Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar 22. júní 2025 08:03 Í hverjum landshluta skiptir máli að halda úti öflugu skólastarfi. Sveitarfélögin sjá um að reka faglega leik- og grunnskóla þar sem ungviðið tekur gjarnan sín fyrstu skref í félagsþroska og almennu námi. Þá taka við framhaldsskólarnir en þeir eru alls konar og flestir ættu að finna eitthvað við sitt hæfi, hvort sem það er bók- eða verknám, stað- eða fjarnám, byggt að mestu upp á kennslu með raunhæfum verkefnum, verkefnatímum eða kennslustundum. Á Austurlandi leynast ýmiskonar tækifæri fyrir fólk að loknum grunnskóla og eða framhaldsskóla en skólana þar mætti bæði kynna betur, styrkja frekar og byggja undir þá. Það kann að sæta undrun, þegar skilaboð um yfirfulla verknámsskóla glymja í eyrum landsmanna, að í Neskaupsstað sé frábær verkmenntaskóli. Þar er boðið upp á fyrsta flokks nám í helstu bóknámsbrautum, sjúkraliðanám, uppeldisnám, öflugt verknám sem og nýsköpunar og tæknibraut. Það merkilega er samt aðþar eru laus pláss. Sem foreldri ungmenna hef ég verið að kanna framboð náms í skólum á norðausturhluta landsins og í þessum ágæta skóla var til dæmis ekki hægt að staðfesta framan af hvort kennt yrði í háriðn. Það færi nefnilega eftir skráningu. Ég spurði hissa hvort það vantaði virkilega nemendur í verknám og hvernig það væri, ef nemendur af höfuðborgarsvæðinu fengju ekki inn í verknám þar hvort þeir fengju sömu styrki á heimavist og börn utan af landi. Jú það var svo. Ég spurði þá hvernig það væri, nú væri tekið fram að vistin lokaði um helgar, það væri auðvitað of dýrt fyrir foreldra barna á höfuðborgarsvæðinu að fljúga börnum sínum heim allar helgar. Þá var mér tjáð að við slíkar aðstæður væru gerðar undanþágur. Ég fór einnig í heimsókn í verkmenntaskólann á Akureyri fyrir ári síðan. Þar var mér tjáð að það væri ekki mikið mál að fá einstaklingsherbergi, vistin væri ekki svo þétt setin. Sonur minn kíkti svo þangað með grunnskólanum sínum núna í vor og voru níundu bekkingar hvattir til að athuga hvort þeir gætu mögulega hafið nám á undanþágu um haustið. Það var nefnilega pláss og rými í að taka við fleirum. Þurfum við kannski að hugsa hlutina aðeins öðruvísi, ættu foreldrar á suðvesturhorninu kannski að fá upplýsingar um þá kosti sem eru úti á landi svo börn sem ekki fá skólavist á höfuðborgarsvæðinu geti mögulega stundað sitt draumanám, þó þau þurfi að búa á heimavist á meðan? Á Austurlandi, nánar tiltekið á Seyðisfirði, má svo finna hinn einstaka LungA skóla. Skólinn er lýðskóli og bíður upp á brautir sem kallast list, land og radio. LungA skólinn hefur mikið vægi í samfélagi sínu þar sem hann dregur til sín fólk sem sest að í firðinum á meðan það leggur stund á námið. Nemendur auðga svo bæjarlífið með ýmiskonar list og gjörningum. Námið hefur alið af sér ýmiskonar viðburði og erlendir nemendur hafa margir ýmist sest að eða koma reglulega í heimsókn. Skólinn gefur landshlutanum og bæjarkjarnanum skemmtilegan blæ og sérstöðu þegar kemur að list- og náttúrunámi. Á Hallormsstað er svo fyrsta staðbunda háskólanámið á Austurlandi. Þar geta nemendur tileinkað sér sjálfbærni og nýsköpun. Staðsetningin og tengslin við náttúruna gerir námið sérstakara fyrir vikið. Í skólanum er heimavist svo hann geta nemendur hvaðanæva að sótt. Að fá skólann viðurkenndan á háskólastig var mikilvægt skref í að efla háskólanám í landshlutanum og er vonandi fyrsta skrefið af mörgum í þá átt. Að lokum er mikilvægt að minnast á Austurbrú þegar kemur að upptalningu náms og námsmöguleika á Austurlandi. Stofnuninn heldur ýmiskonar námskeið en er einnig mikilvægur hlekkur í því að fólk geti stundað fjarnám í landshlutanum. Þar eru hægt að taka próf, fá leiðsögn og aðgang að námsveri og tengingu við aðra nemendur á svæðinu. Þrátt fyrir þetta öfluga starf má gera enn betur. Það þarf að hlúa að þessum stofnunum og nemendum þeirra. Þannig höldum við uppi fjölbreyttu mannlífi og styðjum við búsetu úti á landi. Háskólarnir eru misduglegir við að bjóða upp á vandað fjarnám og er það eitthvað sem þyrfti að efla enn frekar. Landsmenn ættu að hafa val um að stunda það nám sem þeir vilja, þar sem þeir vilja. Búseta ætti ekki að vera fyrirstaða. Til þess þarf að efla skóla úti á landi enn frekar svo þeir geti haldið áfram að bjóða upp á það frábæra og fjölbreytta nám sem nú þegar er til staðar og ekki síst svo þeir megi stækka og þroskast enn frekar. Með slíkum skrefum er ekki bara verið að opna á þann möguleika að unga fólkið okkar úti á landi þurfi ekki að sækja nám annað, og mögulega ekki koma til baka aftur, heldur líka gera landshlutann áhugaverðan í augum fólks sem annars myndi mögulega ekki íhuga að setjast þar að. Höfundur er sitjandi varaþingmaður Viðreisnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Háskólar Heiða Ingimarsdóttir Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Sjá meira
Í hverjum landshluta skiptir máli að halda úti öflugu skólastarfi. Sveitarfélögin sjá um að reka faglega leik- og grunnskóla þar sem ungviðið tekur gjarnan sín fyrstu skref í félagsþroska og almennu námi. Þá taka við framhaldsskólarnir en þeir eru alls konar og flestir ættu að finna eitthvað við sitt hæfi, hvort sem það er bók- eða verknám, stað- eða fjarnám, byggt að mestu upp á kennslu með raunhæfum verkefnum, verkefnatímum eða kennslustundum. Á Austurlandi leynast ýmiskonar tækifæri fyrir fólk að loknum grunnskóla og eða framhaldsskóla en skólana þar mætti bæði kynna betur, styrkja frekar og byggja undir þá. Það kann að sæta undrun, þegar skilaboð um yfirfulla verknámsskóla glymja í eyrum landsmanna, að í Neskaupsstað sé frábær verkmenntaskóli. Þar er boðið upp á fyrsta flokks nám í helstu bóknámsbrautum, sjúkraliðanám, uppeldisnám, öflugt verknám sem og nýsköpunar og tæknibraut. Það merkilega er samt aðþar eru laus pláss. Sem foreldri ungmenna hef ég verið að kanna framboð náms í skólum á norðausturhluta landsins og í þessum ágæta skóla var til dæmis ekki hægt að staðfesta framan af hvort kennt yrði í háriðn. Það færi nefnilega eftir skráningu. Ég spurði hissa hvort það vantaði virkilega nemendur í verknám og hvernig það væri, ef nemendur af höfuðborgarsvæðinu fengju ekki inn í verknám þar hvort þeir fengju sömu styrki á heimavist og börn utan af landi. Jú það var svo. Ég spurði þá hvernig það væri, nú væri tekið fram að vistin lokaði um helgar, það væri auðvitað of dýrt fyrir foreldra barna á höfuðborgarsvæðinu að fljúga börnum sínum heim allar helgar. Þá var mér tjáð að við slíkar aðstæður væru gerðar undanþágur. Ég fór einnig í heimsókn í verkmenntaskólann á Akureyri fyrir ári síðan. Þar var mér tjáð að það væri ekki mikið mál að fá einstaklingsherbergi, vistin væri ekki svo þétt setin. Sonur minn kíkti svo þangað með grunnskólanum sínum núna í vor og voru níundu bekkingar hvattir til að athuga hvort þeir gætu mögulega hafið nám á undanþágu um haustið. Það var nefnilega pláss og rými í að taka við fleirum. Þurfum við kannski að hugsa hlutina aðeins öðruvísi, ættu foreldrar á suðvesturhorninu kannski að fá upplýsingar um þá kosti sem eru úti á landi svo börn sem ekki fá skólavist á höfuðborgarsvæðinu geti mögulega stundað sitt draumanám, þó þau þurfi að búa á heimavist á meðan? Á Austurlandi, nánar tiltekið á Seyðisfirði, má svo finna hinn einstaka LungA skóla. Skólinn er lýðskóli og bíður upp á brautir sem kallast list, land og radio. LungA skólinn hefur mikið vægi í samfélagi sínu þar sem hann dregur til sín fólk sem sest að í firðinum á meðan það leggur stund á námið. Nemendur auðga svo bæjarlífið með ýmiskonar list og gjörningum. Námið hefur alið af sér ýmiskonar viðburði og erlendir nemendur hafa margir ýmist sest að eða koma reglulega í heimsókn. Skólinn gefur landshlutanum og bæjarkjarnanum skemmtilegan blæ og sérstöðu þegar kemur að list- og náttúrunámi. Á Hallormsstað er svo fyrsta staðbunda háskólanámið á Austurlandi. Þar geta nemendur tileinkað sér sjálfbærni og nýsköpun. Staðsetningin og tengslin við náttúruna gerir námið sérstakara fyrir vikið. Í skólanum er heimavist svo hann geta nemendur hvaðanæva að sótt. Að fá skólann viðurkenndan á háskólastig var mikilvægt skref í að efla háskólanám í landshlutanum og er vonandi fyrsta skrefið af mörgum í þá átt. Að lokum er mikilvægt að minnast á Austurbrú þegar kemur að upptalningu náms og námsmöguleika á Austurlandi. Stofnuninn heldur ýmiskonar námskeið en er einnig mikilvægur hlekkur í því að fólk geti stundað fjarnám í landshlutanum. Þar eru hægt að taka próf, fá leiðsögn og aðgang að námsveri og tengingu við aðra nemendur á svæðinu. Þrátt fyrir þetta öfluga starf má gera enn betur. Það þarf að hlúa að þessum stofnunum og nemendum þeirra. Þannig höldum við uppi fjölbreyttu mannlífi og styðjum við búsetu úti á landi. Háskólarnir eru misduglegir við að bjóða upp á vandað fjarnám og er það eitthvað sem þyrfti að efla enn frekar. Landsmenn ættu að hafa val um að stunda það nám sem þeir vilja, þar sem þeir vilja. Búseta ætti ekki að vera fyrirstaða. Til þess þarf að efla skóla úti á landi enn frekar svo þeir geti haldið áfram að bjóða upp á það frábæra og fjölbreytta nám sem nú þegar er til staðar og ekki síst svo þeir megi stækka og þroskast enn frekar. Með slíkum skrefum er ekki bara verið að opna á þann möguleika að unga fólkið okkar úti á landi þurfi ekki að sækja nám annað, og mögulega ekki koma til baka aftur, heldur líka gera landshlutann áhugaverðan í augum fólks sem annars myndi mögulega ekki íhuga að setjast þar að. Höfundur er sitjandi varaþingmaður Viðreisnar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun