Sjávarorka; stefnuleysi og fordómar flokkanna Valdimar Össurarson skrifar 21. október 2024 13:31 Stutt er til næstu þingkosninga. Flokkarnir hamast við að stilla upp á lista og dusta rykið af sínum stefnuskrám sem munu svo rykfalla aftur í skúffum eftir kjördag. Sitjandi stjórnarflokkar hafa að mörgu leyti brugðist væntingum kjósenda og þjóðarinnar, t.d. í húsnæðis- og efnahagsmálum og síðast með því að blása til haustkosninga í miðri fjárlagagerð, vegna eiginhagsmuna. Hvergi nær ábyrgðarleysi stjórnmálaflokkanna hærri hæðum en í þeim umhverfis- og orkumálum sem varða stærstu orkuauðlind þjóðarinnar; sjávarorku. Þá sök eiga allir flokkar á þingi sameiginlega. Flokkarnir hafa litið framhjá eftirfarandi staðreyndum: Sjávarorka er stærsta orkuauðlind Íslendinga. Þó stjórnvöld hafi vanrækt allar rannsóknir má með samanburði við önnur lönd áætla að hér við land sé heildarorka sjávarfalla ekki undir 340 TWst á ári, og að virkjanlegur hluti hennar sé langtum meiri en allrar núverandi vatnsfalla- og gufuorku samanlagt, en hún er um 20 TWst á ári. Sjávarfallaorku má nýta víða við Íslandsstrendur, ekki síst á „köldum svæðum“ s.s. Vestfjörðum. T.d. með hinum íslenska hverfli sem Valorka þróar, en stjórnvöld hafa staðið í vegi þeirrar þróunar með sofandahætti sínum. Hverfillinn gæti verið tilbúinn til notkunar innan fárra ára, fáist áframhaldandi stuðningur við þróun hans. Flestar iðnvæddar þjóðir standa Íslendingum framar í tækniþróun á sviði sjávarorku. T.d. eru Færeyingar þegar farnir að nýta sína sjávarfallastrauma meðan hérlend stjórnvöld sofa. Yfir 70% Íslendinga vilja að sjávarfallaorka verði næsti valkostur þjóðarinnar þegar svara þarf aukinni orkueftirspurn. Mun færri vilja vatnsfallaorku og aðeins lítill hluti aðhyllist vindorku. Alþingi samþykkti í þingsályktun árið 2014 að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Þrátt fyrir stöðugar áminningar hefur allt þingmannaliðið sofið þyrnirósarsvefni og svikist um að hefja þessar mikilvægu rannsóknir. Hávært gaspur þingmanna um yfirvofandi „orkuskort sem muni bitna á heimilum Íslendinga“ er innantómt skrum. Langmestur hluti okkar orkuframleiðslu fer til stóriðju og annarra stórnotenda og hægur vandi er að stýra þeirri orkunýtingu án tjóns fyrir heimilin. Þrýstingur sumra þingmanna á vatnsaflsvirkjanir og vindmylluskóga virðist til kominn af eiginhagsmunapoti en ekki samfélagslegri nauðsyn. Hinsvegar þarf augljóslega aukna orku þegar þjóðinni fjölgar og orkuskipti banka uppá. Þá orku liggur beinast við að sækja í virkjun sjávarfalla, þar sem umhverfisáhrif eru hverfandi; og stórum minni en vegna vind- og vatnsfallavirkjana. En hvað hyggjast flokkarnir fyrir eftir kosningar? Lítum nánar á fyrirliggjandi stefnuskrár flokka í þessum málum: Sjálfstæðisflokkur leggur mikla áherslu á fjölgun vatnsaflsvirkjana og óðauppbyggingu vindmylla en minnist hvergi á sjávarorku í sinni stefnuskrá. Flokkurinn lítur algerlega framhjá skaðsemi vatnsaflsvirkjana og vindvirkjana á umhverfið. Ekki er að finna stakt orð um sjávarorku. Framsóknarflokkur vill auka orkuframleiðslu, undir yfirskini orkuöryggis og orkuskipta. Lítur framhjá samsetningu orkumarkaðarins, líkt og Sjálfstæðisflokkur. Sama ofuráhersla er þar á vatnsafl og óðauppbyggingu vindorkuvera, án tillits til neikvæð áhrifa. Jákvætt virðist að flokkurinn leggur áherslu á nýsköpun í orkumálum; en afar ótrúverðugt í ljósi þess að í stjórnartíð flokksins hefur eina verkefni Íslendinga á sviði sjávarorku verið haldið í fjársvelti og stöðvun. Hvergi er minnst orði á sjávarorku. Vinstrihreyfingin grænt framboð hefur í stefnu sinni sérstakan kafla um „auðlindir hafs og stranda“, en minnist þar ekki einu orði á sjávarorku. Örlitla vonarglætu má þó sjá í orkukaflanun, þar sem styðja skal við rannsóknir á nýjum sjálfbærum orkulindum, án frekari skýringa. En flokkurinn hefur hvorki, frekar en aðrir, stutt eina verkefnið á sviði sjávarorkutækni né hafið rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Miðflokkurinn hefur mjög almennt og yfirborðskennt orðalag um orkumál í sinni stefnu. Þó þar sé forðast að minnast á einstakar orkuauðlindir hafa forráðamenn flokksins þrýst mjög á um frekari vatnsvirkjanir í ræðum sínum. Hvergi er minnst á sjávarorku; stærstu orkuauðlind þjóðsrinnar. Samfylkingin minnist ekki heldur einu orði á sjávarorku í nýrri stefnu sinni í orkumálum, þó flokkurinn forðist daður við frekari vatns- og vindvirkjanir. Hann hefur ekki heldur fylgt eftir þingsályktunartillögu sinni, sem Alþingi samþykkti samhljóða fyrir 10 árum, að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku við Ísland; þrátt fyrir áminningar þar um. Viðreisn, Píratar, Flokkur fólksins og Sósíalistaflokkurinn virðast ekki hafa neina stefnu um einstakar orkuauðlindir þjóðarinnar, heldur birta einungis almenna stefnu, t.d. um sjálfbæra nýtingu auðlinda. Ég hvet kjósendur til að hugsa sjálfstætt í þessum efnum; inna frambjóðendur eftir stefnu þeirra á þessu sviði á framboðsfundum sem framundan eru, og hafa svörin í huga þegar krossað er á seðil. Höfundur er frumkvöðull um sjávarorkunýtingu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Sjá meira
Stutt er til næstu þingkosninga. Flokkarnir hamast við að stilla upp á lista og dusta rykið af sínum stefnuskrám sem munu svo rykfalla aftur í skúffum eftir kjördag. Sitjandi stjórnarflokkar hafa að mörgu leyti brugðist væntingum kjósenda og þjóðarinnar, t.d. í húsnæðis- og efnahagsmálum og síðast með því að blása til haustkosninga í miðri fjárlagagerð, vegna eiginhagsmuna. Hvergi nær ábyrgðarleysi stjórnmálaflokkanna hærri hæðum en í þeim umhverfis- og orkumálum sem varða stærstu orkuauðlind þjóðarinnar; sjávarorku. Þá sök eiga allir flokkar á þingi sameiginlega. Flokkarnir hafa litið framhjá eftirfarandi staðreyndum: Sjávarorka er stærsta orkuauðlind Íslendinga. Þó stjórnvöld hafi vanrækt allar rannsóknir má með samanburði við önnur lönd áætla að hér við land sé heildarorka sjávarfalla ekki undir 340 TWst á ári, og að virkjanlegur hluti hennar sé langtum meiri en allrar núverandi vatnsfalla- og gufuorku samanlagt, en hún er um 20 TWst á ári. Sjávarfallaorku má nýta víða við Íslandsstrendur, ekki síst á „köldum svæðum“ s.s. Vestfjörðum. T.d. með hinum íslenska hverfli sem Valorka þróar, en stjórnvöld hafa staðið í vegi þeirrar þróunar með sofandahætti sínum. Hverfillinn gæti verið tilbúinn til notkunar innan fárra ára, fáist áframhaldandi stuðningur við þróun hans. Flestar iðnvæddar þjóðir standa Íslendingum framar í tækniþróun á sviði sjávarorku. T.d. eru Færeyingar þegar farnir að nýta sína sjávarfallastrauma meðan hérlend stjórnvöld sofa. Yfir 70% Íslendinga vilja að sjávarfallaorka verði næsti valkostur þjóðarinnar þegar svara þarf aukinni orkueftirspurn. Mun færri vilja vatnsfallaorku og aðeins lítill hluti aðhyllist vindorku. Alþingi samþykkti í þingsályktun árið 2014 að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Þrátt fyrir stöðugar áminningar hefur allt þingmannaliðið sofið þyrnirósarsvefni og svikist um að hefja þessar mikilvægu rannsóknir. Hávært gaspur þingmanna um yfirvofandi „orkuskort sem muni bitna á heimilum Íslendinga“ er innantómt skrum. Langmestur hluti okkar orkuframleiðslu fer til stóriðju og annarra stórnotenda og hægur vandi er að stýra þeirri orkunýtingu án tjóns fyrir heimilin. Þrýstingur sumra þingmanna á vatnsaflsvirkjanir og vindmylluskóga virðist til kominn af eiginhagsmunapoti en ekki samfélagslegri nauðsyn. Hinsvegar þarf augljóslega aukna orku þegar þjóðinni fjölgar og orkuskipti banka uppá. Þá orku liggur beinast við að sækja í virkjun sjávarfalla, þar sem umhverfisáhrif eru hverfandi; og stórum minni en vegna vind- og vatnsfallavirkjana. En hvað hyggjast flokkarnir fyrir eftir kosningar? Lítum nánar á fyrirliggjandi stefnuskrár flokka í þessum málum: Sjálfstæðisflokkur leggur mikla áherslu á fjölgun vatnsaflsvirkjana og óðauppbyggingu vindmylla en minnist hvergi á sjávarorku í sinni stefnuskrá. Flokkurinn lítur algerlega framhjá skaðsemi vatnsaflsvirkjana og vindvirkjana á umhverfið. Ekki er að finna stakt orð um sjávarorku. Framsóknarflokkur vill auka orkuframleiðslu, undir yfirskini orkuöryggis og orkuskipta. Lítur framhjá samsetningu orkumarkaðarins, líkt og Sjálfstæðisflokkur. Sama ofuráhersla er þar á vatnsafl og óðauppbyggingu vindorkuvera, án tillits til neikvæð áhrifa. Jákvætt virðist að flokkurinn leggur áherslu á nýsköpun í orkumálum; en afar ótrúverðugt í ljósi þess að í stjórnartíð flokksins hefur eina verkefni Íslendinga á sviði sjávarorku verið haldið í fjársvelti og stöðvun. Hvergi er minnst orði á sjávarorku. Vinstrihreyfingin grænt framboð hefur í stefnu sinni sérstakan kafla um „auðlindir hafs og stranda“, en minnist þar ekki einu orði á sjávarorku. Örlitla vonarglætu má þó sjá í orkukaflanun, þar sem styðja skal við rannsóknir á nýjum sjálfbærum orkulindum, án frekari skýringa. En flokkurinn hefur hvorki, frekar en aðrir, stutt eina verkefnið á sviði sjávarorkutækni né hafið rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku. Miðflokkurinn hefur mjög almennt og yfirborðskennt orðalag um orkumál í sinni stefnu. Þó þar sé forðast að minnast á einstakar orkuauðlindir hafa forráðamenn flokksins þrýst mjög á um frekari vatnsvirkjanir í ræðum sínum. Hvergi er minnst á sjávarorku; stærstu orkuauðlind þjóðsrinnar. Samfylkingin minnist ekki heldur einu orði á sjávarorku í nýrri stefnu sinni í orkumálum, þó flokkurinn forðist daður við frekari vatns- og vindvirkjanir. Hann hefur ekki heldur fylgt eftir þingsályktunartillögu sinni, sem Alþingi samþykkti samhljóða fyrir 10 árum, að hefja skuli rannsóknir á umfangi og nýtingarmöguleikum sjávarorku við Ísland; þrátt fyrir áminningar þar um. Viðreisn, Píratar, Flokkur fólksins og Sósíalistaflokkurinn virðast ekki hafa neina stefnu um einstakar orkuauðlindir þjóðarinnar, heldur birta einungis almenna stefnu, t.d. um sjálfbæra nýtingu auðlinda. Ég hvet kjósendur til að hugsa sjálfstætt í þessum efnum; inna frambjóðendur eftir stefnu þeirra á þessu sviði á framboðsfundum sem framundan eru, og hafa svörin í huga þegar krossað er á seðil. Höfundur er frumkvöðull um sjávarorkunýtingu.
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar