Dáður á Vesturlöndum en fyrirlitinn heima fyrir Heimir Már Pétursson skrifar 31. ágúst 2022 11:55 Mikhail Gorbachev og Ronald Reagan við upphaf leiðtogafundarins í Höfða 11. október 1986. AP/Scott Stewart Mikhail Gorbachev síðasti leiðtogi Sovétríkjanna sem lést í dag níutíu og eins árs að aldri var dáður á Vesturlöndum fyrir þátt hans í lokum kalda stríðsins en fyrirlitinn heima fyrir vegna hruns Sovétríkjanna og versnandi hag almennings. Mikhail Gorbachev reyndi að breyta skipulagi Sovétríkjanna með opnun á málfrelsi og slökun á miðstýrðum áætlanabúskap í efnahagsmálum.AP/Boris Yurchenko Mikhail Gorbachev var sjötti aðalritari sovéska Kommúnistaflokksins og sjöundi og síðasti leiðtogi Sovétríkjanna. Þegar hann tók við völdum hinn 5. mars 1985 hafi efnahagur Sovétríkjanna verið staðnaður í langan tíma og ríkið var í raun gjaldþrota eftir áratuga vígbúnaðarkapphlaup við Bandaríkin og NATO-ríkin. Gorbachev var þetta full ljóst og því lagði hann áherslu á að stöðva vígbúnaðarkapphlaupið. Þar var við ramman reip að draga því fjórum árum áður hafði Ronald Regan tekið við sem forseti Bandaríkjanna og hann rak harða stefnu gagnvart Sovétríkjunum sem hann kallaði Heimsveldi hins illa í ræðu árið 1983. Reagan og Gorbachev varð að lokum vel til vina og entist sú vinátta til dauðadags Reagans.AP/Boris Yurchenko Þetta sama ár kynnti Reagan til sögunnar SDI varnarkerfið, sem var áætlun um eldflaugavarnir í geimnum sem gæti grandað nær öllum langdrægum kjarnorkueldflaugum Sovétríkjanna og var kallað stjörnustríðsáætlunin í daglegu tali. Þótt færustu vísindamenn teldu þessar hugmyndir óraunhæfar hélt Reagan þeim til streitu og Sovétmenn óttuðust kostnaðinn við að færa vígbúnaðarkapphlaupið á nýtt og dýrarar stig í geimnum. Þetta voru aðstæðurnar þegar þeir Mikhail Gorbachev og Ronald Regan komu óvænt saman til leiðtogafundar í Höfða í Reykjavík dagana 11. til 12. október 1986. Þar komust þeir mjög nálægt því að semja um útrýmingu allra kjarnorkuvopna ríkja sinna en samkomulag strandaði á stjörnustríðsáætlun Reagans. Eftir valdaránstilraunina í ágúst 1991 niðurlægði Boris Yeltsin forseti Rússlands Mikhail Gorbachev forseta Sovétríkjanna með því að skipa honum að lesa yfirlýsingu sem Yeltsin hafði látið útbúa á aukafundi rússneska þingsins.AP/Boris Yurchenko Þótt leiðtogafundurinn hafi fyrst í stað verið talinn árangurslaus, eru allir helstu sérfræðingar í málefnum kalda stríðsins sammála um að á fundinum hafi ísinn verið brotinn og grunnur lagður að umfangsmiklum afvopnunarsamningum sem ríkin náðu síðar. Gorbachev kom aftur til Reykjavíkur árið 2006 þegar þess var minnst að tuttugu ár voru liðin frá leiðtogafundinum. Tilraunir Gorbachevs til umbóta í Sovétríkjunum undir slagorðunum Glasnost, eða opnun með slökun á ritskoðun og höftum á málfrelsi, og Perestroika, með losun verðlagshafta og markaðsumbótum, gengu mjög illa heima fyrir. Þrátt fyrir aukið málfrelsi hélt efnahagurinn áfram að versna. Stefna hans varð hins vegar til að berja andstöðuöflum í mörgum austur Evrópuríkjum kjark í brjóst. Fram að því að Mikhail Gorbachev varð leiðtogi Sovétríkjanna höfðu eiginkonur leiðtoga ríkisins nánast verið ósýnilegar. Raisa eiginkona Gorbachevs var hins vegar áberandi í opinberu lífi aðalritarans og forsetans og kom meðal annars með honum á leiðtogafundinn í Reykjavík.AP//Laurent Rebours Eftir misheppnaða valdaránstilraun harðlínumanna í Kommúnistaflokknum þar sem Gorbachev og Raisu eiginkonu hans var haldið í gíslingu í nokkra daga í sumarhúsi leiðtogans í ágúst 1991, dvínuðu völd hans hratt. Hvert sovétlýðveldið af öðru lýsti yfir sjálfstæði sínu og Sovétríkin leystust upp í 15 ríki. Á jóladag 1991 var Sovéski fáninn dreginn niður í Kreml í hinsta sinn og sá rússneski dregninn að húni. Nokkrum mínútum áður hafði Gorbachev sagt af sér sem forseti Sovétríkjanna í sjónvarpsávarpi til þjóðarinnar. Þar með var draumur hans um samband sjálfstæðra lýðvelda með manneskjulegum kommúnisma var liðinn undir lok. Rússland Andlát Míkhaíl Gorbatsjov Sovétríkin Kalda stríðið Ronald Reagan Leiðtogafundurinn í Höfða Tengdar fréttir Míkhaíl Gorbatsjov er látinn Míkhaíl Gorbatsjov, síðasti leiðtogi Sovétríkjanna, er látinn 91 árs að aldri. Gorbatsjov hafði verið að glíma við veikindi í langan tíma og lést á spítala í Moskvuborg í dag. 30. ágúst 2022 20:46 Mest lesið Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Brunaði austur til að finna litla frænda Innlent Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent Fleiri fréttir Verja kjarnorkuvopn sín á norðurslóðum með leynilegu eftirlitskerfi Sýknaður af öllum ákærum vegna „blóðuga sunnudagsins“ „Ísrael mun missa allan stuðning“ Annað safn rænt í Frakklandi um helgina Rannsaka „glæfraleg“ svikabrigsl fyrir andlát skákmeistarans unga Hafði varað við því að árásamaðurinn væri í lögreglubúning Gera ráð fyrir tugþúsundum á kosningafundum í Búdapest Mikill hiti í síðustu kappræðunum fyrir kosningar Leggur viðskiptaþvinganir á rússneska olíurisa Hafa drepið 34 í árásum á meinta smyglara Myndavélar sneru í ranga átt er gripunum var stolið Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Gerðu árás á leikskóla í Karkív Hegseth bannar nú samskipti við þingið Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Vísindamenn segja mikilvægt að vanda valið á þunglyndislyfjum Sextíu og þrír látnir eftir umferðarslys í Úganda Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Sjá meira
Mikhail Gorbachev reyndi að breyta skipulagi Sovétríkjanna með opnun á málfrelsi og slökun á miðstýrðum áætlanabúskap í efnahagsmálum.AP/Boris Yurchenko Mikhail Gorbachev var sjötti aðalritari sovéska Kommúnistaflokksins og sjöundi og síðasti leiðtogi Sovétríkjanna. Þegar hann tók við völdum hinn 5. mars 1985 hafi efnahagur Sovétríkjanna verið staðnaður í langan tíma og ríkið var í raun gjaldþrota eftir áratuga vígbúnaðarkapphlaup við Bandaríkin og NATO-ríkin. Gorbachev var þetta full ljóst og því lagði hann áherslu á að stöðva vígbúnaðarkapphlaupið. Þar var við ramman reip að draga því fjórum árum áður hafði Ronald Regan tekið við sem forseti Bandaríkjanna og hann rak harða stefnu gagnvart Sovétríkjunum sem hann kallaði Heimsveldi hins illa í ræðu árið 1983. Reagan og Gorbachev varð að lokum vel til vina og entist sú vinátta til dauðadags Reagans.AP/Boris Yurchenko Þetta sama ár kynnti Reagan til sögunnar SDI varnarkerfið, sem var áætlun um eldflaugavarnir í geimnum sem gæti grandað nær öllum langdrægum kjarnorkueldflaugum Sovétríkjanna og var kallað stjörnustríðsáætlunin í daglegu tali. Þótt færustu vísindamenn teldu þessar hugmyndir óraunhæfar hélt Reagan þeim til streitu og Sovétmenn óttuðust kostnaðinn við að færa vígbúnaðarkapphlaupið á nýtt og dýrarar stig í geimnum. Þetta voru aðstæðurnar þegar þeir Mikhail Gorbachev og Ronald Regan komu óvænt saman til leiðtogafundar í Höfða í Reykjavík dagana 11. til 12. október 1986. Þar komust þeir mjög nálægt því að semja um útrýmingu allra kjarnorkuvopna ríkja sinna en samkomulag strandaði á stjörnustríðsáætlun Reagans. Eftir valdaránstilraunina í ágúst 1991 niðurlægði Boris Yeltsin forseti Rússlands Mikhail Gorbachev forseta Sovétríkjanna með því að skipa honum að lesa yfirlýsingu sem Yeltsin hafði látið útbúa á aukafundi rússneska þingsins.AP/Boris Yurchenko Þótt leiðtogafundurinn hafi fyrst í stað verið talinn árangurslaus, eru allir helstu sérfræðingar í málefnum kalda stríðsins sammála um að á fundinum hafi ísinn verið brotinn og grunnur lagður að umfangsmiklum afvopnunarsamningum sem ríkin náðu síðar. Gorbachev kom aftur til Reykjavíkur árið 2006 þegar þess var minnst að tuttugu ár voru liðin frá leiðtogafundinum. Tilraunir Gorbachevs til umbóta í Sovétríkjunum undir slagorðunum Glasnost, eða opnun með slökun á ritskoðun og höftum á málfrelsi, og Perestroika, með losun verðlagshafta og markaðsumbótum, gengu mjög illa heima fyrir. Þrátt fyrir aukið málfrelsi hélt efnahagurinn áfram að versna. Stefna hans varð hins vegar til að berja andstöðuöflum í mörgum austur Evrópuríkjum kjark í brjóst. Fram að því að Mikhail Gorbachev varð leiðtogi Sovétríkjanna höfðu eiginkonur leiðtoga ríkisins nánast verið ósýnilegar. Raisa eiginkona Gorbachevs var hins vegar áberandi í opinberu lífi aðalritarans og forsetans og kom meðal annars með honum á leiðtogafundinn í Reykjavík.AP//Laurent Rebours Eftir misheppnaða valdaránstilraun harðlínumanna í Kommúnistaflokknum þar sem Gorbachev og Raisu eiginkonu hans var haldið í gíslingu í nokkra daga í sumarhúsi leiðtogans í ágúst 1991, dvínuðu völd hans hratt. Hvert sovétlýðveldið af öðru lýsti yfir sjálfstæði sínu og Sovétríkin leystust upp í 15 ríki. Á jóladag 1991 var Sovéski fáninn dreginn niður í Kreml í hinsta sinn og sá rússneski dregninn að húni. Nokkrum mínútum áður hafði Gorbachev sagt af sér sem forseti Sovétríkjanna í sjónvarpsávarpi til þjóðarinnar. Þar með var draumur hans um samband sjálfstæðra lýðvelda með manneskjulegum kommúnisma var liðinn undir lok.
Rússland Andlát Míkhaíl Gorbatsjov Sovétríkin Kalda stríðið Ronald Reagan Leiðtogafundurinn í Höfða Tengdar fréttir Míkhaíl Gorbatsjov er látinn Míkhaíl Gorbatsjov, síðasti leiðtogi Sovétríkjanna, er látinn 91 árs að aldri. Gorbatsjov hafði verið að glíma við veikindi í langan tíma og lést á spítala í Moskvuborg í dag. 30. ágúst 2022 20:46 Mest lesið Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Brunaði austur til að finna litla frænda Innlent Pallborðið: Dómgreindarbrestur hjá CoolBet Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent Fleiri fréttir Verja kjarnorkuvopn sín á norðurslóðum með leynilegu eftirlitskerfi Sýknaður af öllum ákærum vegna „blóðuga sunnudagsins“ „Ísrael mun missa allan stuðning“ Annað safn rænt í Frakklandi um helgina Rannsaka „glæfraleg“ svikabrigsl fyrir andlát skákmeistarans unga Hafði varað við því að árásamaðurinn væri í lögreglubúning Gera ráð fyrir tugþúsundum á kosningafundum í Búdapest Mikill hiti í síðustu kappræðunum fyrir kosningar Leggur viðskiptaþvinganir á rússneska olíurisa Hafa drepið 34 í árásum á meinta smyglara Myndavélar sneru í ranga átt er gripunum var stolið Rannsaka jákvæð áhrif covid-bóluefnis á krabbameinssjúklinga Gerðu árás á leikskóla í Karkív Hegseth bannar nú samskipti við þingið Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Vísindamenn segja mikilvægt að vanda valið á þunglyndislyfjum Sextíu og þrír látnir eftir umferðarslys í Úganda Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Sjá meira
Míkhaíl Gorbatsjov er látinn Míkhaíl Gorbatsjov, síðasti leiðtogi Sovétríkjanna, er látinn 91 árs að aldri. Gorbatsjov hafði verið að glíma við veikindi í langan tíma og lést á spítala í Moskvuborg í dag. 30. ágúst 2022 20:46
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent