Kona er þungt hugsi um spurninguna: Hver er framtíð óperu á Íslandi? Sigurlaug Knudsen Stefánsdóttir skrifar 13. september 2023 07:31 Nú hefur hópur óánægðra söngvara haldið uppi háværri gagnrýni í garð Íslensku Óperunnar í nokkur ár allt frá því að þekkt launadeila fór fyrir dóm þar sem Óperan vann fyrir héraðsdómi og tapaði í Landsrétti. Mál sem augljóslega var ekki borðleggjandi. Hefur þessi gagnrýni síðan einkennst af óvild í garð stjórnar og óperustjóra Íslensku Óperunnar með ansi dramatískri framvindu svo vægt sé til orða tekið. Í stuttu máli sagt stefnir í að við sem þjóð verðum mögulega án óperu í þeirri stóru mynd sem Íslensku Óperunni einni hefur verið fært að starfrækja síðustu 45 árin. Og nú steðjar að listforminu í heild tilvistarleg ógn þrátt fyrir fögur orð ráðherra og nefndar um nýja Þjóðaróperu. Og hvers vegna? Jú, því hópur vissra einsöngvara er ekki glaður með kjör sín og hefur síðan leitað linnulaust eftir hverri þeirri gagnrýni sem skella má á Ísl óperuna. Sögusagnir um einelti og ofbeldi af hálfu óperustjóra hafa flogið manna á milli, en engar þeirra sagna verið birtar opinberlega né fengið formlega meðferð. Af hverju spyr maður sig. Kannski vegna þess að tilefnin teljast ekki nægileg? Við erum nokkur tugur faglærðra söngvara sem starfað hefur við óperuna í fjölda ára. Ekkert okkar kannast við þessar sögusagnir og allir sem einn komu af fjöllum þegar Fagfélag Íslenskra Söngvara á Íslandi (Klassís) hóf aðför sína að vinnustaðnum okkar með áskorun til menningaráðherra þess efniað stjórn og óperustjóri víki tafarlaust og að stöðva verði fjárveitingar til Óperunnar. Óperustjóri vék ekki og ráðherra dró úr fjármögnun óperunnar að því magni að nú stöndum við uppi atvinnulaus innan okkar fags, þar sem Óperan hefur neyðst til að segja upp öllu sínu starfsfólki en þó með þeirri veiku von að setja upp nýtt íslenskt verk árið 2024 samkvæmt fyrri samningum. Það gerist kannski og kannski ekki, og eftir það, hvað þá? Það telst ansi hart að okkar eigin hagsmunasamtök vinni með þessu þvert gegn hagsmunum stórs hluta félagsmanna sinna, sem leitt hefur til að hluti okkar lifbrauðs er orðið að engu. En hvað liggur að baki fögrum orðum um nýja Þjóðaróperu? Í dag stöndum við frammi fyrir gífurlegum niðurskurði í málefnum menningar og listar í nýrri fjármálaáætlun ráðuneytisins. Kannski ekki skrítið þegar að okkur steðjar óðaverðbólga og kreppa sem ætlar alla að kæfa. Því má teljast víst að þegar ráðherra menningar- og viðskipta fékk beiðni þess efnis að skerða fjárframlög til Íslensku Óperunnar að ósk Klassís sjálfs, hafi henni hlotnast ósk sín á silfurplatta. En hversu oft gerist það að fagfólk biður um niðurskurð innan síns eigin sviðs á sinni eigin menningarstofnun? Eða, kannski er það heldur ekki svo einfalt. Þau báðu jú einnig um að það fé sem eyrnamerkt hefur verið Íslensku Óperunni, fari heldur til grasrótarinnar sem í eyrum margra myndi teljast til hagsmunaárekstrar. Þetta féllst ráðherra á og hefur þar með rekið fleyg á milli söngvara og stofnunarinnar þar sem sumir eiga hagsmuna að gæta í endalokum hennar, en aðrir ekki. Höfum það á hreinu að grasrótin hefur unnið frábært starf og það er fagnaðarefni að hún fái aukið fjármagn til að vaxa og blómstra. T.d. er Íslenska Óperan sjálf sprottin upp úr grasrót síns tíma. Þess ber þó að geta að ekki er hægt að líkja saman stórum óperuuppfærslum Íslensku óperunnar með hljómsveit og minni uppfærslum grasrótarinnar, aðlöguðum og jafnvel styttum. Báðar tegundirnar eiga rétt á sér en hvorug kemur í stað hinnar. Slíkt svarar ekki væntingum þeirra þúsunda áhorfenda sem sótt hafa uppfærslur óperunnar síðustu áratugina og fyllt hafa hverja sýninguna á fætur annarri, þeirra á meðal sýningar sem hlotið hafa viðurkenningar langt út fyrir landsteinana og fengið stjörnudóma á alþjóðlegum vettvangi. Ósk þjóðarinnar er skýr, að Íslenska óperan fái að halda ótrauð áfram sem flaggskip óperusenunnar hér á landi. Þessi aðför að Íslensku óperunni hlýtur að teljast stórkostleg afturför í menningarsögu okkar þjóðar. Þetta stórhættulega fjárhættuspil á skilið samtal með þjóðinni og stuðning okkar allra burtséð frá hagsmunatengslum. Málið er einfaldlega stærra en persónulegar deilur eða ávinningar einstakra aðila. Konu blöskrar og henni er brugðið og skorar á ráðherra að endurskoða ákvörðun sína um leið og hún kallar eftir stuðningi þjóðarinnar til að standa vörð um þann 45 ára menningarlega arf okkar allra sem hvorki stjórn né stjórnendur eiga að geta tekið frá okkur. Auðvitað, úr því sem komið er, ætti Ísl. Óperan og arfleifð hennar að nýtast sem grunnur að nýrri Þjóðaróperu, og tryggja samfellda þjónustu við almenning og að óskert fjármagn berist til hennar þar til hin nýja verður tilbúin til starfa. Með einlægni, Silla Knudsen, söngvari í Kór Íslensku Óperunnar síðan árið 2005. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslenska óperan Menning Mest lesið Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas Skoðun Allt að 29% starfsmannavelta – starfsumhverfi drauma þinna? Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
Nú hefur hópur óánægðra söngvara haldið uppi háværri gagnrýni í garð Íslensku Óperunnar í nokkur ár allt frá því að þekkt launadeila fór fyrir dóm þar sem Óperan vann fyrir héraðsdómi og tapaði í Landsrétti. Mál sem augljóslega var ekki borðleggjandi. Hefur þessi gagnrýni síðan einkennst af óvild í garð stjórnar og óperustjóra Íslensku Óperunnar með ansi dramatískri framvindu svo vægt sé til orða tekið. Í stuttu máli sagt stefnir í að við sem þjóð verðum mögulega án óperu í þeirri stóru mynd sem Íslensku Óperunni einni hefur verið fært að starfrækja síðustu 45 árin. Og nú steðjar að listforminu í heild tilvistarleg ógn þrátt fyrir fögur orð ráðherra og nefndar um nýja Þjóðaróperu. Og hvers vegna? Jú, því hópur vissra einsöngvara er ekki glaður með kjör sín og hefur síðan leitað linnulaust eftir hverri þeirri gagnrýni sem skella má á Ísl óperuna. Sögusagnir um einelti og ofbeldi af hálfu óperustjóra hafa flogið manna á milli, en engar þeirra sagna verið birtar opinberlega né fengið formlega meðferð. Af hverju spyr maður sig. Kannski vegna þess að tilefnin teljast ekki nægileg? Við erum nokkur tugur faglærðra söngvara sem starfað hefur við óperuna í fjölda ára. Ekkert okkar kannast við þessar sögusagnir og allir sem einn komu af fjöllum þegar Fagfélag Íslenskra Söngvara á Íslandi (Klassís) hóf aðför sína að vinnustaðnum okkar með áskorun til menningaráðherra þess efniað stjórn og óperustjóri víki tafarlaust og að stöðva verði fjárveitingar til Óperunnar. Óperustjóri vék ekki og ráðherra dró úr fjármögnun óperunnar að því magni að nú stöndum við uppi atvinnulaus innan okkar fags, þar sem Óperan hefur neyðst til að segja upp öllu sínu starfsfólki en þó með þeirri veiku von að setja upp nýtt íslenskt verk árið 2024 samkvæmt fyrri samningum. Það gerist kannski og kannski ekki, og eftir það, hvað þá? Það telst ansi hart að okkar eigin hagsmunasamtök vinni með þessu þvert gegn hagsmunum stórs hluta félagsmanna sinna, sem leitt hefur til að hluti okkar lifbrauðs er orðið að engu. En hvað liggur að baki fögrum orðum um nýja Þjóðaróperu? Í dag stöndum við frammi fyrir gífurlegum niðurskurði í málefnum menningar og listar í nýrri fjármálaáætlun ráðuneytisins. Kannski ekki skrítið þegar að okkur steðjar óðaverðbólga og kreppa sem ætlar alla að kæfa. Því má teljast víst að þegar ráðherra menningar- og viðskipta fékk beiðni þess efnis að skerða fjárframlög til Íslensku Óperunnar að ósk Klassís sjálfs, hafi henni hlotnast ósk sín á silfurplatta. En hversu oft gerist það að fagfólk biður um niðurskurð innan síns eigin sviðs á sinni eigin menningarstofnun? Eða, kannski er það heldur ekki svo einfalt. Þau báðu jú einnig um að það fé sem eyrnamerkt hefur verið Íslensku Óperunni, fari heldur til grasrótarinnar sem í eyrum margra myndi teljast til hagsmunaárekstrar. Þetta féllst ráðherra á og hefur þar með rekið fleyg á milli söngvara og stofnunarinnar þar sem sumir eiga hagsmuna að gæta í endalokum hennar, en aðrir ekki. Höfum það á hreinu að grasrótin hefur unnið frábært starf og það er fagnaðarefni að hún fái aukið fjármagn til að vaxa og blómstra. T.d. er Íslenska Óperan sjálf sprottin upp úr grasrót síns tíma. Þess ber þó að geta að ekki er hægt að líkja saman stórum óperuuppfærslum Íslensku óperunnar með hljómsveit og minni uppfærslum grasrótarinnar, aðlöguðum og jafnvel styttum. Báðar tegundirnar eiga rétt á sér en hvorug kemur í stað hinnar. Slíkt svarar ekki væntingum þeirra þúsunda áhorfenda sem sótt hafa uppfærslur óperunnar síðustu áratugina og fyllt hafa hverja sýninguna á fætur annarri, þeirra á meðal sýningar sem hlotið hafa viðurkenningar langt út fyrir landsteinana og fengið stjörnudóma á alþjóðlegum vettvangi. Ósk þjóðarinnar er skýr, að Íslenska óperan fái að halda ótrauð áfram sem flaggskip óperusenunnar hér á landi. Þessi aðför að Íslensku óperunni hlýtur að teljast stórkostleg afturför í menningarsögu okkar þjóðar. Þetta stórhættulega fjárhættuspil á skilið samtal með þjóðinni og stuðning okkar allra burtséð frá hagsmunatengslum. Málið er einfaldlega stærra en persónulegar deilur eða ávinningar einstakra aðila. Konu blöskrar og henni er brugðið og skorar á ráðherra að endurskoða ákvörðun sína um leið og hún kallar eftir stuðningi þjóðarinnar til að standa vörð um þann 45 ára menningarlega arf okkar allra sem hvorki stjórn né stjórnendur eiga að geta tekið frá okkur. Auðvitað, úr því sem komið er, ætti Ísl. Óperan og arfleifð hennar að nýtast sem grunnur að nýrri Þjóðaróperu, og tryggja samfellda þjónustu við almenning og að óskert fjármagn berist til hennar þar til hin nýja verður tilbúin til starfa. Með einlægni, Silla Knudsen, söngvari í Kór Íslensku Óperunnar síðan árið 2005.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Allt að 29% starfsmannavelta – starfsumhverfi drauma þinna? Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Allt að 29% starfsmannavelta – starfsumhverfi drauma þinna? Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun