Biðstaða á gjaldeyrismarkaði? Ásgeir Jónsson skrifar 18. júní 2008 11:30 Eftir rúmlega 20% gengisfall í mars hefur krónan flökt á bilinu 113-124 á móti evru og þannig má líta svo á að gjaldeyrismarkaðurinn hafi verið nokkuð stöðugur á öðrum ársfjórðungi. Þrátt fyrir þennan stöðugleika á ytri borði er samt ljóst að undir niðri kraumar töluverð óvissa. Svo virðist sem fæstir hafi trú á því að núverandi gildi sé einhvers konar jafnvægi heldur að gjaldeyrismarkaðurinn sé í biðstöðu. Hvert er þá krónan að stefna þegar kemur fram að þriðja fjórðungi? Krónubréf sem gengisvörnÞví hefur stundum verið haldið fram að viðskiptahalli síðustu ára hafi verið fjármagnaður með útgáfu krónubréfa og annarri stöðutöku erlendra fjárfesta. Þetta er þó aðeins hálfur sannleikurinn. Bein erlend lántaka og erlend fjárfesting hafa fjármagnað hallann allt fram á þetta ár og gott betur. Það sem erlendir vaxtamunarfjárfestar hafa gert er að gera íslenskum aðilum kleift að losa sig við gjaldeyrisáhættu. Þetta hefur gjarnan gerst með framvirkum samningum sem hafa t.d. gert viðskiptabönkunum kleift að verja eiginfjárhlutfall sitt og öðrum fyrirtækjum að mæta áhættu vegna stórra erlendra lánasamninga. Allar íslenskar niðursveiflur hafa endað á sama veg frá seinna stríði - með gengisfalli og verðbólgu - en þetta er í fyrsta sinn sem innlendum aðilum bauðst að verja sig gegn íslenskri gengisáhættu og því boði var tekið. Skiptasamningar eru einnig helsta leiðin fyrir erlenda vaxtamunarfjárfesta að ná íslenskum vöxtum. Íslenskt fjármálakerfi er að stærstum hluta verðtryggt. Sá nafnvaxtamarkaður sem verðmyndun á gjaldeyri hvílir alla jafna á í flestum öðrum löndum er ákaflega grunnur hérlendis. Í hans stað hefur gengi krónunnar hvílt á skiptamarkaði sem er háður fjármögnun af hálfu viðskiptabankanna. Þegar skuldatryggingarálag íslensku bankanna reis á fyrsta fjórðungi ársins jókst fórnarkostnaður þeirra við að vera mótaðilar í skiptasamningum. Í mars versnuðu því vaxtakjör í skiptasamningum og raunverulegur vaxtamunur við útlönd gufaði upp sem leiddi til þess að gengi krónunnar gaf eftir um fimmtung á tveimur vikum. Viðbrögð SeðlabankansÞað er ljóst að miklu máli skiptir fyrir verðbólgumarkmið Seðlabankans að gengið rétti sig af og hækki á nýjan leik eða a.m.k. að komið verði í veg fyrir að það lækki mikið frekar. Bankinn hefur hækkað vexti um 175 punkta eftir að gengisfallið hófst og fengið lánalínur hjá þremur norrænum seðlabönkum. Þá hefur Seðlabankinn þrengt reglur um gjaldeyrisstöðutökur íslenskra fjármálafyrirtækja úr 30% niður í 10% af eiginfjárgrunni. Þetta eru mjög sérstakar reglur sem má líta á sem ákveðna tegund fjármagnshafta og þeim sem hér ritar er ókunnugt um að nokkur annar Seðlabanki hafi sett slíkar reglur fyrir sína viðskiptabanka. Reglurnar eru settar án ítarlegs rökstuðnings en svo virðist sem þeim sé ætlað að koma í veg fyrir gjaldeyriskaup íslenskra fjármálastofnana. Aftur á móti virðist ætla að verða bið eftir að gengið verði frá erlendri lántöku erlendis til þess að styrkja gjaldeyrisvarasjóðinn - væntanlega vegna þess hve óhagstæð viðskiptakjör bjóðast á erlendum fjármagnsmörkuðum. Af yfirlýsingum Seðlabankamanna að dæma virðist sem að þessu verði mætt með því að gefa út innlenda nafnvaxtapappíra og skapa þannig vexti til handa erlendum fjárfestum sem vilja taka stöðu með krónunni - og t.d. skapa grundvöll fyrir endurnýjun krónubréfa er koma á gjalddaga næsta haust. Krónan er fljótandi myntSvo lengi sem skuldatryggingarálag bæði ríkisins og íslensku bankanna er svo hátt sem raun ber vitni er erfitt að sjá það fyrir sér að gengi krónunnar styrkist að miklum mun. Seðlabankinn getur veitt einhvern stuðning við hana með útgáfu nafnvaxtapappíra en slík útgáfa getur orðið til þess að soga lausafé út úr fjármálakerfinu. Það getur reynst tvíbent fyrir Seðlabankann að bregðast við erlendum lausafjárvanda - sem hefur fellt krónuna - með því að reyna að skapa innlendan lausafjárvanda - sem á að rétta hana við á ný. Í öllu falli er það hættulegt að ætla að tefja vaxtalækkunarferli til handa kólnandi hagkerfi á þeirri forsendu að halda þurfi genginu uppi. Krónan er fljótandi mynt. Gengissveiflur ættu ekki að koma neinum á óvart. Þrátt fyrir allt er lágt gengi hluti af aðlögun hagkerfisins og fjármálakerfið hefur þanþol til þess að taka við töluverðri gengislækkun. Raunar má segja að það sé nokkuð undrunarefni hve vel krónan hefur haldið sjó þrátt fyrir að hafa haft nær engan nafnvaxtastuðning á bak við sig í heilan ársfjórðung. Það bendir til þess að krónan hafi þrátt fyrir allt sterkari bein en margir virðast halda - og núverandi gildi sé þrátt fyrir allt ekki fjarri jafnvægi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Markaðir Viðskipti Mest lesið Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Sjá meira
Eftir rúmlega 20% gengisfall í mars hefur krónan flökt á bilinu 113-124 á móti evru og þannig má líta svo á að gjaldeyrismarkaðurinn hafi verið nokkuð stöðugur á öðrum ársfjórðungi. Þrátt fyrir þennan stöðugleika á ytri borði er samt ljóst að undir niðri kraumar töluverð óvissa. Svo virðist sem fæstir hafi trú á því að núverandi gildi sé einhvers konar jafnvægi heldur að gjaldeyrismarkaðurinn sé í biðstöðu. Hvert er þá krónan að stefna þegar kemur fram að þriðja fjórðungi? Krónubréf sem gengisvörnÞví hefur stundum verið haldið fram að viðskiptahalli síðustu ára hafi verið fjármagnaður með útgáfu krónubréfa og annarri stöðutöku erlendra fjárfesta. Þetta er þó aðeins hálfur sannleikurinn. Bein erlend lántaka og erlend fjárfesting hafa fjármagnað hallann allt fram á þetta ár og gott betur. Það sem erlendir vaxtamunarfjárfestar hafa gert er að gera íslenskum aðilum kleift að losa sig við gjaldeyrisáhættu. Þetta hefur gjarnan gerst með framvirkum samningum sem hafa t.d. gert viðskiptabönkunum kleift að verja eiginfjárhlutfall sitt og öðrum fyrirtækjum að mæta áhættu vegna stórra erlendra lánasamninga. Allar íslenskar niðursveiflur hafa endað á sama veg frá seinna stríði - með gengisfalli og verðbólgu - en þetta er í fyrsta sinn sem innlendum aðilum bauðst að verja sig gegn íslenskri gengisáhættu og því boði var tekið. Skiptasamningar eru einnig helsta leiðin fyrir erlenda vaxtamunarfjárfesta að ná íslenskum vöxtum. Íslenskt fjármálakerfi er að stærstum hluta verðtryggt. Sá nafnvaxtamarkaður sem verðmyndun á gjaldeyri hvílir alla jafna á í flestum öðrum löndum er ákaflega grunnur hérlendis. Í hans stað hefur gengi krónunnar hvílt á skiptamarkaði sem er háður fjármögnun af hálfu viðskiptabankanna. Þegar skuldatryggingarálag íslensku bankanna reis á fyrsta fjórðungi ársins jókst fórnarkostnaður þeirra við að vera mótaðilar í skiptasamningum. Í mars versnuðu því vaxtakjör í skiptasamningum og raunverulegur vaxtamunur við útlönd gufaði upp sem leiddi til þess að gengi krónunnar gaf eftir um fimmtung á tveimur vikum. Viðbrögð SeðlabankansÞað er ljóst að miklu máli skiptir fyrir verðbólgumarkmið Seðlabankans að gengið rétti sig af og hækki á nýjan leik eða a.m.k. að komið verði í veg fyrir að það lækki mikið frekar. Bankinn hefur hækkað vexti um 175 punkta eftir að gengisfallið hófst og fengið lánalínur hjá þremur norrænum seðlabönkum. Þá hefur Seðlabankinn þrengt reglur um gjaldeyrisstöðutökur íslenskra fjármálafyrirtækja úr 30% niður í 10% af eiginfjárgrunni. Þetta eru mjög sérstakar reglur sem má líta á sem ákveðna tegund fjármagnshafta og þeim sem hér ritar er ókunnugt um að nokkur annar Seðlabanki hafi sett slíkar reglur fyrir sína viðskiptabanka. Reglurnar eru settar án ítarlegs rökstuðnings en svo virðist sem þeim sé ætlað að koma í veg fyrir gjaldeyriskaup íslenskra fjármálastofnana. Aftur á móti virðist ætla að verða bið eftir að gengið verði frá erlendri lántöku erlendis til þess að styrkja gjaldeyrisvarasjóðinn - væntanlega vegna þess hve óhagstæð viðskiptakjör bjóðast á erlendum fjármagnsmörkuðum. Af yfirlýsingum Seðlabankamanna að dæma virðist sem að þessu verði mætt með því að gefa út innlenda nafnvaxtapappíra og skapa þannig vexti til handa erlendum fjárfestum sem vilja taka stöðu með krónunni - og t.d. skapa grundvöll fyrir endurnýjun krónubréfa er koma á gjalddaga næsta haust. Krónan er fljótandi myntSvo lengi sem skuldatryggingarálag bæði ríkisins og íslensku bankanna er svo hátt sem raun ber vitni er erfitt að sjá það fyrir sér að gengi krónunnar styrkist að miklum mun. Seðlabankinn getur veitt einhvern stuðning við hana með útgáfu nafnvaxtapappíra en slík útgáfa getur orðið til þess að soga lausafé út úr fjármálakerfinu. Það getur reynst tvíbent fyrir Seðlabankann að bregðast við erlendum lausafjárvanda - sem hefur fellt krónuna - með því að reyna að skapa innlendan lausafjárvanda - sem á að rétta hana við á ný. Í öllu falli er það hættulegt að ætla að tefja vaxtalækkunarferli til handa kólnandi hagkerfi á þeirri forsendu að halda þurfi genginu uppi. Krónan er fljótandi mynt. Gengissveiflur ættu ekki að koma neinum á óvart. Þrátt fyrir allt er lágt gengi hluti af aðlögun hagkerfisins og fjármálakerfið hefur þanþol til þess að taka við töluverðri gengislækkun. Raunar má segja að það sé nokkuð undrunarefni hve vel krónan hefur haldið sjó þrátt fyrir að hafa haft nær engan nafnvaxtastuðning á bak við sig í heilan ársfjórðung. Það bendir til þess að krónan hafi þrátt fyrir allt sterkari bein en margir virðast halda - og núverandi gildi sé þrátt fyrir allt ekki fjarri jafnvægi.
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun