Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir, Guðrún Tara Sveinsdóttir, Hekla Kollmar og Þorgerður Jörundsdóttir skrifa 27. mars 2024 08:01 Hvað fær ungan mann til að klifra utan á þingpöllunum frammi fyrir fullum þingsal? Hver er það sem hrópar: Þið hafið steinhjarta? Og af hverju? Undanfarna 7 mánuði hefur rúmur tugur flóttamanna dvalið í neyðarskýli Rauða krossins. Flest hafa þau búið á Íslandi um árabil. Mörg hafa stundað nám, lært íslensku, eignast vini, fest hér einhverskonar rætur eftir rótlaust líf á flótta undan ofbeldi, stríði, ofsóknum og neyð. Þegar ný útlendingalög tóku gildi í ágúst 2023 var þessum hópi vísað á götuna. Fólkið átti það sameiginlegt að vera hvergi með hæli og að ekki var hægt að brottvísa því til heimalandsins þar sem ekki er framsalssamningur á milli allra landa. Nýju lögin gerðu yfirvöldum kleift að svipta fólkið allri grunnþjónustu. Svipta þau húsnæði, framfærslu, læknisþjónustu - öllu. - Á hverjum morgni pökkum við saman og tæmum herbergin. Ferðbúin. -Þú gengur sama hringinn allan daginn. Frá klukkan tíu, þegar þú yfirgefur skýlið og þangað til klukkan fimm þegar það opnar aftur. Gengur bara og gengur, hring eftir hring. -Einn okkar var fárveikur í þrjá daga núna í vetur. Hann þurfti samt að fara út eins og við hin. Fyrir klukkan tíu. Alla daga. -Ég þarf lyf og ég neyðist til að betla fyrir þeim. -Við förum á klósettið undir eftirliti. Öryggisvörðurinn opnar fyrir okkur og bíður fyrir utan dyrnar á meðan. -Ég er búin að vera á blæðingum frá því í desember, kviðverkirnir eru alltaf þarna en bráðavaktin vísaði mér frá. -Vilja þau að við seljum okkur - aftur? -Hægt og bítandi verðum við vitstola, það berast hróp og öskur um gangana á nóttunni. Við erum öll hætt að sofa. Uppi á svölum þingsalarins sitja þrír ungir menn sem allir dvelja í neyðarskýlinu. Þeir heita Ali, Boulbi og Lamin. Þeir eru hér til að hlusta á umræður um útlendingalög. Lög sem snerta þá. Fyrst og fremst eru þeir hér til að sjá ráðherrann, konuna sem tekur ákvarðanir um líf þeirra og örlög. Örlög sem nú þegar hanga á bláþræði. „Við vorum búnir að lesa fréttir um nýju búðirnar, fangelsin, og fórum á Alþingi klukkan þrjú. Bara til að hlusta. Þegar Guðrún (dómsmálaráðherra) byrjaði að tala í þriðja sinn brast eitthvað innra með okkur. Í okkar huga stendur hún fyrir allan þennan hrylling sem við erum að ganga í gegnum og þegar við sáum hana stíga aftur í pontu vissum við að hún myndi skaða okkur enn meira. Það var ekkert plan, við byrjuðum bara að kalla. Þið hafið steinhjarta! Þetta bara gerðist einhvern veginn. Mér flaug í hug: ef ég segist ætla að stökkva næ ég kannski athygli einhverra um stund og þá get ég reynt að sýna þessu fólki hvernig mér líður. Kannski hlustar einhver. Þið hafið steinhjarta! Ég hef aldrei gert svona. Aldrei verið svona. Þegar ég sá mig á myndbandinu trúði ég því ekki að þetta væri ég.“ Ali stökk ekki. Hann var færður á lögreglustöðina og svo aftur í neyðarskýlið. Hann dreymir enn um framtíð, fjölskyldu, vinnu. „Mig langar að hjálpa fólki í minni stöðu.“ Lamin hikar: „Ég vona ennþá.“ Hann vonar að hann fái að vera. Að hann fái að nýta Tækniskólanámið og starfa sem smiður. Boulbi þráir að vinna. „En þetta land er búið að brjóta mig. Ég get ekki hugsað um framtíðina. Framtíðarplön eru forréttindi.“ Þau búa hér. Anda, lifa, ganga um bæinn á meðal okkar og með okkur. Við mætum þeim en horfum fram hjá. Sjáum þau ekki. Viljum ekki sjá þau. Viljum ekki muna eftir því sem við höfum gert. En það erum við sem komum þeim í þessar kringumstæður. Það er engum vafa undirorpið að í þessu samfélagi voru samþykkt lög sem heimila okkur að senda fólk allslaust á götuna. Við höfum ýtt þeim eins langt frá okkur og við mögulega getum. Þannig höfum við reynt svo á líkama þeirra og sál að þau eru óþekkjanleg í eigin augum og þora ekki lengur að láta sig dreyma. En við sinnum okkar hversdegi eins og allt sé eðlilegt. Eins og það sé fullkomlega eðlilegt að svipta fólk öllu. Fullkomlega eðlilegt að sýna ekki samúð og meðalhóf. Fullkomlega eðlilegt að hér skjótum við ekki skjólshúsi yfir þolendur mansals og börn á flótta. Fullkomlega eðlilegt að hér hafi fólk búið í áraraðir án þess að fá skjól. Fólkið í neyðarskýli Rauða krossins er hérna enn. Þau hafa ekkert farið, ekki horfið eða gengið í björg. Þau eru af holdi og blóði og innan seilingar. Við gætum gert svo miklu betur. Það er ekkert eðlilegt við þetta. Höfundar: Guðrún Árnadóttir, Guðrún Tara Sveinsdóttir, Hekla Kollmar og Þorgerður Jörundsdóttir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Flóttafólk á Íslandi Mest lesið Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Sjá meira
Hvað fær ungan mann til að klifra utan á þingpöllunum frammi fyrir fullum þingsal? Hver er það sem hrópar: Þið hafið steinhjarta? Og af hverju? Undanfarna 7 mánuði hefur rúmur tugur flóttamanna dvalið í neyðarskýli Rauða krossins. Flest hafa þau búið á Íslandi um árabil. Mörg hafa stundað nám, lært íslensku, eignast vini, fest hér einhverskonar rætur eftir rótlaust líf á flótta undan ofbeldi, stríði, ofsóknum og neyð. Þegar ný útlendingalög tóku gildi í ágúst 2023 var þessum hópi vísað á götuna. Fólkið átti það sameiginlegt að vera hvergi með hæli og að ekki var hægt að brottvísa því til heimalandsins þar sem ekki er framsalssamningur á milli allra landa. Nýju lögin gerðu yfirvöldum kleift að svipta fólkið allri grunnþjónustu. Svipta þau húsnæði, framfærslu, læknisþjónustu - öllu. - Á hverjum morgni pökkum við saman og tæmum herbergin. Ferðbúin. -Þú gengur sama hringinn allan daginn. Frá klukkan tíu, þegar þú yfirgefur skýlið og þangað til klukkan fimm þegar það opnar aftur. Gengur bara og gengur, hring eftir hring. -Einn okkar var fárveikur í þrjá daga núna í vetur. Hann þurfti samt að fara út eins og við hin. Fyrir klukkan tíu. Alla daga. -Ég þarf lyf og ég neyðist til að betla fyrir þeim. -Við förum á klósettið undir eftirliti. Öryggisvörðurinn opnar fyrir okkur og bíður fyrir utan dyrnar á meðan. -Ég er búin að vera á blæðingum frá því í desember, kviðverkirnir eru alltaf þarna en bráðavaktin vísaði mér frá. -Vilja þau að við seljum okkur - aftur? -Hægt og bítandi verðum við vitstola, það berast hróp og öskur um gangana á nóttunni. Við erum öll hætt að sofa. Uppi á svölum þingsalarins sitja þrír ungir menn sem allir dvelja í neyðarskýlinu. Þeir heita Ali, Boulbi og Lamin. Þeir eru hér til að hlusta á umræður um útlendingalög. Lög sem snerta þá. Fyrst og fremst eru þeir hér til að sjá ráðherrann, konuna sem tekur ákvarðanir um líf þeirra og örlög. Örlög sem nú þegar hanga á bláþræði. „Við vorum búnir að lesa fréttir um nýju búðirnar, fangelsin, og fórum á Alþingi klukkan þrjú. Bara til að hlusta. Þegar Guðrún (dómsmálaráðherra) byrjaði að tala í þriðja sinn brast eitthvað innra með okkur. Í okkar huga stendur hún fyrir allan þennan hrylling sem við erum að ganga í gegnum og þegar við sáum hana stíga aftur í pontu vissum við að hún myndi skaða okkur enn meira. Það var ekkert plan, við byrjuðum bara að kalla. Þið hafið steinhjarta! Þetta bara gerðist einhvern veginn. Mér flaug í hug: ef ég segist ætla að stökkva næ ég kannski athygli einhverra um stund og þá get ég reynt að sýna þessu fólki hvernig mér líður. Kannski hlustar einhver. Þið hafið steinhjarta! Ég hef aldrei gert svona. Aldrei verið svona. Þegar ég sá mig á myndbandinu trúði ég því ekki að þetta væri ég.“ Ali stökk ekki. Hann var færður á lögreglustöðina og svo aftur í neyðarskýlið. Hann dreymir enn um framtíð, fjölskyldu, vinnu. „Mig langar að hjálpa fólki í minni stöðu.“ Lamin hikar: „Ég vona ennþá.“ Hann vonar að hann fái að vera. Að hann fái að nýta Tækniskólanámið og starfa sem smiður. Boulbi þráir að vinna. „En þetta land er búið að brjóta mig. Ég get ekki hugsað um framtíðina. Framtíðarplön eru forréttindi.“ Þau búa hér. Anda, lifa, ganga um bæinn á meðal okkar og með okkur. Við mætum þeim en horfum fram hjá. Sjáum þau ekki. Viljum ekki sjá þau. Viljum ekki muna eftir því sem við höfum gert. En það erum við sem komum þeim í þessar kringumstæður. Það er engum vafa undirorpið að í þessu samfélagi voru samþykkt lög sem heimila okkur að senda fólk allslaust á götuna. Við höfum ýtt þeim eins langt frá okkur og við mögulega getum. Þannig höfum við reynt svo á líkama þeirra og sál að þau eru óþekkjanleg í eigin augum og þora ekki lengur að láta sig dreyma. En við sinnum okkar hversdegi eins og allt sé eðlilegt. Eins og það sé fullkomlega eðlilegt að svipta fólk öllu. Fullkomlega eðlilegt að sýna ekki samúð og meðalhóf. Fullkomlega eðlilegt að hér skjótum við ekki skjólshúsi yfir þolendur mansals og börn á flótta. Fullkomlega eðlilegt að hér hafi fólk búið í áraraðir án þess að fá skjól. Fólkið í neyðarskýli Rauða krossins er hérna enn. Þau hafa ekkert farið, ekki horfið eða gengið í björg. Þau eru af holdi og blóði og innan seilingar. Við gætum gert svo miklu betur. Það er ekkert eðlilegt við þetta. Höfundar: Guðrún Árnadóttir, Guðrún Tara Sveinsdóttir, Hekla Kollmar og Þorgerður Jörundsdóttir.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun