Einbeittur brotavilji – Þegar Ísraelshatur og Gyðingahatur helst í hendur Finnur Th. Eiríksson skrifar 2. júlí 2022 13:01 Það verður seint sagt að almennir fjölmiðlar og alþjóðastofnanir hafi farið mjúkum höndum um Ísraelsríki upp á síðkastið. Andstæðingar Ísraels fara að vísu misvarlega í yfirlýsingum sínum. Sumir kveðast einungis vera andstæðingar stefnu stjórnvalda í Ísrael og frábiðja sér allt sem getur kallast Gyðingahatur. Vissulega er ekki ámælisvert að lýsa yfir persónulegri andstöðu við stefnu stjórnvalda. Ekkert ríki er hafið yfir gagnrýni og þar er Ísrael engin undantekning. En það sem gæti talist réttmæt gagnrýni á ísraelsk yfirvöld getur hæglega tekið á sig dekkri mynd. Umfjöllun sem er sett fram sem gagnrýni á Ísrael hefur iðulega verið samofin haturshugmyndum um Gyðinga. Þetta vandamál er að ákveðnu marki óhjákvæmilegt vegna sterkrar tengingar Ísraelsríkis við Gyðingaþjóðina. Þeir sem raunverulega hata Gyðinga en vilja ekki opinbera hatur sitt virðast nota gagnrýni á Ísrael sem eins konar bakdyr til að veita hatri sínu útrás. Uppspretta Gyðingahaturs Gyðingahatarar voga sér stundum að fullyrða að þeir hafi „góðar ástæður“ fyrir hatri sínu. En allar slíkar „ástæður“ fela í sér alhæfingar um heila þjóð sem telur um 15 milljón manns. Þetta eru því einungis átyllur en ekki réttmætar ástæður. Gyðingahatur á sér aðeins eina grundvallarskýringu. Gyðingar hafa alla tíð verið hataðir einfaldlega vegna þess að þeir hafa vogað sér að vera ólíkir nágrönnum sínum. Þeir hafa ekki aðeins varðveitt þjóðmenningu sína heldur einnig trú sína. Í mörgum tilvikum komu þeir sér undan þvingaðri kristnitöku í Evrópu og harðneskjulegri útbreiðslu íslams í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Hluti allra samfélaga virðist eiga erfitt með að þola hvern þann sem brýtur í bága við óskrifaðar reglur samfélagsins. Allar andgyðinglegar hugmyndir og sögur eru sprottnar frá einstaklingum og samfélögum sem vildu útrýma Gyðingum eða hrekja þá á brott. Þessi staðreynd gerir það að verkum að flest það sem skrifað hefur verið um Gyðinga á Vesturlöndum undanfarin tvö árþúsund er ýmist afbakað eða ósatt á einn eða annan hátt. Einbeittur brotavilji Í aldanna rás fengu margir Vesturlandabúar haturshugmyndir um Gyðinga með móðurmjólkinni. Margir foreldrar hafa sagt börnum sínum sögur um Gyðinga sem gráðuga, meinfýsna og menningarsnauða. Fjölmargir trúartextar, skáldsögur og blaðagreinar hafa miðlað sömu skilaboðum. Allar þessar hugmyndir eiga sér einn samnefnara: Þær eru birtingarmyndir afmennskunar á Gyðingum. En hvað felur afmennskun nákvæmlega í sér? Afmennskun á sér stað þegar einn þjóðfélagshópur hafnar því að meintir óvinir þeirra eigi sér mannlegar kenndir. Skýrasti samnefnari afmennskunar á Gyðingum til forna var stöðugur áróður um að þeir hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum fólks. Sama tilhneiging til afmennskunar sést gagnvart Ísraelsmönnum í dag. Alhæfingum um einbeittan brotavilja er gróflega hægt að skipta í tvo flokka. Í fyrsta lagi er gert ráð fyrir að öll verk Gyðinga/Ísraelsmanna sem aðrir njóta góðs af byggi á duldu eigingjörnu tilefni. Þessi hugmynd útilokar möguleikann á því að Gyðingar/Ísraelsmenn geti haft mannlegar kenndir eins og gæsku eða samhygð. Í öðru lagi er aldrei gert ráð fyrir að Gyðingar/Ísraelsmenn geti gert mannleg mistök vegna eiginleika eins og ótta eða reynsluleysis. Þess í stað er litið á öll möguleg mistök þeirra sem meðvituð illskuverk. Er virkilega ekkert hatur fólgið í því að ætla Ísraelsmönnum alltaf hið versta líkt og vestrænir fjölmiðlar hafa gert áratugum saman? Auk heldur, er eitthvað vit í því að aðskilja fornar birtingarmyndir Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísrael þegar sú gagnrýni felur í sér nákvæmlega sömu dylgjurnar um einbeittan brotavilja? Blóðrógur Á Englandi á 12. öld voru Gyðingar í fyrsta sinn sakaðir um að hafa rænt kristnum börnum, myrt þau og notað blóð þeirra sem innihaldsefni í brauð. Þessi sérkennilega haturshugmynd er jafnan kölluð „blóðrógur“ (e. blood libel) og hún breiddist út um alla Evrópu á skömmum tíma eftir að hún skaut upp kollinum á Englandi. Blóðrógur var reglulega notaður sem átylla til að útrýma heilu Gyðingasamfélögunum í Evrópu á síðmiðöldum og allt fram á 20. öldina. Fréttaflutningur almennra fjölmiðla af Ísraelsríki hefur oft dregið dám af þessum forna rógi. Staðhæfingar um einbeittan brotavilja Ísraelsmanna gegn minnihlutahópi Palestínumanna hafa ítrekað verið settar fram gagnrýnislaust á svipaðan hátt og blóðrógurinn. Í slíkum tilvikum hefur fjölmiðlum ekki þótt nauðsynlegt að afla frekari sönnunargagna. Ástæðan er að öllum líkindum sú að æsifréttalegar staðhæfingar um meinta illgirni Ísraelsmanna eru í samræmi við fornar hugmyndir um meinta illgirni Gyðinga. Mörg samfélög hafa tekið slíkum sögum um Gyðinga sem heilögum sannleik og þau virðast ósjálfrátt hafa heimfært þann rótgróna ávana upp á Ísraelsríki nútímans. Áform um heimsyfirráð Án vafa eru „Áætlanir Síonaröldunga“ eitt alræmdasta hatursrit allra tíma. Ritið var gefið út í Rússneska keisaradæminu skömmu eftir aldamótin 1900 og fjallar um meint áform Gyðinga um heimsyfirráð. Ritið var hins vegar snemma afhjúpað sem ritstuldur. Það er í megindráttum endursögn á „Samtali í helvíti á milli Machiavelli og Montesqieu“ – frönsku ádeiluriti frá árinu 1864 sem fjallar ekki á nokkurn hátt um Gyðinga. Þessi samsæriskenning hafði mikil áhrif víða um heim, meðal annars á andgyðinglegar hugmyndir þýskra nasista. Með þessa kenningu til hliðsjónar voru nasistar og aðrir Gyðingahatarar iðnir við að birta skopmyndir þar sem Gyðingaþjóðin var holdgerð sem kolkrabbi, könguló eða annað marglappa dýr. Í seinni tíð hafa myndir gengið manna á milli sem holdgera Ísraelsríki sem einhvers konar marglappa kvikindi sem umlykur heiminn eða þekkt mannvirki. Ein slík mynd sýnir facehugger-skrímslið úr kvikmyndinni Alien umlykja andlit Frelsisstyttunnar. Á myndinni má sjá Davíðsstjörnuna – sameiningartákn Gyðinga – á baki skrímslisins. Slíkum myndum er augljóslega frekar dreift til að ala á hatri og samsæriskenningum heldur en að miðla réttmætri gagnrýni. En fjöldi fólks virðist vera tilbúinn að afsaka þessa birtingarmynd sem „einungis“ gagnrýni á Ísraelsríki. Þegar öfgafólk sameinast Fyrrnefnd mynd af Frelsisstyttunni rataði í fjölmiðla þegar Kayla Bibby, meðlimur breska verkamannaflokksins, deildi henni á Twitter. Það er vert að benda á að Bibby fékk myndina frá nýnasistasíðunni Incogman þrátt fyrir að tilheyra stjórnmálaflokki sem kennir sig við mannréttindi og verkalýðsbaráttu. Hún sendi skilaboð til síðunnar gagngert í þeim tilgangi að biðja um GIF-útgáfu af myndinni. Gyðingahatur virðist því á kaldhæðnislegan hátt hafa sameinað öfga-vinstrið og öfga-hægrið. Aðspurður sagði Thomas Gardiner, bandamaður Jeremy Corbyns, að Bibby myndi ekki hljóta nein viðurlög fyrir dreifingu myndarinnar því hann teldi að myndin væri einungis „and-ísraelsk, ekki and-gyðingleg“. Þessi fullyrðing kallar á áleitnar spurningar: Var ætlun nýnasistanna sem bjuggu myndina til eingöngu að gagnrýna Ísrael? Eru líkindin við hatursáróður fortíðarinnar eintóm tilviljun? Til vinstri: Myndin sem Kayla Bibby deildi á Twitter. Til hægri: Gömul þýsk áróðursteikning gegn Gyðingum.Aðsend „Stóra útskiptingin“ Hugmyndina um heimsyfirráðaáform Gyðinga er einnig að finna í samsæriskenningu sem gengur undir heitinu „stóra útskiptingin“ eða The Great Replacement. Samkvæmt þessari kenningu stendur leynilegur hópur valdhafa – yfirleitt sagðir vera Gyðingar – að baki víðtæku samsæri um að útrýma „hvíta kynstofninum“. Dagana 11. og 12. ágúst 2017 héldu hægri-öfgasinnar fjöldafund í borginni Charlottesville í Virginíufylki. Hópar yfirlýstra nýnasista gengu um götur borgarinnar þar sem þeir veifuðu fánum og kyrjuðu hatursslagorð. Einn hópurinn kyrjaði „Gyðingar munu ekki skipta okkur út!“ – “Jews will not replace us!” Þar vísuðu þeir í kenninguna um stóru útskiptinguna. Samkvæmt tengdri samsæriskenningu ber Ísrael leynilega ábyrgð á öllum stríðsátökum í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Ísraelsríki hefur meðal annars verið sakað um að hafa staðið að baki hryðjuverkaárásunum 11. september árið 2001 í þeim tilgangi að lokka Bandaríkin í stríð við Mið-Austurlönd. Meintur tilgangur þessara stríða er ásamt öðru að valda áhlaupi flóttafólks á Evrópu. Áhangendur þessara kenninga virðast ekki sjá ástæðu til að gera greinarmun á Gyðingum og Ísrael í orðræðu sinni. Nýnasisti á mótmælafundi gegn Ísrael, 17. júlí 2014. Húðflúr mannsins vísa meðal annars í þekktar samsæriskenningar. Talan „88“ er þekkt hundaflauta (e. dogwhistle) meðal nýnasista og þýðir í þessu samhengi „Heil Hitler“.Boris Niehaus Það væri hægt að telja upp fleiri samnefnara milli þekktra birtingarmynda Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísraelsríki en dæmin hér að ofan ættu að nægja til að sýna fram á tengslin þar á milli. Samantekt Í fornum Gyðingahatursritum var því iðulega haldið fram að Gyðingar hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum og að þeir geri allt það slæma sem þeir eru vændir um af ásettu ráði. Í umfjöllun fjölmiðla um Ísrael eru Ísraelsmenn sömuleiðis taldir hafa einbeittan brotavilja og aldrei er minnst á möguleikann að eitthvað slæmt hafi getað átt sér stað af gáleysi eða reynsluleysi. Auk heldur dregur umfjöllun fjölmiðla um átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna oft dám af fornum blóðrógi um Gyðinga. Fornar haturskenningar um Gyðinga snúast oft um meint áform þeirra um heimsyfirráð. Að sama skapi snúast margar nýjar samsæriskenningar um meint áform Ísraelsríkis um heimsyfirráð. Gamlar áróðursteikningar gegn Gyðingum, til dæmis frá Þýskalandi nasismans, sýna þá oft sem marglappa skrímsli sem umlykja heiminn eða samfélagið. Sömuleiðis sýna nýjar pólitískar áróðursmyndir Ísrael oft sem marglappa skrímsli sem umlykur heiminn, samfélagið eða táknmyndir frelsisins. Eru allir þessir samnefnarar eintóm tilviljun? Dragi nú hver sína ályktun en frá mínum sjónarhóli er deginum ljósara að margt af því sem er kallað „gagnrýni á Ísrael“ er ekkert annað en hið forna, gamalgróna Gyðingahatur í nýjum, uppfærðum búningi. Höfundur er meðlimur starfsstjórnar MIFF (Með Ísrael fyrir friði) á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ísrael Palestína Trúmál Finnur Thorlacius Eiríksson Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Refsa fyrst, spyrja svo? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Það verður seint sagt að almennir fjölmiðlar og alþjóðastofnanir hafi farið mjúkum höndum um Ísraelsríki upp á síðkastið. Andstæðingar Ísraels fara að vísu misvarlega í yfirlýsingum sínum. Sumir kveðast einungis vera andstæðingar stefnu stjórnvalda í Ísrael og frábiðja sér allt sem getur kallast Gyðingahatur. Vissulega er ekki ámælisvert að lýsa yfir persónulegri andstöðu við stefnu stjórnvalda. Ekkert ríki er hafið yfir gagnrýni og þar er Ísrael engin undantekning. En það sem gæti talist réttmæt gagnrýni á ísraelsk yfirvöld getur hæglega tekið á sig dekkri mynd. Umfjöllun sem er sett fram sem gagnrýni á Ísrael hefur iðulega verið samofin haturshugmyndum um Gyðinga. Þetta vandamál er að ákveðnu marki óhjákvæmilegt vegna sterkrar tengingar Ísraelsríkis við Gyðingaþjóðina. Þeir sem raunverulega hata Gyðinga en vilja ekki opinbera hatur sitt virðast nota gagnrýni á Ísrael sem eins konar bakdyr til að veita hatri sínu útrás. Uppspretta Gyðingahaturs Gyðingahatarar voga sér stundum að fullyrða að þeir hafi „góðar ástæður“ fyrir hatri sínu. En allar slíkar „ástæður“ fela í sér alhæfingar um heila þjóð sem telur um 15 milljón manns. Þetta eru því einungis átyllur en ekki réttmætar ástæður. Gyðingahatur á sér aðeins eina grundvallarskýringu. Gyðingar hafa alla tíð verið hataðir einfaldlega vegna þess að þeir hafa vogað sér að vera ólíkir nágrönnum sínum. Þeir hafa ekki aðeins varðveitt þjóðmenningu sína heldur einnig trú sína. Í mörgum tilvikum komu þeir sér undan þvingaðri kristnitöku í Evrópu og harðneskjulegri útbreiðslu íslams í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Hluti allra samfélaga virðist eiga erfitt með að þola hvern þann sem brýtur í bága við óskrifaðar reglur samfélagsins. Allar andgyðinglegar hugmyndir og sögur eru sprottnar frá einstaklingum og samfélögum sem vildu útrýma Gyðingum eða hrekja þá á brott. Þessi staðreynd gerir það að verkum að flest það sem skrifað hefur verið um Gyðinga á Vesturlöndum undanfarin tvö árþúsund er ýmist afbakað eða ósatt á einn eða annan hátt. Einbeittur brotavilji Í aldanna rás fengu margir Vesturlandabúar haturshugmyndir um Gyðinga með móðurmjólkinni. Margir foreldrar hafa sagt börnum sínum sögur um Gyðinga sem gráðuga, meinfýsna og menningarsnauða. Fjölmargir trúartextar, skáldsögur og blaðagreinar hafa miðlað sömu skilaboðum. Allar þessar hugmyndir eiga sér einn samnefnara: Þær eru birtingarmyndir afmennskunar á Gyðingum. En hvað felur afmennskun nákvæmlega í sér? Afmennskun á sér stað þegar einn þjóðfélagshópur hafnar því að meintir óvinir þeirra eigi sér mannlegar kenndir. Skýrasti samnefnari afmennskunar á Gyðingum til forna var stöðugur áróður um að þeir hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum fólks. Sama tilhneiging til afmennskunar sést gagnvart Ísraelsmönnum í dag. Alhæfingum um einbeittan brotavilja er gróflega hægt að skipta í tvo flokka. Í fyrsta lagi er gert ráð fyrir að öll verk Gyðinga/Ísraelsmanna sem aðrir njóta góðs af byggi á duldu eigingjörnu tilefni. Þessi hugmynd útilokar möguleikann á því að Gyðingar/Ísraelsmenn geti haft mannlegar kenndir eins og gæsku eða samhygð. Í öðru lagi er aldrei gert ráð fyrir að Gyðingar/Ísraelsmenn geti gert mannleg mistök vegna eiginleika eins og ótta eða reynsluleysis. Þess í stað er litið á öll möguleg mistök þeirra sem meðvituð illskuverk. Er virkilega ekkert hatur fólgið í því að ætla Ísraelsmönnum alltaf hið versta líkt og vestrænir fjölmiðlar hafa gert áratugum saman? Auk heldur, er eitthvað vit í því að aðskilja fornar birtingarmyndir Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísrael þegar sú gagnrýni felur í sér nákvæmlega sömu dylgjurnar um einbeittan brotavilja? Blóðrógur Á Englandi á 12. öld voru Gyðingar í fyrsta sinn sakaðir um að hafa rænt kristnum börnum, myrt þau og notað blóð þeirra sem innihaldsefni í brauð. Þessi sérkennilega haturshugmynd er jafnan kölluð „blóðrógur“ (e. blood libel) og hún breiddist út um alla Evrópu á skömmum tíma eftir að hún skaut upp kollinum á Englandi. Blóðrógur var reglulega notaður sem átylla til að útrýma heilu Gyðingasamfélögunum í Evrópu á síðmiðöldum og allt fram á 20. öldina. Fréttaflutningur almennra fjölmiðla af Ísraelsríki hefur oft dregið dám af þessum forna rógi. Staðhæfingar um einbeittan brotavilja Ísraelsmanna gegn minnihlutahópi Palestínumanna hafa ítrekað verið settar fram gagnrýnislaust á svipaðan hátt og blóðrógurinn. Í slíkum tilvikum hefur fjölmiðlum ekki þótt nauðsynlegt að afla frekari sönnunargagna. Ástæðan er að öllum líkindum sú að æsifréttalegar staðhæfingar um meinta illgirni Ísraelsmanna eru í samræmi við fornar hugmyndir um meinta illgirni Gyðinga. Mörg samfélög hafa tekið slíkum sögum um Gyðinga sem heilögum sannleik og þau virðast ósjálfrátt hafa heimfært þann rótgróna ávana upp á Ísraelsríki nútímans. Áform um heimsyfirráð Án vafa eru „Áætlanir Síonaröldunga“ eitt alræmdasta hatursrit allra tíma. Ritið var gefið út í Rússneska keisaradæminu skömmu eftir aldamótin 1900 og fjallar um meint áform Gyðinga um heimsyfirráð. Ritið var hins vegar snemma afhjúpað sem ritstuldur. Það er í megindráttum endursögn á „Samtali í helvíti á milli Machiavelli og Montesqieu“ – frönsku ádeiluriti frá árinu 1864 sem fjallar ekki á nokkurn hátt um Gyðinga. Þessi samsæriskenning hafði mikil áhrif víða um heim, meðal annars á andgyðinglegar hugmyndir þýskra nasista. Með þessa kenningu til hliðsjónar voru nasistar og aðrir Gyðingahatarar iðnir við að birta skopmyndir þar sem Gyðingaþjóðin var holdgerð sem kolkrabbi, könguló eða annað marglappa dýr. Í seinni tíð hafa myndir gengið manna á milli sem holdgera Ísraelsríki sem einhvers konar marglappa kvikindi sem umlykur heiminn eða þekkt mannvirki. Ein slík mynd sýnir facehugger-skrímslið úr kvikmyndinni Alien umlykja andlit Frelsisstyttunnar. Á myndinni má sjá Davíðsstjörnuna – sameiningartákn Gyðinga – á baki skrímslisins. Slíkum myndum er augljóslega frekar dreift til að ala á hatri og samsæriskenningum heldur en að miðla réttmætri gagnrýni. En fjöldi fólks virðist vera tilbúinn að afsaka þessa birtingarmynd sem „einungis“ gagnrýni á Ísraelsríki. Þegar öfgafólk sameinast Fyrrnefnd mynd af Frelsisstyttunni rataði í fjölmiðla þegar Kayla Bibby, meðlimur breska verkamannaflokksins, deildi henni á Twitter. Það er vert að benda á að Bibby fékk myndina frá nýnasistasíðunni Incogman þrátt fyrir að tilheyra stjórnmálaflokki sem kennir sig við mannréttindi og verkalýðsbaráttu. Hún sendi skilaboð til síðunnar gagngert í þeim tilgangi að biðja um GIF-útgáfu af myndinni. Gyðingahatur virðist því á kaldhæðnislegan hátt hafa sameinað öfga-vinstrið og öfga-hægrið. Aðspurður sagði Thomas Gardiner, bandamaður Jeremy Corbyns, að Bibby myndi ekki hljóta nein viðurlög fyrir dreifingu myndarinnar því hann teldi að myndin væri einungis „and-ísraelsk, ekki and-gyðingleg“. Þessi fullyrðing kallar á áleitnar spurningar: Var ætlun nýnasistanna sem bjuggu myndina til eingöngu að gagnrýna Ísrael? Eru líkindin við hatursáróður fortíðarinnar eintóm tilviljun? Til vinstri: Myndin sem Kayla Bibby deildi á Twitter. Til hægri: Gömul þýsk áróðursteikning gegn Gyðingum.Aðsend „Stóra útskiptingin“ Hugmyndina um heimsyfirráðaáform Gyðinga er einnig að finna í samsæriskenningu sem gengur undir heitinu „stóra útskiptingin“ eða The Great Replacement. Samkvæmt þessari kenningu stendur leynilegur hópur valdhafa – yfirleitt sagðir vera Gyðingar – að baki víðtæku samsæri um að útrýma „hvíta kynstofninum“. Dagana 11. og 12. ágúst 2017 héldu hægri-öfgasinnar fjöldafund í borginni Charlottesville í Virginíufylki. Hópar yfirlýstra nýnasista gengu um götur borgarinnar þar sem þeir veifuðu fánum og kyrjuðu hatursslagorð. Einn hópurinn kyrjaði „Gyðingar munu ekki skipta okkur út!“ – “Jews will not replace us!” Þar vísuðu þeir í kenninguna um stóru útskiptinguna. Samkvæmt tengdri samsæriskenningu ber Ísrael leynilega ábyrgð á öllum stríðsátökum í Norður-Afríku og Mið-Austurlöndum. Ísraelsríki hefur meðal annars verið sakað um að hafa staðið að baki hryðjuverkaárásunum 11. september árið 2001 í þeim tilgangi að lokka Bandaríkin í stríð við Mið-Austurlönd. Meintur tilgangur þessara stríða er ásamt öðru að valda áhlaupi flóttafólks á Evrópu. Áhangendur þessara kenninga virðast ekki sjá ástæðu til að gera greinarmun á Gyðingum og Ísrael í orðræðu sinni. Nýnasisti á mótmælafundi gegn Ísrael, 17. júlí 2014. Húðflúr mannsins vísa meðal annars í þekktar samsæriskenningar. Talan „88“ er þekkt hundaflauta (e. dogwhistle) meðal nýnasista og þýðir í þessu samhengi „Heil Hitler“.Boris Niehaus Það væri hægt að telja upp fleiri samnefnara milli þekktra birtingarmynda Gyðingahaturs og „gagnrýni“ á Ísraelsríki en dæmin hér að ofan ættu að nægja til að sýna fram á tengslin þar á milli. Samantekt Í fornum Gyðingahatursritum var því iðulega haldið fram að Gyðingar hafi einbeittan brotavilja gegn öllum öðrum hópum og að þeir geri allt það slæma sem þeir eru vændir um af ásettu ráði. Í umfjöllun fjölmiðla um Ísrael eru Ísraelsmenn sömuleiðis taldir hafa einbeittan brotavilja og aldrei er minnst á möguleikann að eitthvað slæmt hafi getað átt sér stað af gáleysi eða reynsluleysi. Auk heldur dregur umfjöllun fjölmiðla um átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna oft dám af fornum blóðrógi um Gyðinga. Fornar haturskenningar um Gyðinga snúast oft um meint áform þeirra um heimsyfirráð. Að sama skapi snúast margar nýjar samsæriskenningar um meint áform Ísraelsríkis um heimsyfirráð. Gamlar áróðursteikningar gegn Gyðingum, til dæmis frá Þýskalandi nasismans, sýna þá oft sem marglappa skrímsli sem umlykja heiminn eða samfélagið. Sömuleiðis sýna nýjar pólitískar áróðursmyndir Ísrael oft sem marglappa skrímsli sem umlykur heiminn, samfélagið eða táknmyndir frelsisins. Eru allir þessir samnefnarar eintóm tilviljun? Dragi nú hver sína ályktun en frá mínum sjónarhóli er deginum ljósara að margt af því sem er kallað „gagnrýni á Ísrael“ er ekkert annað en hið forna, gamalgróna Gyðingahatur í nýjum, uppfærðum búningi. Höfundur er meðlimur starfsstjórnar MIFF (Með Ísrael fyrir friði) á Íslandi.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun