Snúast blöðin gegn Blair? Guðmundur Magnússon skrifar 14. mars 2005 00:01 Bresk dagblöð eru pólitískari en við eigum að venjast víðast hvar á Vesturlöndum. Þótt því fari fjarri að þau séu flokksblöð eins og tíðkuðust hér á landi til skamms tíma hika bresku blöðin ekki við að taka afstöðu með eða móti stjórnmálaflokkum í kosningum. Afstaða blaðanna birtist þá ekki aðeins í ritstjórnargreinum heldur getur hún litað allan fréttaflutning þeirra. Þetta á ekki síst við um svokölluð götublöð, síðdegisblöðin sem stundum eru kölluð "gula pressan". Nú eru kosningar framundan í Bretlandi. Einhvern næstu daga verður tilkynnt um kjördag sem verður í maí. Tony Blair forsætisráðherra hefur á valdaferli sínum átt því láni að fagna að njóta mikils velvilja hjá pressunni. Það hefur verið að breytast á undanförnum mánuðum. Blöðin eru orðin miklu gagnrýnni og neikvæðari í hans garð. Íraksmálið á drjúgan þátt í því en mörg fleiri mál eiga einnig þátt í þessari breytingu. Sumir trúa því að afstaða blaðanna geti ráðið úrslitum um hvort ríkisstjórn Verkamannaflokksins fellur eða heldur velli í kosningunum. Það er umdeilanlegt. Þótt engir neiti því að dagblöð hafi mikil hrif á skoðanamyndun hefur ekki verið sýnt fram á það í kosningarannsóknum að einhlít fylgni sé á milli stefnu blaðanna og kosningahegðunar lesenda þeirra.Engir trúa eins mikið á áhrifamátt fjölmiðla og stjórnmálamenn.Um allan heim eru þeir gagnteknir þeirri hugmynd að fjölmiðlar ráði úrslitum um velgengni þeirra. Tony Blair hefur verið í þessum hópi. Allan valdaferil sinn - og raunar áður en hann varð forsætisráðherra - hefur hann lagt gífurlega áherslu á að mynda traust og vinsamlegt samband við helstu fjölmiðla. Þess vegna er sú staða sem nú er komin upp í Bretlandi honum mikil vonbrigði. Fjallað er um samband Blair og bresku blaðanna í nýjasta hefti vikuritsins Economist í tilefni af útkomu bókar þar sem fyrrverandi ritstjóri götublaðsins Daily Mirror, Piers Morgan, rekur einkar hreinskilnislega samskipti sín við forsætisráðherrann og fleiri fyrirmenn. Morgan segir að á ferli sínum hafi hann tuttugu og tvisvar sinnum snætt hádegisverð með Blair, sex sinnum kvöldverð, tekið við hann sex einkaviðtöl og tuttugu og fjórum sinnum hitt hann í óformlegu tveggja manna spjalli yfir tebolla fyrir utan ófá samtöl í síma. Þetta kallar Economist "phenomenal investment of time in Mr. Morgan," sem blaðið segir að hafi aðallega skrifað um afþreyingariðnaðinn áður en hann varð ritstjóri og hafi enga þekkingu haft á stjórnmálum er hann var leiddur til öndvegis á Mirror. Þessi staðhæfing passar við frásögn Morgan sjálfs en í bókinni segir hann meðal annars frá einkaheimsókn sinni á sveitasetur breska forsætisráðherrans nokkru eftir að hann varð ritstjóri. Þegar þeir gengu þar um ganga benti Blair á myndir af fyrirrennurum sínum á ráðherrastól og spurði hvort Morgan þekkti þá. Hann varð ekki lítið hrifin af því hve ritstjórinn var vel að sér. Þekkti þá bara alla! En Morgan upplýsir í bókinni að hann hafi bara lesið nöfnin af spjaldi sem fest var á ramma myndanna! Í bók Morgan er sagt frá grunsemdum ritstjórans fyrrverandi um að Blair hafi "haldið fram hjá sér" með því að leka skipulega áhugaverðum fréttum í samkeppnisblaðið Sun sem er útbreiddasta og áhrifamesta dagblað Bretlands. Auðvitað þurfti - og þarf - Blair líka á vinsemd þess að halda. Morgan telur að ástæðan fyrir því að Blair ræktar sambandið við Sun enn betur en við Mirror sé sú að hann telji sig ekki geta gengið að stuðningi blaðsins vísum (það er partur af hinum dyntótta Murdoch-fjölmiðlaveldi). Aftur á móti er Mirror hefðbundið stuðningsblað Verkamannaflokksins. En í Íraksmálinu hefur blaðið þó snúist gegn flokknum og Blair og þannig hefnt sín á daðri forsætisráðherrans við Sun. Fram kemur í Economist að Blair reyni að haga seglum eftir því hvernig vindar blása hjá Robert Murdoch fjölmiðlakóngi. Þannig reyni hann að hafa Sun sér hliðhollt. Hann viti til dæmis að Murdoch sé lítið hrifinn af Evrópusambandinu og þess vegna fari hann alltaf hægt í sakirnar þegar málefni þess séu á dagskrá. Sagt er að ákvörðun Blair um að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um fyrirhugaða stjórnarskrá ESB hafi verð tekin eftir fundi með nánasta ráðgjafa og hugmyndafræðingi Murdochs, Irwin Stelzer. Í þeirri ákvörðun fólst algjör stefnubreyting. Líklega var það ekki tilviljun að Sun skýrði frá því að nokkrum vikum áður en ákvörðun Blair var kynnt að þjóðaratkvæðagreiðsla væri í vændum. Kannski nægir þetta til þess að Sun muni styðja Blair í kosningunum sem framundan eru. En blaðið leyfir sér hins vegar að gagnrýna hann í ýmsum málum og umfjöllun þess um embættisverk hans hefur á köflum verið óvægin undanfarna mánuði. Hin tvö síðdegisblöðin, Daily Mail og Daily Express, hafa snúist gegn Blair og hann er sagður hafa gefist upp á því að reyna að fá þau á sitt band. Það er ekki bara skortur á stuðningi þessara blaða sem vekur Blair áhyggjur heldur hve miskunnarlaus blöðin eru orðin í umfjöllun um hann og stjórnarstefnuna. Telja menn Blairs að það geti orðið honum hættulegt þegar út í kosningabaráttuna kemur. Á móti vegur að "virðulegri" dagblöð eins og Times, Financial Times og Guardian munu að öllum líkindum lýsa yfir stuðningi við Verkamannaflokkinn. Áhrif þeirra á hinn almenna kjósanda eru þó talin mun minni en götublaðanna. Daily Telegraph styður sem fyrr Íhaldsflokkinn. "Fyrr mun það rotna í helvíti" segir Economist! En getur verið að stöðugar áhyggjur og svefnlausar nætur Blair og vefara hans á spunaverkstæðinu í Downing Street séu ástæðulausar? Að áhrifamáttur blaðanna sé stórlega ýktur og það sé eitthvað annað en uppsláttur þeirra og fréttameðferð sem ráði kosningahegðun á endanum? Economist segir frá nýrri könnun sem leiðir í ljós að á síðustu þremur árum hafi stuðningur lesenda Sun við forsætisráðherrann minnkað úr 61% í 45%. En könnunin sýnir einnig að stuðningur lesenda andstæðingablaðsins Daily Mail hefur minnkað í nánast sama hlutfalli, úr 31% í 25%. Það bendir ekki til sérstakra áhrifa Sun á kjósendur. Kannski var allt flaðrið utan í Piers Morgan tilgangslaust segir Economist.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Braggablús Ölmu Eyþór Kristleifsson Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson Skoðun Íslendingar, ekki vera fávitar! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Staðreyndir í útlendingamálum Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Augljós og sýnilegur ávinningur í styttingu biðlista Jóhann F K Arinbjarnarson Skoðun Er „woke-ismi“ genginn of langt? Tanja Mjöll Ísfjörð Magnúsdóttir Skoðun Af hverju er ráðherra Sjálfstæðisflokksins að gjaldfella íslenska iðnnámið? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Flokkur í felulitum Björn Gíslason skrifar Skoðun Augljós og sýnilegur ávinningur í styttingu biðlista Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Staðreyndir í útlendingamálum Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur um ferðaþjónustuna Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Við erum hér fyrir þig Elvar Eyvindsson,Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir,Bogi Kristjánsson skrifar Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson skrifar Skoðun Þetta kostar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þrífætta svínið og auðlindarentan Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Er nóg að bara brjóta land? Þorvaldur Rúnarsson skrifar Skoðun Íslensk ferðaþjónusta til framtíðar: Næstu skref Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Að kjósa taktískt Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Að standa vörð um þjóðina Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Jöfn tækifæri í boði Sjálfstæðisflokksins Snorri Ingimarsson skrifar Skoðun Íslendingar, ekki vera fávitar! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Náttúran er stærsta kosningamálið Skúli Skúlason skrifar Skoðun Ásýnd spillingar Jón Ármann Steinsson skrifar Skoðun Pólitík í pípunum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Veldu Viðreisn Katrín Sigríður J Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Hugsi eftir íbúafund gærdagsins Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar Skoðun Framtíðin er í húfi Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Drodzy Polacy Jóhann Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Fáránleg fjármálastjórn Sigurður Oddsson skrifar Skoðun Fyrirsjáanleiki fyrir ferðaþjónustuna Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Sjávarútvegurinn - Unga fólkið er framtíðin Arnar Jónsson,Hreinn Pétursson skrifar Skoðun Hver verða lykilgildin í næsta stjórnarsáttmála? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Ungt fólk í Hafnarfirði stendur með Rósu Guðbjartsdóttur Hópur ungs fólks í Hafnarfirði skrifar Skoðun Kjósum frið Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Af hverju kýs ég frjálslyndi og frelsi? Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Píratar, frumkvöðlar í íslenskum stjórnmálum Helga Völundardóttir skrifar Sjá meira
Bresk dagblöð eru pólitískari en við eigum að venjast víðast hvar á Vesturlöndum. Þótt því fari fjarri að þau séu flokksblöð eins og tíðkuðust hér á landi til skamms tíma hika bresku blöðin ekki við að taka afstöðu með eða móti stjórnmálaflokkum í kosningum. Afstaða blaðanna birtist þá ekki aðeins í ritstjórnargreinum heldur getur hún litað allan fréttaflutning þeirra. Þetta á ekki síst við um svokölluð götublöð, síðdegisblöðin sem stundum eru kölluð "gula pressan". Nú eru kosningar framundan í Bretlandi. Einhvern næstu daga verður tilkynnt um kjördag sem verður í maí. Tony Blair forsætisráðherra hefur á valdaferli sínum átt því láni að fagna að njóta mikils velvilja hjá pressunni. Það hefur verið að breytast á undanförnum mánuðum. Blöðin eru orðin miklu gagnrýnni og neikvæðari í hans garð. Íraksmálið á drjúgan þátt í því en mörg fleiri mál eiga einnig þátt í þessari breytingu. Sumir trúa því að afstaða blaðanna geti ráðið úrslitum um hvort ríkisstjórn Verkamannaflokksins fellur eða heldur velli í kosningunum. Það er umdeilanlegt. Þótt engir neiti því að dagblöð hafi mikil hrif á skoðanamyndun hefur ekki verið sýnt fram á það í kosningarannsóknum að einhlít fylgni sé á milli stefnu blaðanna og kosningahegðunar lesenda þeirra.Engir trúa eins mikið á áhrifamátt fjölmiðla og stjórnmálamenn.Um allan heim eru þeir gagnteknir þeirri hugmynd að fjölmiðlar ráði úrslitum um velgengni þeirra. Tony Blair hefur verið í þessum hópi. Allan valdaferil sinn - og raunar áður en hann varð forsætisráðherra - hefur hann lagt gífurlega áherslu á að mynda traust og vinsamlegt samband við helstu fjölmiðla. Þess vegna er sú staða sem nú er komin upp í Bretlandi honum mikil vonbrigði. Fjallað er um samband Blair og bresku blaðanna í nýjasta hefti vikuritsins Economist í tilefni af útkomu bókar þar sem fyrrverandi ritstjóri götublaðsins Daily Mirror, Piers Morgan, rekur einkar hreinskilnislega samskipti sín við forsætisráðherrann og fleiri fyrirmenn. Morgan segir að á ferli sínum hafi hann tuttugu og tvisvar sinnum snætt hádegisverð með Blair, sex sinnum kvöldverð, tekið við hann sex einkaviðtöl og tuttugu og fjórum sinnum hitt hann í óformlegu tveggja manna spjalli yfir tebolla fyrir utan ófá samtöl í síma. Þetta kallar Economist "phenomenal investment of time in Mr. Morgan," sem blaðið segir að hafi aðallega skrifað um afþreyingariðnaðinn áður en hann varð ritstjóri og hafi enga þekkingu haft á stjórnmálum er hann var leiddur til öndvegis á Mirror. Þessi staðhæfing passar við frásögn Morgan sjálfs en í bókinni segir hann meðal annars frá einkaheimsókn sinni á sveitasetur breska forsætisráðherrans nokkru eftir að hann varð ritstjóri. Þegar þeir gengu þar um ganga benti Blair á myndir af fyrirrennurum sínum á ráðherrastól og spurði hvort Morgan þekkti þá. Hann varð ekki lítið hrifin af því hve ritstjórinn var vel að sér. Þekkti þá bara alla! En Morgan upplýsir í bókinni að hann hafi bara lesið nöfnin af spjaldi sem fest var á ramma myndanna! Í bók Morgan er sagt frá grunsemdum ritstjórans fyrrverandi um að Blair hafi "haldið fram hjá sér" með því að leka skipulega áhugaverðum fréttum í samkeppnisblaðið Sun sem er útbreiddasta og áhrifamesta dagblað Bretlands. Auðvitað þurfti - og þarf - Blair líka á vinsemd þess að halda. Morgan telur að ástæðan fyrir því að Blair ræktar sambandið við Sun enn betur en við Mirror sé sú að hann telji sig ekki geta gengið að stuðningi blaðsins vísum (það er partur af hinum dyntótta Murdoch-fjölmiðlaveldi). Aftur á móti er Mirror hefðbundið stuðningsblað Verkamannaflokksins. En í Íraksmálinu hefur blaðið þó snúist gegn flokknum og Blair og þannig hefnt sín á daðri forsætisráðherrans við Sun. Fram kemur í Economist að Blair reyni að haga seglum eftir því hvernig vindar blása hjá Robert Murdoch fjölmiðlakóngi. Þannig reyni hann að hafa Sun sér hliðhollt. Hann viti til dæmis að Murdoch sé lítið hrifinn af Evrópusambandinu og þess vegna fari hann alltaf hægt í sakirnar þegar málefni þess séu á dagskrá. Sagt er að ákvörðun Blair um að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um fyrirhugaða stjórnarskrá ESB hafi verð tekin eftir fundi með nánasta ráðgjafa og hugmyndafræðingi Murdochs, Irwin Stelzer. Í þeirri ákvörðun fólst algjör stefnubreyting. Líklega var það ekki tilviljun að Sun skýrði frá því að nokkrum vikum áður en ákvörðun Blair var kynnt að þjóðaratkvæðagreiðsla væri í vændum. Kannski nægir þetta til þess að Sun muni styðja Blair í kosningunum sem framundan eru. En blaðið leyfir sér hins vegar að gagnrýna hann í ýmsum málum og umfjöllun þess um embættisverk hans hefur á köflum verið óvægin undanfarna mánuði. Hin tvö síðdegisblöðin, Daily Mail og Daily Express, hafa snúist gegn Blair og hann er sagður hafa gefist upp á því að reyna að fá þau á sitt band. Það er ekki bara skortur á stuðningi þessara blaða sem vekur Blair áhyggjur heldur hve miskunnarlaus blöðin eru orðin í umfjöllun um hann og stjórnarstefnuna. Telja menn Blairs að það geti orðið honum hættulegt þegar út í kosningabaráttuna kemur. Á móti vegur að "virðulegri" dagblöð eins og Times, Financial Times og Guardian munu að öllum líkindum lýsa yfir stuðningi við Verkamannaflokkinn. Áhrif þeirra á hinn almenna kjósanda eru þó talin mun minni en götublaðanna. Daily Telegraph styður sem fyrr Íhaldsflokkinn. "Fyrr mun það rotna í helvíti" segir Economist! En getur verið að stöðugar áhyggjur og svefnlausar nætur Blair og vefara hans á spunaverkstæðinu í Downing Street séu ástæðulausar? Að áhrifamáttur blaðanna sé stórlega ýktur og það sé eitthvað annað en uppsláttur þeirra og fréttameðferð sem ráði kosningahegðun á endanum? Economist segir frá nýrri könnun sem leiðir í ljós að á síðustu þremur árum hafi stuðningur lesenda Sun við forsætisráðherrann minnkað úr 61% í 45%. En könnunin sýnir einnig að stuðningur lesenda andstæðingablaðsins Daily Mail hefur minnkað í nánast sama hlutfalli, úr 31% í 25%. Það bendir ekki til sérstakra áhrifa Sun á kjósendur. Kannski var allt flaðrið utan í Piers Morgan tilgangslaust segir Economist.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is
Af hverju er ráðherra Sjálfstæðisflokksins að gjaldfella íslenska iðnnámið? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Við erum hér fyrir þig Elvar Eyvindsson,Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir,Bogi Kristjánsson skrifar
Skoðun Ungt fólk í Hafnarfirði stendur með Rósu Guðbjartsdóttur Hópur ungs fólks í Hafnarfirði skrifar
Af hverju er ráðherra Sjálfstæðisflokksins að gjaldfella íslenska iðnnámið? Böðvar Ingi Guðbjartsson Skoðun
Framtíð án sleggju: Vaxtalækkanir og skattalækkanir í þágu heimilanna Ingveldur Anna Sigurðardóttir Skoðun