Barn meðal þjóða 8. janúar 2010 06:00 Ákvörðun Ólafs Ragnars Grímssonar forseta um að skrifa ekki undir Icesave-ábyrgðina er ágæt að þremur ástæðum. Að öllu öðru leyti er hún vond. En við skulum horfa á björtu hliðarnar: Í fyrsta lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að Ísland er í raun stjórnlaust. Forsetinn, þingið, ríkisstjórnin - einnig fjölmiðlar, meira að segja kirkjan - velkjast um í róstusömu almenningsálitinu, sem aftur stjórnast af sjálfsréttlætingu, heift og harmakveini um að allt sé öðrum um að kenna. Veikleikar hins formlega valds eru eðlileg afleiðing misbeitingar stjórnmálaforingja - hinna sterku manna - á stjórnkerfinu allt frá tíma heimastjórnar. Íslendingar eru Perónistar og Gaulistar. Þeir hafa meiri trú á töframönnum en valddreifðu stjórnkerfi. Af þeim sökum hafa stjórnmálahöfðingjar komist upp með að beygja undir sig flokka, sem aftur mylja undir sig ríkisstjórnir, sem aftur kúga þingið, dómstólana og stjórnkerfið. Eftir hrun er ekki lengur samstaða um þetta peróníska sístem. En það er heldur engin samstaða um hvað á að taka við. Fyrir ári vaknaði krafa um stjórnlagaþing til að finna út úr hvert skyldi stefna. En þjóðin kaus frekar að pexa um Icesave. Ákvörðun Ólafs Ragnars dregur skýrt fram að ekki er hægt að fresta því lengur að endurskoða stjórnarskrá og byggja á henni nýtt lýðveldi. Það er gott að það sé orðið ljóst. Í öðru lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að það er ekkert að marka málflutning stjórnarandstöðunnar. Hún valdi sér Icesave af því hún taldi það gott tæki til að berja á ríkisstjórninni og minnka pólitíska inneign hennar. Í þeim leik skipti engu hvað var satt og hverju var logið. Stjórnarandstaðan lét í það skína, að í Icesave væru fundnar skuldir óreiðumannanna sem amma Davíðs vildi ekki borga. Síðustu daga hefur hins vegar komið skýrt fram að enginn getur í alvöru lagt til að íslensk stjórnvöld hlaupi frá Icesave. Skuldina má rekja til samþykktar Alþingis á innistæðutryggingum - einskonar brunatryggingu innistæðna - og síðar með margítrekuðum yfirlýsingum ráðherra og Seðlabankastjóra um að íslenska ríkið myndi styðja kerfið ef illa færi. Þegar síðan illa fór, settu stjórnvöld á neyðarlög sem sviptu kröfuhafa Landsbankans öllum eignum búsins og létu þannig lánardrottna Landsbankans borga fyrir digurbarkalegar yfirlýsingar. Lengra verður ekki hlaupið frá ábyrgðinni. Ef eignir Landsbankans duga ekki til, verður íslenska ríkið að standa við samþykktir Alþingis og yfirlýsingar ráðherra og Seðlabankastjóra. Ákvörðun Ólafs Ragnars afhjúpaði þetta og innihaldsleysi málflutnings stjórnarandstöðunnar. Í þriðja lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að Íslendingar eru ekki fullorðnir sem þjóð. Ef til vill erum við of fámenn til að ná þroska. Ef til vill bjóða 320 þúsund hræður ekki upp á næga fjölbreytni í skoðunum og umræðu til að þroskast. Í það minnsta þá hafa Íslendingar alltaf hegðað sér sem barn í samskiptum þjóða - í besta falli sem unglingur. Það er ef til vill lýsandi að Íslendingar héldu sjálfstæðispartíið sitt þegar pabbi var ekki heima. Á meðan Íslendingar töldu sig hafa stöðu til þess, hótuðu þeir að fara heim með boltann - Miðnesheiði. Meira og minna öll samskipti Íslendinga við útlönd hafa verið sambland af mannalátum (stríð við Íraka, sæti í öryggisráðinu) og barnalegu suði (Marshall-aðstoð án stríðsskaða, barnafargjald með Norðurlandaráði og öðrum fjölþjóðlegum stofnunum). Þegar við fæðumst njótum við skilyrðislausrar ástar foreldra okkar og í henni böðum við okkur, þar til einn daginn, að annað hljóð kemur í strokkinn. Þá segist mamma vilja knúsa okkur en aðeins ef við kúkum í koppinn. Sumir komast ekki yfir þetta áfall. Slíkir menn gera sífelldar bommertur sem þeir vilja ekki axla ábyrgð á en krefjast engu að síður ástar og aðdáunar. Ekki ætla ég að nefna dæmi um svona menn. Af umræðunni að dæma leynast þeir í hverju skoti. Sem þjóð erum við í þessu hlutverki. Við komum til nágranna okkar með kúkinn í buxunum. Þeir brugðust vel við og sögðust tilbúnir að hjálpa okkur - en með því skilyrði að við hreinsuðum kúkinn. Þá rak þjóðin upp skaðræðisöskur og heimtaði að nágrannarnir tækju sig upp og knúsuðu án skilyrða. Með ákvörðun sinni á þriðjudaginn gerðist Ólafur Ragnar forseti þessarar þjóðar. Og það er ágætt að hann hafi loks fundið sér þjóð. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Mest lesið Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Hinir vondu fjármagnseigendur! Guðmundur Ragnarsson Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Vertu réttu megin við línuna Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Óheiðarlegur óskalisti Sjálfstæðisflokksins Finnur Ricart Andrason Skoðun Gaslýsum almenning Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Sjá meira
Ákvörðun Ólafs Ragnars Grímssonar forseta um að skrifa ekki undir Icesave-ábyrgðina er ágæt að þremur ástæðum. Að öllu öðru leyti er hún vond. En við skulum horfa á björtu hliðarnar: Í fyrsta lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að Ísland er í raun stjórnlaust. Forsetinn, þingið, ríkisstjórnin - einnig fjölmiðlar, meira að segja kirkjan - velkjast um í róstusömu almenningsálitinu, sem aftur stjórnast af sjálfsréttlætingu, heift og harmakveini um að allt sé öðrum um að kenna. Veikleikar hins formlega valds eru eðlileg afleiðing misbeitingar stjórnmálaforingja - hinna sterku manna - á stjórnkerfinu allt frá tíma heimastjórnar. Íslendingar eru Perónistar og Gaulistar. Þeir hafa meiri trú á töframönnum en valddreifðu stjórnkerfi. Af þeim sökum hafa stjórnmálahöfðingjar komist upp með að beygja undir sig flokka, sem aftur mylja undir sig ríkisstjórnir, sem aftur kúga þingið, dómstólana og stjórnkerfið. Eftir hrun er ekki lengur samstaða um þetta peróníska sístem. En það er heldur engin samstaða um hvað á að taka við. Fyrir ári vaknaði krafa um stjórnlagaþing til að finna út úr hvert skyldi stefna. En þjóðin kaus frekar að pexa um Icesave. Ákvörðun Ólafs Ragnars dregur skýrt fram að ekki er hægt að fresta því lengur að endurskoða stjórnarskrá og byggja á henni nýtt lýðveldi. Það er gott að það sé orðið ljóst. Í öðru lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að það er ekkert að marka málflutning stjórnarandstöðunnar. Hún valdi sér Icesave af því hún taldi það gott tæki til að berja á ríkisstjórninni og minnka pólitíska inneign hennar. Í þeim leik skipti engu hvað var satt og hverju var logið. Stjórnarandstaðan lét í það skína, að í Icesave væru fundnar skuldir óreiðumannanna sem amma Davíðs vildi ekki borga. Síðustu daga hefur hins vegar komið skýrt fram að enginn getur í alvöru lagt til að íslensk stjórnvöld hlaupi frá Icesave. Skuldina má rekja til samþykktar Alþingis á innistæðutryggingum - einskonar brunatryggingu innistæðna - og síðar með margítrekuðum yfirlýsingum ráðherra og Seðlabankastjóra um að íslenska ríkið myndi styðja kerfið ef illa færi. Þegar síðan illa fór, settu stjórnvöld á neyðarlög sem sviptu kröfuhafa Landsbankans öllum eignum búsins og létu þannig lánardrottna Landsbankans borga fyrir digurbarkalegar yfirlýsingar. Lengra verður ekki hlaupið frá ábyrgðinni. Ef eignir Landsbankans duga ekki til, verður íslenska ríkið að standa við samþykktir Alþingis og yfirlýsingar ráðherra og Seðlabankastjóra. Ákvörðun Ólafs Ragnars afhjúpaði þetta og innihaldsleysi málflutnings stjórnarandstöðunnar. Í þriðja lagi dregur ákvörðun Ólafs fram að Íslendingar eru ekki fullorðnir sem þjóð. Ef til vill erum við of fámenn til að ná þroska. Ef til vill bjóða 320 þúsund hræður ekki upp á næga fjölbreytni í skoðunum og umræðu til að þroskast. Í það minnsta þá hafa Íslendingar alltaf hegðað sér sem barn í samskiptum þjóða - í besta falli sem unglingur. Það er ef til vill lýsandi að Íslendingar héldu sjálfstæðispartíið sitt þegar pabbi var ekki heima. Á meðan Íslendingar töldu sig hafa stöðu til þess, hótuðu þeir að fara heim með boltann - Miðnesheiði. Meira og minna öll samskipti Íslendinga við útlönd hafa verið sambland af mannalátum (stríð við Íraka, sæti í öryggisráðinu) og barnalegu suði (Marshall-aðstoð án stríðsskaða, barnafargjald með Norðurlandaráði og öðrum fjölþjóðlegum stofnunum). Þegar við fæðumst njótum við skilyrðislausrar ástar foreldra okkar og í henni böðum við okkur, þar til einn daginn, að annað hljóð kemur í strokkinn. Þá segist mamma vilja knúsa okkur en aðeins ef við kúkum í koppinn. Sumir komast ekki yfir þetta áfall. Slíkir menn gera sífelldar bommertur sem þeir vilja ekki axla ábyrgð á en krefjast engu að síður ástar og aðdáunar. Ekki ætla ég að nefna dæmi um svona menn. Af umræðunni að dæma leynast þeir í hverju skoti. Sem þjóð erum við í þessu hlutverki. Við komum til nágranna okkar með kúkinn í buxunum. Þeir brugðust vel við og sögðust tilbúnir að hjálpa okkur - en með því skilyrði að við hreinsuðum kúkinn. Þá rak þjóðin upp skaðræðisöskur og heimtaði að nágrannarnir tækju sig upp og knúsuðu án skilyrða. Með ákvörðun sinni á þriðjudaginn gerðist Ólafur Ragnar forseti þessarar þjóðar. Og það er ágætt að hann hafi loks fundið sér þjóð.
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun