Heyrir einhver til mín? Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar 3. október 2022 22:00 Fyrir ekki svo löngu síðan var ill meðferð á börnum á vöggustofum uppúr miðri síðustu öld afhjúpuð í fjölmiðlum og, eðlilega, krafist rannsóknar og yfirbóta. Þar áður voru það barnaheimilismálin alræmdu og þá hefur þjóðin stundum verið á innsoginu yfir fréttum af sláandi atvikum í skólum og leikskólum landsins, enda krefjumst við þess sem velferðarþjóð að vel sé komið fram við, og hugsað um börnin okkar því þau geta ekki varið sig eða séð um sig sjálf. En hvað myndi fólk segja ef það frétti af því að nú, árið 2022, væru börn á stofnunum látin liggja í rúmi í allt upp í klukkutíma áður en þeim er hjálpað á salerni eða klædd í föt? Eða að börn mæti ítrekað í skólann í óhreinum fötum, gangi jafnvel í sömu fötunum í marga daga, ótannburstuð og ógreidd, með tilheyrandi líkamslykt? Hvað finnst ykkur um að barn sem á erfitt með hreyfingar sé látið afskipt á matartímum, hipsum haps hvort maturinn er bitaður niður eða barninu hjálpað við að lyfta gaffli eða skeið, og borði því aldrei nægju sína? Hvað með börnin sem eru látin sitja á óþægilegum stól við matarborðið upp í tvo tíma eftir að borðið er hreinsað, vegna þess að þau komast ekki sjálf frá borðinu? Jafnvel látin dotta þar í dágóða stund, meðan starfsfólkið situr skammt frá á spjalli eða í símunum sínum? Hafið þið heyrt af börnum sem fá ekki nægilega mikinn vökva og eru því alltaf með þurra, flagnandi húð með tilheyrandi kláða,eða bjúg og almennt slen? Og vissuð þið að ef stofnunin sem hýsir börnin ákveður að skipta um lyf eða aðra meðferð hjá barninu, lætur hún nánustu aðstandendur ekki nærri alltaf vita, og að starfsfólk kynnir sér ekki endilega sjúkrasögu viðkomandi barns og getur því ekki aðlagað umönnun sína að því? Þannig veit ég um barn sem rifbeinsbrotnaði í umsjá stofnunarinnar, en þremur dögum síðar var drifið í sturtu af starfsmanni sem hafði ekki hugmynd um það, sýndi enga aðgætni og ómálga barnið gat ekki látið vita þegar það kenndi til. Eruð þið ekki orðin hneyksluð? Alveg á innsoginu? Fingurnir titrandi því þið ætlið að henda í einn kjarnyrtan Facebook status og deila þessari grein með frösum eins og „SKYLDULESNING“ eða „HEYR HEYR“? Breytir það einhverju þótt ég hafi ekki verið að segja aaaalveg satt, þar sem ekki er um börn að ræða heldur gamalt fólk? Að öðru leyti er allt hér að ofantöldu dagsatt, og fleiri sláandi sögur til, ég læt bara duga það sem snýr að móður minni sem er bæði öldruð og með heilabilun. Hún fékk pláss á einu fínasta hjúkrunarheimili landsins þar sem húsakynnin eru hin glæsilegustu og aðstaðan til fyrirmyndar en eitthvað vantar upp á gæðaeftirlitið í starfinu sjálfu. Þar er bæði undirmannað og mikið róterí á almennu starfsfólki og þau sem eru ráðin virðast ekki fá mikla þjálfun og sum virðast ekki hafa til að bera það sem þarf til að starfa við umönnun. Það liggur nefnilega ekki vel fyrir öllum og því mikilvægt í ráðningarferlinu að sía inn gott fólk með þroska og innsæi sem sýnir af sér umhyggju og sjálfstæða hugsun. Það þarf einnig að fá almennilega fræðslu og þjálfun um helstu sjúkdóma og einkenni hjá öldruðum og heilabiluðum, hvers sé krafist af þeim og að þau séu ekki yfirkeyrð af vaktavinnu á svo stuttum tíma og lélegum launum að þau gefist upp eftir örfáar vikur. Það er nefnilega ekki gott fyrir umhverfi aldraðra og heilabilaðra að þurfa alltaf að vera að læra ný nöfn og sjá sjaldan kunnugleg andlit. Eins þarf starfsfólk að fá tíma til að kynnast og læra inn á hvern einstakling. Þetta er fólkið sem við treystum til þess að hugsa um foreldra okkar, afa og ömmur, frænkur og frændur. Það er alveg jafnmikilvægt að hlúa vel að þeim hópi og börnum, eini munurinn á þeim er sá að aldraðir og heilabilaðir geta ekki látið heyra í sér síðar meir, þau geta ekki afhjúpað slæma meðferð eftir nokkra áratugi með tilheyrandi fjölmiðlafári og munu ekki krefjast sanngirnisbóta. En þau hafa stritað og borgað skatta og gjöld öll sín fullorðinsár, þau treystu því alla ævi að velferðarsamfélagið á Íslandi myndi sinna þeim almennilega á efri árum og að þau fengju mannúðlega umönnun ef að heilsan bilaði. Þau treystu því að þeim yrði sýnd virðing um leið og þeim yrði þakkað fyrir framlag sitt til samfélagsins, að við sem yngri erum myndum gæta að hag þeirra þegar þau yrðu ófær um það sjálf, að við hin myndum ljá þeim rödd þegar þeirra rödd brysti. Hér er mín rödd, er ég að hrópa úti í auðninni? Heyrir einhver? Getum við virkilega ekki gert betur? Höfundur er markaðs- og vefstjóri Háskólaseturs Vestfjarða og dóttir heilabilaðrar konu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjúkrunarheimili Vöggustofur í Reykjavík Mest lesið Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson skrifar Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Sjá meira
Fyrir ekki svo löngu síðan var ill meðferð á börnum á vöggustofum uppúr miðri síðustu öld afhjúpuð í fjölmiðlum og, eðlilega, krafist rannsóknar og yfirbóta. Þar áður voru það barnaheimilismálin alræmdu og þá hefur þjóðin stundum verið á innsoginu yfir fréttum af sláandi atvikum í skólum og leikskólum landsins, enda krefjumst við þess sem velferðarþjóð að vel sé komið fram við, og hugsað um börnin okkar því þau geta ekki varið sig eða séð um sig sjálf. En hvað myndi fólk segja ef það frétti af því að nú, árið 2022, væru börn á stofnunum látin liggja í rúmi í allt upp í klukkutíma áður en þeim er hjálpað á salerni eða klædd í föt? Eða að börn mæti ítrekað í skólann í óhreinum fötum, gangi jafnvel í sömu fötunum í marga daga, ótannburstuð og ógreidd, með tilheyrandi líkamslykt? Hvað finnst ykkur um að barn sem á erfitt með hreyfingar sé látið afskipt á matartímum, hipsum haps hvort maturinn er bitaður niður eða barninu hjálpað við að lyfta gaffli eða skeið, og borði því aldrei nægju sína? Hvað með börnin sem eru látin sitja á óþægilegum stól við matarborðið upp í tvo tíma eftir að borðið er hreinsað, vegna þess að þau komast ekki sjálf frá borðinu? Jafnvel látin dotta þar í dágóða stund, meðan starfsfólkið situr skammt frá á spjalli eða í símunum sínum? Hafið þið heyrt af börnum sem fá ekki nægilega mikinn vökva og eru því alltaf með þurra, flagnandi húð með tilheyrandi kláða,eða bjúg og almennt slen? Og vissuð þið að ef stofnunin sem hýsir börnin ákveður að skipta um lyf eða aðra meðferð hjá barninu, lætur hún nánustu aðstandendur ekki nærri alltaf vita, og að starfsfólk kynnir sér ekki endilega sjúkrasögu viðkomandi barns og getur því ekki aðlagað umönnun sína að því? Þannig veit ég um barn sem rifbeinsbrotnaði í umsjá stofnunarinnar, en þremur dögum síðar var drifið í sturtu af starfsmanni sem hafði ekki hugmynd um það, sýndi enga aðgætni og ómálga barnið gat ekki látið vita þegar það kenndi til. Eruð þið ekki orðin hneyksluð? Alveg á innsoginu? Fingurnir titrandi því þið ætlið að henda í einn kjarnyrtan Facebook status og deila þessari grein með frösum eins og „SKYLDULESNING“ eða „HEYR HEYR“? Breytir það einhverju þótt ég hafi ekki verið að segja aaaalveg satt, þar sem ekki er um börn að ræða heldur gamalt fólk? Að öðru leyti er allt hér að ofantöldu dagsatt, og fleiri sláandi sögur til, ég læt bara duga það sem snýr að móður minni sem er bæði öldruð og með heilabilun. Hún fékk pláss á einu fínasta hjúkrunarheimili landsins þar sem húsakynnin eru hin glæsilegustu og aðstaðan til fyrirmyndar en eitthvað vantar upp á gæðaeftirlitið í starfinu sjálfu. Þar er bæði undirmannað og mikið róterí á almennu starfsfólki og þau sem eru ráðin virðast ekki fá mikla þjálfun og sum virðast ekki hafa til að bera það sem þarf til að starfa við umönnun. Það liggur nefnilega ekki vel fyrir öllum og því mikilvægt í ráðningarferlinu að sía inn gott fólk með þroska og innsæi sem sýnir af sér umhyggju og sjálfstæða hugsun. Það þarf einnig að fá almennilega fræðslu og þjálfun um helstu sjúkdóma og einkenni hjá öldruðum og heilabiluðum, hvers sé krafist af þeim og að þau séu ekki yfirkeyrð af vaktavinnu á svo stuttum tíma og lélegum launum að þau gefist upp eftir örfáar vikur. Það er nefnilega ekki gott fyrir umhverfi aldraðra og heilabilaðra að þurfa alltaf að vera að læra ný nöfn og sjá sjaldan kunnugleg andlit. Eins þarf starfsfólk að fá tíma til að kynnast og læra inn á hvern einstakling. Þetta er fólkið sem við treystum til þess að hugsa um foreldra okkar, afa og ömmur, frænkur og frændur. Það er alveg jafnmikilvægt að hlúa vel að þeim hópi og börnum, eini munurinn á þeim er sá að aldraðir og heilabilaðir geta ekki látið heyra í sér síðar meir, þau geta ekki afhjúpað slæma meðferð eftir nokkra áratugi með tilheyrandi fjölmiðlafári og munu ekki krefjast sanngirnisbóta. En þau hafa stritað og borgað skatta og gjöld öll sín fullorðinsár, þau treystu því alla ævi að velferðarsamfélagið á Íslandi myndi sinna þeim almennilega á efri árum og að þau fengju mannúðlega umönnun ef að heilsan bilaði. Þau treystu því að þeim yrði sýnd virðing um leið og þeim yrði þakkað fyrir framlag sitt til samfélagsins, að við sem yngri erum myndum gæta að hag þeirra þegar þau yrðu ófær um það sjálf, að við hin myndum ljá þeim rödd þegar þeirra rödd brysti. Hér er mín rödd, er ég að hrópa úti í auðninni? Heyrir einhver? Getum við virkilega ekki gert betur? Höfundur er markaðs- og vefstjóri Háskólaseturs Vestfjarða og dóttir heilabilaðrar konu.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun