Þegar Tinni var brenndur á báli Sævar Helgi Bragason skrifar 11. ágúst 2011 06:00 Í bókinni Fangarnir í sólhofinu standa þeir Tinni, Kolbeinn kafteinn og prófessor Vandráður frammi fyrir því að verða brenndir á báli. Leiðtogi inkanna, sonur sólarinnar, leyfir þeim þó að velja daginn örlagaríka og taka þeir sér örlítinn umhugsunarfrest. Í fangelsinu finnur Tinni dagblað og segir syni sólarinnar svo að þeir hafi ákveðið að fórnin fari fram á afmælisdegi Kolbeins. Tinni lætur ekkert uppi um fyrirætlanir sínar og biður Kolbein að treysta sér. Svo rennur dagurinn upp. Tinni, Kolbeinn og Vandráður eru allir bundnir við bálköst þegar Tinni hefur skyndilega upp raust sína. Hann talar við sólguðinn og segir honum að hafna fórninni með því að hylja andlit sitt. Það verður sólmyrkvi. Tinni segir syni sólarinnar að hann láti sólina birtast á ný láti hann sig og vini sína lausa. Leiðtogi inkanna lofar því og sólin birtist á ný. Tinni hafði lesið í blaðinu að sólmyrkvi yrði á þessum degi á þessari stundu. Ef blaðið sem Tinni las hefði verið íslenskt hefðu ævintýri Tinna líklega ekki orðið fleiri. Þeir Tinni, Kolbeinn og Vandráður hefðu brunnið á bálinu. Fyrir skömmu huldi tunglið sólina að hluta frá Íslandi séð. Fæstir vissu af því. Fjölmiðlar virtust margir hverjir ekki hafa nokkurn áhuga á að segja nokkrum frá því. Sama dag og það gerðist voru tvær heilsíður í Fréttablaðinu lagðar undir slúðurfréttir. Það er jú miklu mikilvægara fyrir okkur að vita að Danni Minogue (eða var það Kylie?) var að skilja við manninn sinn. Svo er auðvitað hverjum manni nauðsynlegt að fylgjast með Pippu hvert fótmál eins og verstu eltihrellar. Mér hefur lengi blöskrað umfjöllun íslenskra fjölmiðla um vísindi. Reyndar er varla hægt að segja að þeir fjalli um vísindi. Fréttir af vísindum og vandaðar umfjallanir um vísindaleg málefni birtast sárasjaldan í prentmiðlum og ljósvakamiðlum en þá sjaldan að það gerist er því miður augljóst að vönduð vinnubrögð eru ekki alltaf í hávegum höfð. Auðvitað er samt ekki allt alslæmt. En sem betur fer er ljóstýra í myrkrinu. Á Rás 1 yfir vetrartímann er frábær vikulegur þáttur um vísindi og tækni í umsjá Péturs Halldórssonar, Tilraunaglasið. Í Útvarpi Sögu er Vísindaþátturinn á þriðjudögum. Í RÚV eru erlendir náttúru- og vísindaþættir næsta vikulega. En þá er það eiginlega upptalið. Annað slagið heyrist að vísu vísindaumfjöllun annars staðar og því ber auðvitað að fagna. Við búum í samfélagi vísinda og tækni. Við búum líka í samfélagi þar sem það er álitið allt í lagi að vita lítið sem ekkert um vísindi, þar sem fáfræðin er dyggð. Í þessu samfélagi virka fjölmiðlar líka einstaklega áhugalausir um vísindi og tækni þrátt fyrir að vísindin hafi að miklu leyti veitt okkur þau ótrúlegu lífsgæði sem við njótum daglega. Á Íslandi er skortur á vísinda- og tæknimenntuðu fólki. Íslensk hátæknifyrirtæki þurfa að leita út fyrir landsteinana til að ráða til sín vísindamenntað fólk. Við ætlum okkur svo að bæta úr því með því að skerða kennslu í náttúrufræðigreinum í grunnskólum eins og fram kemur í nýrri aðalnámskrá! Fyrir skömmu skrifaði Ólafur Stephensen, ritstjóri Fréttablaðsins, leiðara undir fyrirsögninni „Nördarnir eru framtíðin“. Það er sannarlega hárrétt hjá ritstjóranum enda leiða vísindi og tækni hagvöxt og framfarir. Í leiðaranum segir Ólafur: „Úr þessu verður ekki bætt nema gera átak í vísinda- og tæknimenntun og vekja áhuga ungs fólks á henni.“ Að vekja áhuga er einmitt lykilatriði. Ein af ástæðum þess að ungt fólk fær ekki áhuga á vísindum er svo til algjör skortur á góðri umfjöllun um vísindi í fjölmiðlum almennt. Til þess að efla vísindi og tækni á Íslandi þurfa margir að taka höndum saman: Vísindasamfélagið, skólayfirvöld og ekki síst fjölmiðlar. Sennilega er fyrirhöfnin minnst hjá þeim síðastnefndu. Því skora ég á ritstjóra Fréttablaðsins og ritstjóra annarra fjölmiðla að efla umfjöllun sína um vísindi. Ein frétt í viku væri skref í rétta átt. Ekki skortir plássið. Það mun skila okkur ómældum ávinningi til lengri tíma litið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sævar Helgi Bragason Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Í bókinni Fangarnir í sólhofinu standa þeir Tinni, Kolbeinn kafteinn og prófessor Vandráður frammi fyrir því að verða brenndir á báli. Leiðtogi inkanna, sonur sólarinnar, leyfir þeim þó að velja daginn örlagaríka og taka þeir sér örlítinn umhugsunarfrest. Í fangelsinu finnur Tinni dagblað og segir syni sólarinnar svo að þeir hafi ákveðið að fórnin fari fram á afmælisdegi Kolbeins. Tinni lætur ekkert uppi um fyrirætlanir sínar og biður Kolbein að treysta sér. Svo rennur dagurinn upp. Tinni, Kolbeinn og Vandráður eru allir bundnir við bálköst þegar Tinni hefur skyndilega upp raust sína. Hann talar við sólguðinn og segir honum að hafna fórninni með því að hylja andlit sitt. Það verður sólmyrkvi. Tinni segir syni sólarinnar að hann láti sólina birtast á ný láti hann sig og vini sína lausa. Leiðtogi inkanna lofar því og sólin birtist á ný. Tinni hafði lesið í blaðinu að sólmyrkvi yrði á þessum degi á þessari stundu. Ef blaðið sem Tinni las hefði verið íslenskt hefðu ævintýri Tinna líklega ekki orðið fleiri. Þeir Tinni, Kolbeinn og Vandráður hefðu brunnið á bálinu. Fyrir skömmu huldi tunglið sólina að hluta frá Íslandi séð. Fæstir vissu af því. Fjölmiðlar virtust margir hverjir ekki hafa nokkurn áhuga á að segja nokkrum frá því. Sama dag og það gerðist voru tvær heilsíður í Fréttablaðinu lagðar undir slúðurfréttir. Það er jú miklu mikilvægara fyrir okkur að vita að Danni Minogue (eða var það Kylie?) var að skilja við manninn sinn. Svo er auðvitað hverjum manni nauðsynlegt að fylgjast með Pippu hvert fótmál eins og verstu eltihrellar. Mér hefur lengi blöskrað umfjöllun íslenskra fjölmiðla um vísindi. Reyndar er varla hægt að segja að þeir fjalli um vísindi. Fréttir af vísindum og vandaðar umfjallanir um vísindaleg málefni birtast sárasjaldan í prentmiðlum og ljósvakamiðlum en þá sjaldan að það gerist er því miður augljóst að vönduð vinnubrögð eru ekki alltaf í hávegum höfð. Auðvitað er samt ekki allt alslæmt. En sem betur fer er ljóstýra í myrkrinu. Á Rás 1 yfir vetrartímann er frábær vikulegur þáttur um vísindi og tækni í umsjá Péturs Halldórssonar, Tilraunaglasið. Í Útvarpi Sögu er Vísindaþátturinn á þriðjudögum. Í RÚV eru erlendir náttúru- og vísindaþættir næsta vikulega. En þá er það eiginlega upptalið. Annað slagið heyrist að vísu vísindaumfjöllun annars staðar og því ber auðvitað að fagna. Við búum í samfélagi vísinda og tækni. Við búum líka í samfélagi þar sem það er álitið allt í lagi að vita lítið sem ekkert um vísindi, þar sem fáfræðin er dyggð. Í þessu samfélagi virka fjölmiðlar líka einstaklega áhugalausir um vísindi og tækni þrátt fyrir að vísindin hafi að miklu leyti veitt okkur þau ótrúlegu lífsgæði sem við njótum daglega. Á Íslandi er skortur á vísinda- og tæknimenntuðu fólki. Íslensk hátæknifyrirtæki þurfa að leita út fyrir landsteinana til að ráða til sín vísindamenntað fólk. Við ætlum okkur svo að bæta úr því með því að skerða kennslu í náttúrufræðigreinum í grunnskólum eins og fram kemur í nýrri aðalnámskrá! Fyrir skömmu skrifaði Ólafur Stephensen, ritstjóri Fréttablaðsins, leiðara undir fyrirsögninni „Nördarnir eru framtíðin“. Það er sannarlega hárrétt hjá ritstjóranum enda leiða vísindi og tækni hagvöxt og framfarir. Í leiðaranum segir Ólafur: „Úr þessu verður ekki bætt nema gera átak í vísinda- og tæknimenntun og vekja áhuga ungs fólks á henni.“ Að vekja áhuga er einmitt lykilatriði. Ein af ástæðum þess að ungt fólk fær ekki áhuga á vísindum er svo til algjör skortur á góðri umfjöllun um vísindi í fjölmiðlum almennt. Til þess að efla vísindi og tækni á Íslandi þurfa margir að taka höndum saman: Vísindasamfélagið, skólayfirvöld og ekki síst fjölmiðlar. Sennilega er fyrirhöfnin minnst hjá þeim síðastnefndu. Því skora ég á ritstjóra Fréttablaðsins og ritstjóra annarra fjölmiðla að efla umfjöllun sína um vísindi. Ein frétt í viku væri skref í rétta átt. Ekki skortir plássið. Það mun skila okkur ómældum ávinningi til lengri tíma litið.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun