Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar 14. mars 2025 14:33 Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Börn og uppeldi Skóla- og menntamál Frístund barna Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Þegar fólk hugsar um félagsmiðstöðvar sveitarfélaganna dettur því eflaust í hug hefðbundna hluta starfsins, sem felur í sér kvöldopnun í félagsmiðstöðinni þar sem að unglingar hittast með félögum sínum og upplifa líflega dagskrá í öruggu umhverfi.Sé kafað dýpra má glögglega sjá að hið hefðbundna starf skilar miklu í þágu forvarna og er öflugt félagsmiðstöðvastarf lykillinn að því að draga úr áfengisneyslu og annarri vímuefnaneyslu ungmenna. Þar gefst ungmennum færi á að rækta sinn félagsþroska í umhverfi með starfsfólki sem getur gripið inn í niðrandi orðræðu og aðstoðað þau á rétta braut í samskiptum við jafningja. Starfsfólk veitir öryggi Framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár og hefur Reykjavíkurborg verið í fararbroddi þar, en í félagsmiðstöðvum er að finna sérfræðinga í forvarnarmálum sem leitast eftir því að finna nýjar leiðir til að bregðast við vímuefnaneyslu og ofbeldi. Undanfarin fimm ár hefur umfang starfs félagsmiðstöðva aukist töluvert ásamt því að þekking hefur dýpkað. Starfsfólk hefur unnið í nánu samstarfi við lögreglu að því að starfa út fyrir húsnæði félagsmiðstöðva og á vettvangi þar sem ungmenni með áfallasögu safnast saman ásamt öðrum ungmennum til þess að stunda vímuefnaneyslu og aðra óæskilega hegðun á borð við slagsmál. Á vettvangi nálgast starfsfólk félagsmiðstöðva viðkvæmustu hópana og byggja tengsl við ungmenni með brotið bakland og mikla áfallasögu sem leiðast gjarnan út í að deyfa tilfinningar sínar með vímuefnum. Það sem að flest þessara ungmenna eiga sameiginlegt er að þau upplifa öryggi þegar starfsfólk félagsmiðstöðva mætir á svæðið. Þau vita að þau geta leitað til þeirra og rætt líðan sína og vita að haft verður samband við lögregluna ef eitthvað kemur upp á á samkomunni. Eldra fólk sem tengist skipulagðri glæpastarfsemi hefur í auknum mæli verið að nálgast ungmenni, sem hefur haft í för með sér að starfsfólk félagsmiðstöðva gegnir einnig mikilvægu hlutverki í því að veita fælingarmátt og tryggja öryggi ungmennanna. Mikilvægt er að huga að því hvernig hægt er að koma í veg fyrir að þessi tengsl myndist og hvernig hægt er að bregðast við áhrifum skipulagðra glæpahópa á ungmenni, svo þau fari síður út í afbrot. Þessi þróun hefur einnig almenn áhrif á börn sem ekki eru á þessum viðkvæmu stöðum; þau upplifa aukið óöryggi og hræðslu, forðast jafnvel að taka strætó af ótta við að verða rænd af jafnöldrum eða lenda í ofbeldi. Við þurfum að spyrja okkur að því hvaða samfélag við séum að byggja ef við leggjum ekki aukna áherslu á velferð barna, þar sem félagsmiðstöðvar gegna lykilhlutverki í stuðningi og öryggi ungmenna, innan sem utan félagsmiðstöðvanna. Hvenær ætlum við að bregðast við? Reykjavíkurborg og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu þurfa að standa þétt við bakið á félagsmiðstöðvum og átta sig á því að með því að fjárfesta í forvarnarstarfi þá kemur samfélagið til með að græða seinna meir. Hægt er að stuðla að því að með tímanum verði færri börn að brotnum fullorðnum einstaklingum, sem þá þurfa enn meiri aðstoð. Flotinn á ferð Flotinn er flakkandi félagsmiðstöð sem sinnir einungis starfi á vettvangi. Hann er styrktur af ríkinu, til tveggja ára og væri ekki starfræktur nema með aðkomu Mennta- og barnamálaráðuneytis. Félagsmiðstöðvar á höfuðborgarsvæðinu vinna í nánu samstarfi við Flotann., Þau hafa yfirsýn yfir öllum þeim ungmennum sem eru í viðkvæmri stöðu og hópast saman með öðrum ungmennum. Framtíðarsýnin er skýr og næstu skref liggja fyrir. Starfsumhverfið hefur breyst hratt og áskoranirnar sem félagsmiðstöðvarnar standa frammi fyrir eru orðnar fjölbreyttari. Vettvangsstarf er komið til að vera. Það þarf að tryggja fjármagn til lengri tíma og er aðkoma sveitarfélaga ekki síður mikilvæg en aðkoma ríkis. Einnig þurfa borgin og önnur sveitarfélög að átta sig á því aukna umfangi, þ.e. þeirri þróun sem hefur átt sér stað frá því að félagsmiðstöðvarstarf sé bundið við húsnæði hennar yfir í að vera einnig á vettvangi. Metnaðarfullt félagsmiðstöðvarstarf þarf að geta gengið út frá því að mannskapur sé á vettvangi í öllum hverfum án þess að það valdi auknum þunga á starfið sem fer fram innanhúss í félagsmiðstöðvum. Þá þurfa að vera til staðar markviss úrræði fyrir þessi ungmenni en kerfið er ekki að ná nógu vel utan um þennan hóp. Ég er stoltur að vera hluti af þeim metnaðarfulla hóp frístundaráðgjafa sem sinnir starfi á vettvangi og er til staðar fyrir þau ungmenni sem mest þurfa á því að halda. Við þurfum að geta unnið náið með þessum hóp og komið honum á rétta braut, vettvangsstarfið er mikilvægur þáttur í þeirri vinnu. Höfundur er frístundaráðgjafi og varaborgarfulltrúi Viðreisnar.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun