Að rökræða við rætið innræti Arna Magnea Danks skrifar 16. apríl 2023 10:31 Undanfarið hefur fólki verið tíðrætt um tjáningarfrelsi og heldur að það gefi því leyfi til að segja hvað sem er um hvern sem er, en það er einfaldlega ekki svo. Samkvæmt lögum þá ber fólki að geta gert grein fyrir máli sínu gagnvart dómstólum ef þess sé krafist og ákveðin orðræða er hreinlega ólögleg samkvæmt lögum. En þegar lögum er ekki fylgt og afleiðingar haturs orðræðunnar er nánast engin, þá er auðvelt að áætla sem svo að tjáningarfrelsinu sé engar skorður settar. Þennan vagn hoppa þau svo á sem hafa sem hæst í fullyrðingum sínum að trans fólk sé hættulegt. En af hverju er þeim í svo miklum mun að lýsa trans fólki sem hættulegu? Trans fólk er um 0,02% á Íslandi, um 0,5% í Bretlandi og á heimsvísu er talað um 1 - 2% að hámarki. Þar að auki er mikið um heimilisleysi, atvinnuleysi, sjálfskaðandi hegðun og sjálfvíga hjá trans fólki vegna þeirrar útskúfunar sem trans fólk verður fyrir. Hvar er þá þessi ógn og í hverju er hún fólgin? Margir lesa um að trans fólk, aðallega verið að ræða um trans konur í þessu sambandi, muni taka yfir öll verðlaun á heimsmeistaramótum og ólympíumótum ef ekkert er að gert. Aftur vil ég benda á að við erum að tala um brotabrot af heildarmannfjölda og litlar sem engar líkur að trans konur séu að fara að dominera íþróttaviðburði heimsins. Fyrir utan það að vísindin hafa sýnt fram á að trans konur hafa enga yfirburði gagnvart öðrum konum (nefndar sis konur héðan í frá) eftir að hafa verið í hormónameðferð í ár eða lengur. Hvað varðar yfirburði í íþróttum þá er það staðreynd að fólk kemst áfram vegna meðfædda eiginleika sem má rekja til erfða og jafnvel líffræðilegra frávika. T.d. framleiðir Michael Phelps sundkappi af náttúrunnar hendi mun minna af mjólkursýru en meðalmanneskjan og hefur líkamsbyggingu (langa handleggi, langa fótleggi) sem nýtast vel í sundi. Engum dettur í hug að segja að hann, vegna líffræðilegra frávika, ætti ekki að taka þátt í keppnum. Svo má ræða um Brittney Griner sem er 2.06 metrar á hæð, langt yfir meðalhæð bæði karla, kvenna og kvára en engum dettur í hug að banna henni að spila körfubolta þrátt fyrir að búa yfir líffræðilegum yfirburðum þegar horft er til heildarinnar. Nei það er ráðist á trans konur, sem í flestum tilfellum þora oftast ekki að stunda íþróttir til að byrja með vegna fordóma, og þær sakaðar um að vera ógn við aðrar konur. En ógnin er engin nema í hugum þeirra sem vilja sjá ógn þar sem engin er. Staðreyndin er sú að trans konur hafa haft réttinn til að keppa á öllum alþjóðlegum stórmótum undanfarin ár og áratugi og ekki ein einasta trans kona hefur unnið til verðlauna á þeim mótum í einstaklings greinunum. Erlendis er talað um að það sé verið að nota viðkvæman jaðarsettan minnihlutahóp til þess að dreifa athygli fólks frá raunverulegum hættum sem steðjar að okkur öllum en stjórnmálaöflin ráða ekki við. Ógnir eins og hnatthlýnun, hnignandi velferðarkerfi, spillingu og sístækkandi bil á milli þeirra sem eiga nánast allt og þeirra sem eiga ekkert. Á íslensku tölum við um blóraböggul en það útskýrir aðeins hluta hatursins en ekki allt. Það er nefnilega til þau sem trúa að trans fólk sé af hinu ílla og þau vilja gera allt sem í þeirra valdi stendur til að uppræta trans fólk af þessari jarðvist og með því ala á ótta annarra hefur þeim orðið ágengt í þeirri vegferð að hluta. Ofbeldi gegn trans fólki hefur aukist um 81% í Bretlandi samkvæmt nýlegri rannsókn og þó að ekki hafi verið gerð formleg rannsókn hér á landi þá hafa óformlegar kannanir sýnt fram á að alls kyns ofbeldi gagnvart trans fólki er og hefur verið að aukast hér líka. UN Women gaf nýlega út að samkvæmt þeirra rannsóknum eru trans konur fjórum sinnum líklegri að verða fyrir alvarlegu ofbeldi en sis konum. Nauðganir og morð á trans konum fer einnig fjölgandi og ef það er sett í hlutfallslegt samhengi, þá eru trans konur álíka stór hluti mannkyns og náttúrulega rauðhært fólk með blá augu. Ég er viss um að það þætti frétt ef um 400 rauðhærðir einstaklingar með blá augu væru myrtir á hverju einasta ári, en lítið er rætt um þessi morð í fjölmiðlum og þeir sem þau fremja nást sjaldnast og enn sjaldgæfara er að þeir fái dóm sem hæfir glæpnum. Svo er það hin mýtan, um "karlinn" sem vill gera allt sem þeir geta til að komast inn í kvennarými. Þetta er auðvitað algjörlega fáránlegt og gerir lítið úr þeim ótal rannsóknum sem hafa sýnt fram á að það að vera trans er líffræðilegt frávik, svipað og fæðast örvhentur og trans fólk er nákvæmlega það sem það segist vera, enda hefur alþjóðaheilbrigðismálastofnunin ásamt öllum helstu sérfræðistofnunum á svið læknavísinda og geðheilbrigðisvísinda gefið það út að það að vera trans er ekki geðsjúkdómur en ef hið líffræðilega frávik sé ekki meðhöndlað á viðeigandi hátt, valdi það kynama sem geti leitt til geðrænna vandamála á borð við þunglyndi og sjálfskaðandi hegðunar. Trans karlar eru karlar og trans konur eru konur og kynsegin fólk er nákvæmlega það sem það segist vera. Það er engin trans kona að fara að leggja það á sig að ganga í gegnum hormónameðferð og skurðaðgerðir, lenda svo ítrekað í allskyns áreiti og ofbeldi vegna fordóma og fáfræði, til þess eins að geta notað rými eingöngu ætlað konum. Margar þora varla að fara á salerni, hvað þá í sund vegna þeirra fordóma sem þær verða fyrir og þær sem það þora, oft ekki fyrr en eftir að hafa farið í kyn staðfestandi skurðaðgerðir og búnar að vera á hormónum í þónokkur ár. Staðreyndin er að karlar sem ætla sér að nauðga og ráðast á konur eru ekki að þykjast vera konur, þeir eru í 99% tilvika gagnkynhneigðir sis karlmenn, en við dæmum samt ekki alla menn er það? Það finnast rotin epli í öllum hópum og það eru til, örfá reyndar, dæmi um kynferðisglæpi framda af konum, bæði sis og trans en málpípur hatursins vilja að þið hlustið bara á dæmi um vonda trans fólkið, sérstaklega hættulegu, vondu trans konuna. En þetta er allt rekjanlegt og í raun svo fáránlegt að lengi vel töldum við, sem höfum verið uppnefnd "góða fólkið" - eins og það sé nú eitthvað slæmt, að það væri best að fæða ekki tröllin með athygli og þögðum því lengi vel. Of lengi í raun og veru, því raddir þessa öfgafólks náði að sá fræjum efa og ótta í hugum þeirra sem vissu ekkert um trans fólk, hafði aldrei hitt trans manneskju og í eigin fáfræði, hlustandi á fordómafullar raddir fullar af hatri, má vorkenna ansi mörgum fyrir að láta glepjast af áróðnum. En hingað og ekki lengra, og alveg eins og það er ekki til neins að rökræða við fólk sem vill ekki hlusta og er búið að ákveða fyrirfram hvað sé rétt og hvað sé rangt, þá er tími þagnarinnar lokið og öll ykkar sem viljið vita meira og nálgast réttar upplýsingar án þess að láta hatrið hafa ykkur að fíflum, vil ég benda á eftirfarandi: https://otila.is/ og https://www.transactual.org.uk/transphobia Svo að lokum vil ég að þið hugsið um ykkur sjálf. Eruð þið bara kynið ykkar? Nei þið eruð svo margt annað en bara það, þið eruð foreldrar, vinir, ættingjar, vinnufélagar og afkomendur. Þið eruð allt það sem þið hafið reynt, lært, lesið, kynnst og misst. Þið eruð gleði, sorg, undrun, vonbrigði og reiði. Þið eruð ósigrar ykkar og sigrar, þið eruð stundum hatrið á vondum degi en oftast eru þið ástin sem elskar lífið og sigrar allt nema ykkar eigin endalok og í í öllu þessu eruð þið og við öll, nánast, bara að reyna að gera okkar allra besta. Ég sjálf er svo margt og fyrir marga er ég ennþá fleira, aðeins eitt af því er sú staðreynd að ég er trans. Manneskja sem fékk úthlutað vitlausu kyni við fæðingu og þurfti að berjast í gegnum fáfræði, fordóma og hatur. Þurft að þola alls kyns ofbeldi, líkamlegt, andlegt og kynferðislegt, þar sem meðal annars átti að "laga mig" með biblíunni í annarri og bareflinu í hinni, en öll sú innræting sem átti sér stað frá unga aldri, frá því ég var bara lítið barn, breytti aldrei þeirri staðreynd að ég er, var og hef alltaf verið trans og ef það er ekki hægt með vondu og verra að gera trans barn að sis, hvaða líkur haldið þið að með góðu einu, fræðslunni, sé hægt að gera sis barn að trans? Svarið er, við erum það sem við erum og vorum sköpuð til að vera og ekkert getur breytt því en við getum vissulega gert líf fólks erfiðara með fáfræði, fordómum og hatri. Er ekki komin tími til að vakna og átta sig á að ógnin sem er verið að selja ykkur er tálbeita frá þeim raunverulegu ógnum sem steðjar að okkur öllum og hætta að gefa röddum hatursins endalaust svigrúm til tjáningar. Það rökræðir enginn við rætið innræti. Höfundur er leikkona, áhættuleikstjóri, kennari, meistaranemi í kynjafræði og trans kona. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni trans fólks Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Iðkum nægjusemi, nýtum náttúruna Borghildur Gunnarsdóttir,Ósk Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur fólki verið tíðrætt um tjáningarfrelsi og heldur að það gefi því leyfi til að segja hvað sem er um hvern sem er, en það er einfaldlega ekki svo. Samkvæmt lögum þá ber fólki að geta gert grein fyrir máli sínu gagnvart dómstólum ef þess sé krafist og ákveðin orðræða er hreinlega ólögleg samkvæmt lögum. En þegar lögum er ekki fylgt og afleiðingar haturs orðræðunnar er nánast engin, þá er auðvelt að áætla sem svo að tjáningarfrelsinu sé engar skorður settar. Þennan vagn hoppa þau svo á sem hafa sem hæst í fullyrðingum sínum að trans fólk sé hættulegt. En af hverju er þeim í svo miklum mun að lýsa trans fólki sem hættulegu? Trans fólk er um 0,02% á Íslandi, um 0,5% í Bretlandi og á heimsvísu er talað um 1 - 2% að hámarki. Þar að auki er mikið um heimilisleysi, atvinnuleysi, sjálfskaðandi hegðun og sjálfvíga hjá trans fólki vegna þeirrar útskúfunar sem trans fólk verður fyrir. Hvar er þá þessi ógn og í hverju er hún fólgin? Margir lesa um að trans fólk, aðallega verið að ræða um trans konur í þessu sambandi, muni taka yfir öll verðlaun á heimsmeistaramótum og ólympíumótum ef ekkert er að gert. Aftur vil ég benda á að við erum að tala um brotabrot af heildarmannfjölda og litlar sem engar líkur að trans konur séu að fara að dominera íþróttaviðburði heimsins. Fyrir utan það að vísindin hafa sýnt fram á að trans konur hafa enga yfirburði gagnvart öðrum konum (nefndar sis konur héðan í frá) eftir að hafa verið í hormónameðferð í ár eða lengur. Hvað varðar yfirburði í íþróttum þá er það staðreynd að fólk kemst áfram vegna meðfædda eiginleika sem má rekja til erfða og jafnvel líffræðilegra frávika. T.d. framleiðir Michael Phelps sundkappi af náttúrunnar hendi mun minna af mjólkursýru en meðalmanneskjan og hefur líkamsbyggingu (langa handleggi, langa fótleggi) sem nýtast vel í sundi. Engum dettur í hug að segja að hann, vegna líffræðilegra frávika, ætti ekki að taka þátt í keppnum. Svo má ræða um Brittney Griner sem er 2.06 metrar á hæð, langt yfir meðalhæð bæði karla, kvenna og kvára en engum dettur í hug að banna henni að spila körfubolta þrátt fyrir að búa yfir líffræðilegum yfirburðum þegar horft er til heildarinnar. Nei það er ráðist á trans konur, sem í flestum tilfellum þora oftast ekki að stunda íþróttir til að byrja með vegna fordóma, og þær sakaðar um að vera ógn við aðrar konur. En ógnin er engin nema í hugum þeirra sem vilja sjá ógn þar sem engin er. Staðreyndin er sú að trans konur hafa haft réttinn til að keppa á öllum alþjóðlegum stórmótum undanfarin ár og áratugi og ekki ein einasta trans kona hefur unnið til verðlauna á þeim mótum í einstaklings greinunum. Erlendis er talað um að það sé verið að nota viðkvæman jaðarsettan minnihlutahóp til þess að dreifa athygli fólks frá raunverulegum hættum sem steðjar að okkur öllum en stjórnmálaöflin ráða ekki við. Ógnir eins og hnatthlýnun, hnignandi velferðarkerfi, spillingu og sístækkandi bil á milli þeirra sem eiga nánast allt og þeirra sem eiga ekkert. Á íslensku tölum við um blóraböggul en það útskýrir aðeins hluta hatursins en ekki allt. Það er nefnilega til þau sem trúa að trans fólk sé af hinu ílla og þau vilja gera allt sem í þeirra valdi stendur til að uppræta trans fólk af þessari jarðvist og með því ala á ótta annarra hefur þeim orðið ágengt í þeirri vegferð að hluta. Ofbeldi gegn trans fólki hefur aukist um 81% í Bretlandi samkvæmt nýlegri rannsókn og þó að ekki hafi verið gerð formleg rannsókn hér á landi þá hafa óformlegar kannanir sýnt fram á að alls kyns ofbeldi gagnvart trans fólki er og hefur verið að aukast hér líka. UN Women gaf nýlega út að samkvæmt þeirra rannsóknum eru trans konur fjórum sinnum líklegri að verða fyrir alvarlegu ofbeldi en sis konum. Nauðganir og morð á trans konum fer einnig fjölgandi og ef það er sett í hlutfallslegt samhengi, þá eru trans konur álíka stór hluti mannkyns og náttúrulega rauðhært fólk með blá augu. Ég er viss um að það þætti frétt ef um 400 rauðhærðir einstaklingar með blá augu væru myrtir á hverju einasta ári, en lítið er rætt um þessi morð í fjölmiðlum og þeir sem þau fremja nást sjaldnast og enn sjaldgæfara er að þeir fái dóm sem hæfir glæpnum. Svo er það hin mýtan, um "karlinn" sem vill gera allt sem þeir geta til að komast inn í kvennarými. Þetta er auðvitað algjörlega fáránlegt og gerir lítið úr þeim ótal rannsóknum sem hafa sýnt fram á að það að vera trans er líffræðilegt frávik, svipað og fæðast örvhentur og trans fólk er nákvæmlega það sem það segist vera, enda hefur alþjóðaheilbrigðismálastofnunin ásamt öllum helstu sérfræðistofnunum á svið læknavísinda og geðheilbrigðisvísinda gefið það út að það að vera trans er ekki geðsjúkdómur en ef hið líffræðilega frávik sé ekki meðhöndlað á viðeigandi hátt, valdi það kynama sem geti leitt til geðrænna vandamála á borð við þunglyndi og sjálfskaðandi hegðunar. Trans karlar eru karlar og trans konur eru konur og kynsegin fólk er nákvæmlega það sem það segist vera. Það er engin trans kona að fara að leggja það á sig að ganga í gegnum hormónameðferð og skurðaðgerðir, lenda svo ítrekað í allskyns áreiti og ofbeldi vegna fordóma og fáfræði, til þess eins að geta notað rými eingöngu ætlað konum. Margar þora varla að fara á salerni, hvað þá í sund vegna þeirra fordóma sem þær verða fyrir og þær sem það þora, oft ekki fyrr en eftir að hafa farið í kyn staðfestandi skurðaðgerðir og búnar að vera á hormónum í þónokkur ár. Staðreyndin er að karlar sem ætla sér að nauðga og ráðast á konur eru ekki að þykjast vera konur, þeir eru í 99% tilvika gagnkynhneigðir sis karlmenn, en við dæmum samt ekki alla menn er það? Það finnast rotin epli í öllum hópum og það eru til, örfá reyndar, dæmi um kynferðisglæpi framda af konum, bæði sis og trans en málpípur hatursins vilja að þið hlustið bara á dæmi um vonda trans fólkið, sérstaklega hættulegu, vondu trans konuna. En þetta er allt rekjanlegt og í raun svo fáránlegt að lengi vel töldum við, sem höfum verið uppnefnd "góða fólkið" - eins og það sé nú eitthvað slæmt, að það væri best að fæða ekki tröllin með athygli og þögðum því lengi vel. Of lengi í raun og veru, því raddir þessa öfgafólks náði að sá fræjum efa og ótta í hugum þeirra sem vissu ekkert um trans fólk, hafði aldrei hitt trans manneskju og í eigin fáfræði, hlustandi á fordómafullar raddir fullar af hatri, má vorkenna ansi mörgum fyrir að láta glepjast af áróðnum. En hingað og ekki lengra, og alveg eins og það er ekki til neins að rökræða við fólk sem vill ekki hlusta og er búið að ákveða fyrirfram hvað sé rétt og hvað sé rangt, þá er tími þagnarinnar lokið og öll ykkar sem viljið vita meira og nálgast réttar upplýsingar án þess að láta hatrið hafa ykkur að fíflum, vil ég benda á eftirfarandi: https://otila.is/ og https://www.transactual.org.uk/transphobia Svo að lokum vil ég að þið hugsið um ykkur sjálf. Eruð þið bara kynið ykkar? Nei þið eruð svo margt annað en bara það, þið eruð foreldrar, vinir, ættingjar, vinnufélagar og afkomendur. Þið eruð allt það sem þið hafið reynt, lært, lesið, kynnst og misst. Þið eruð gleði, sorg, undrun, vonbrigði og reiði. Þið eruð ósigrar ykkar og sigrar, þið eruð stundum hatrið á vondum degi en oftast eru þið ástin sem elskar lífið og sigrar allt nema ykkar eigin endalok og í í öllu þessu eruð þið og við öll, nánast, bara að reyna að gera okkar allra besta. Ég sjálf er svo margt og fyrir marga er ég ennþá fleira, aðeins eitt af því er sú staðreynd að ég er trans. Manneskja sem fékk úthlutað vitlausu kyni við fæðingu og þurfti að berjast í gegnum fáfræði, fordóma og hatur. Þurft að þola alls kyns ofbeldi, líkamlegt, andlegt og kynferðislegt, þar sem meðal annars átti að "laga mig" með biblíunni í annarri og bareflinu í hinni, en öll sú innræting sem átti sér stað frá unga aldri, frá því ég var bara lítið barn, breytti aldrei þeirri staðreynd að ég er, var og hef alltaf verið trans og ef það er ekki hægt með vondu og verra að gera trans barn að sis, hvaða líkur haldið þið að með góðu einu, fræðslunni, sé hægt að gera sis barn að trans? Svarið er, við erum það sem við erum og vorum sköpuð til að vera og ekkert getur breytt því en við getum vissulega gert líf fólks erfiðara með fáfræði, fordómum og hatri. Er ekki komin tími til að vakna og átta sig á að ógnin sem er verið að selja ykkur er tálbeita frá þeim raunverulegu ógnum sem steðjar að okkur öllum og hætta að gefa röddum hatursins endalaust svigrúm til tjáningar. Það rökræðir enginn við rætið innræti. Höfundur er leikkona, áhættuleikstjóri, kennari, meistaranemi í kynjafræði og trans kona.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun