kosningatapið 2013 geti orðið viðspyrna til nýrrar sóknar og framtíðarsigra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Einelti og heilsufar barna Teitur Guðmundsson Fastir pennar Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Geldfiskur er málið Bubbi Morthens Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Sjá meira
Mótlæti getur verið dulbúin gæfa ef réttir lærdómar eru dregnir af því sem úrskeiðis fór. Tapi má snúa í sigur með eindrægni og heiðarleika, sé litið í eigin barm, veikleikarnir viðurkenndir og mistök bætt. Samfylkingin tapaði í nýafstöðnum kosningum nærri 2/3 hluta kjörfylgis síns frá árinu 2009. Sé litið til fylgiskannana undanfarin fjögur ár, má lengst af sjá eðlilega fylgisrýrnun flokks í erfiðum stjórnvaldsaðgerðum. Nálægt þriðjungur kjörfylgis var kominn á hreyfingu um mitt kjörtímabil, en von var um einhverja endurheimt á lokasprettinum. Það hefði verið eðlilegt. Þess í stað hrundi fylgið um annan þriðjung á síðustu vikum fyrir kosningar. Flokkurinn uppskar um 13% atkvæða, einungis hálfu ári eftir að Þjóðarpúls Gallups mældi fylgið í 22,5% (nóv. 2012). Nýleg greining á ástæðum þess að kjósendur hurfu frá Samfylkingunni sýnir að það var einkum óánægja með ?frammistöðu? flokksins í stefnumálum hans sem orsakaði fylgistapið undir það síðasta. Það er nöpur niðurstaða í ljósi þess árangurs sem náðist við endurreisn efnahagslífsins undanfarin fjögur ár. Fyrir atbeina stjórnarflokkanna sluppu Íslendingar svo vel frá hruninu að þeir virðast hafa gleymt því hvað við blasti þegar björgunarstarfið hófst. Í því óminni hefur þjóðin nú kosið yfir sig sömu flokkana og ollu hruninu 2008, og þar með hafnað efnahagsstefnunni sem bjargaði þjóðarbúinu frá þroti og lagði grunn að áframhaldandi uppbyggingu. Vera kann að ríkisstjórnin hafi færst of mikið í fang og á einhverjum sviðum skort yfirsýn eða stefnufestu. Tíð ráðherraskipti spilltu fyrir samlyndi á stjórnarheimilinu. Misráðnar ákvarðanir einstaka ráðherra, jafnvel mistök í embættisfærslu, grófu undan tiltrú almennings. Skuldamál heimilanna voru ekki tekin nægilega föstum tökum í upphafi þrátt fyrir fjölda ráðstafana. Ítrekað kastaðist í kekki milli ríkisstjórnarinnar og verkalýðshreyfingarinnar. Hagsmunaaðilar efndu til harðra átaka um veiðileyfagjald, breytingar á fiskveiðistjórnun og stjórnarskrána. Sá atgangur var háður á mörgum vígstöðvum samtímis og laskaði bæði menn og málefni. Grimm og hávær stjórnarandstaða hafði líka áhrif og spillti mjög ásýnd þingsins. Örlagaríkar vikur Örlagaríkastar urðu þó lokavikur þingsins, einkum þrennt: 1) Óvænt dómsniðurstaða Icesave-málsins þeytti Framsóknarflokknum á óverðskuldað flug en gróf undan trúverðugleika beggja stjórnarflokkanna. 2) Sú ákvörðun að setja ESB-viðræðurnar á ís fram yfir kosningar olli fylgismönnum Samfylkingarinnar sárum vonbrigðum og gróf undan trausti á heilindum stjórnarsamstarfsins. 3) Forystumenn stjórnarflokkanna gáfust upp við að ná fram þeim tveimur málum sem hæst hafði borið misserin á undan, þ.e. nýrri stjórnarskrá og breytingum á fiskveiðistjórnun sem svo margir bundu vonir við að myndu ná fram að ganga. Þegar þrjú mikilvæg stefnumál höfðu verið yfirgefin á örlagastundu brast eitthvað. Ný framboð urðu til um hin sömu mál með Samfylkingarfólki í lykilhlutverki. Sú ákvörðun nýs formanns Samfylkingarinnar að þvo hendur sínar af fortíðinni, skilja sig frá hinni ?óvinsælu ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur? til þess að skapa sér og flokknum nýja ásýnd varð heldur ekki happadrjúg. Þar rofnaði samheldnin sem fram að því hafði haldið flokknum á floti gegnum þykkt og þunnt. Við þetta má auðvitað bæta ýmsu sem úrskeiðis fór í sjálfri kosningabaráttunni. Það var t.d. vandræðalegt og vanhugsað þegar sett var ofan í við viðurkenndan fræðimann fyrir vinsamlegar ábendingar um málefnaáherslur Samfylkingarinnar í skuldamálum. Nær hefði verið að taka þá gagnrýni til greina. Óánægja með ?frammistöðu? flokksins orsakaði fylgistapið í kosningunum ef marka má fylgisgreiningu. Yfir slíkum tíðindum er ekki nóg að bera sig vel – af þeim þarf að læra. Forysta Samfylkingarinnar og flokksmenn allir verða að horfast í augu við að flokkurinn þarfnast endurreisnar. Flokkurinn þarf að taka til í sínum ranni: Skerpa áherslur, endurstilla stefnumið og byggja sig upp að nýju sem trúverðugt stjórnmálaafl með erindi. Til að það megi takast þarf Samfylkingin að tengjast grasrótinni og koma á endurnýjuðu jarðsambandi út í samfélagið. Heppnist það, er aldrei að vita nema kosningatapið 2013 geti orðið viðspyrna til nýrrar sóknar og framtíðarsigra.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar