Varð fyrir geimgrjóti og skemmdist lítillega Samúel Karl Ólason skrifar 12. júní 2022 14:01 Einn af speglum James Webb varð fyrir geimgrjóti og skemmdist. Ekki er talið að skemmdirnar muni koma niður á gæðum mynda sjónaukans. NASA Starfsmenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna, NASA, opinberuðu í vikunni að James Webb geimsjónaukinn varð nýverið fyrir smáu geimgrjóti sem skemmdi einn af speglum hans. Skemmdirnar eru þó sagðar koma lítið niður á gæðum mynda spegilsins. Í tilkynningu á vef NASA segir að verkfræðingar og vísindamenn sem komu að þróun og smíði sjónaukans hafi búist við skemmdum sem þessum og þær séu í raun óhjákvæmilegar. Sjónaukinn hafi verið hannaður til að þola þær. Talið er að grjótið hafi skollið á JWST milli 23. og 25. maí en spegill sjónaukans var opnaður að fullu í janúar. Sjá einnig: Vísindamenn anda léttar JWST er nokkuð langt frá jörðu, eða um 1,5 milljón kílómetra, en þar er mikið af smáum ögnum á gífurlegum hraða sem geta valdið töluverðum skemmdum. Það var haft í huga þegar sjónaukinn var þróaður. Á vef NASA segir að sjónaukinn eigi að geta þolað ákveðnar skemmdir og samt verið starfræktur um árabil. Þar að auki sé hægt að stilla spegla sjónaukans til að draga úr áhrifum skemmda sem þeir verða fyrir. Vísindamenn NASA telja að sjónaukinn hafi í raun orðið fimm sinnum fyrir geimgrjóti síðan honum var skotið á loft í desember. Grjótið þarf ekki að vera mikið stærra en rykagnir en það getur verið á gífurlegum hraða og getur því valdið tölvuerðum skemmdum. Þetta síðasta er talið hafa verið stærsta geimgrjótið sem lent hefur á JWST hingað til. Eins og áður segir, lítur þó enn út fyrir að skemmdirnar komi lítið niður á starfsemi sjónaukans. Micrometeoroid strikes are an unavoidable aspect of operating any spacecraft, and we expect that impacts will continue to occur throughout Webb s lifetime. Our team built and tested the mirror on the ground anticipating such events. More details: https://t.co/mw203VHmb8— NASA Webb Telescope (@NASAWebb) June 8, 2022 James Webb er stærsti og besti geimsjónauki sem hefur verið framleiddur og er honum meðal annars ætlað að varpa ljósi á uppruna alheimsins og taka hágæðamyndir af fjarlægum stjörnuþokum, fyrir langa löngu. Þessar stjörnuþokur eru svo langt í burtu frá okkur og það hefur tekið ljósið frá þeim svo langan tíma að berast til okkar að við munum mögulega sjá þær eins og þær litu út þegar alheimurinn var ungur. JWST er því ætlað að rýna aftur í tímann, bókstaflega, og varpa ljósi á uppruna alheimsins. þarf að vera gífurlega kaldur JWST nemur innrautt ljós og þarf hann að vera gífurlega kaldur til að virka rétt og svo geislun frá honum sjálfum trufli ekki skynjara sjónaukans. Hann á að verða -233 gráðu kaldur (um fjörutíu Kelvin). Skynjarar í sjónaukanum verða einungis -266 gráður eða um sjö kelvin. Núll kelvin eða -273 gráður kallast alkul og er lægsta fræðilega hitastig alheimsins. Þetta mun gera sjónaukanum kleift að sjá innrauða geislun frá fjarlægustu stjörnuþokum alheimsins og mögulega sjá hvernig fyrstu stjörnurnar og stjörnuþokurnar mynduðust í kjölfar Miklahvells. JWST er nú á stað sem nefnist Lagrange-punktur 2. Það er einn nokkurra staða sem verða til út frá þyngdarkrafti jarðarinnar annars vegar og sólarinnar hins vegar. L2 er staður þar sem miðflóttaafl JWST er til jafns við þá þyngdarkrafta sem sjónaukinn verður fyrir frá jörðinni og sólinni. Þannig situr hann fastur á sínum stað og snýr alltaf frá sólinni, jörðinni og tunglinu. Mánuður í fyrstu myndirnar Til stendur að birta fyrstu „alvöru“ myndirnar úr sjónaukanum eftir mánuð, þann 12. júlí, en starfsmenn NASA segja að prófanir hafi hingað til sýnt fram á að sjónaukinn fari fram úr væntingum vísindamanna. Skömmu eftir að sjónaukanum var skotið á loft kom í ljós að vegna þess hve nákvæmt geimskotið var, var meira eldsneyti um borð í honum en vonast var til. Því gæti hann verið notaður í um tuttugu ár. Búið er að birta nokkrar myndir úr sjónaukanum, meðal annars myndir þegar verið var að stilla spegla hans, en myndirnar sem birta á í næsta mánuði eiga að vera þær fyrstu þar sem öll kerfi sjónaukans eru notuð að fullu. Áhugasamir geta kynnt sér helstu kerfi JWST í myndbandinu hér að neðan. Geimurinn James Webb-geimsjónaukinn Vísindi Tækni Tengdar fréttir James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47 Vísindamenn anda léttar Vísindamönnum og verkfræðingum Geimvísindastofnanna Bandaríkjanna, Evrópu og Kanada tókst um helgina að opna gullhúðaðan spegil James Webb-geimsjónaukans. Það markaði lokaáfanga opnunar sjónaukans, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur. 11. janúar 2022 21:46 Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01 James Webb tekur á sig mynd en ekkert má bregða útaf Byrjað er að opna geimsjónaukann James Webb sem skotið var út í geim á jóladag. Sjónaukinn er svo stór að brjóta þurfti hann saman til að koma honum af yfirborði jarðar og má ekkert fara úrskeiðis á meðan verið er að opna hann. 29. desember 2021 17:00 Sá stærsti og besti lagður af stað James Webb geimsjónaukanum var skotið af stað í langt ferðalag í vel heppnuðu geimskoti frá frá evrópsku geimmiðstöðinni í Kourou í Frönsku Gvæjana í gær. Sjónaukinn, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur er nú á leið í langt ferðalag þar sem honum verður komið fyrir á sporbraut um sólina í um einni og hálfri milljón kílómetra fjarlægð frá jörðu. 26. desember 2021 10:34 Mest lesið Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Innlent Játa frelsisviptingu og rán en hafna manndrápi Innlent Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent Tilgangurinn að ná í „easy money“ Innlent Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Erlent Hækkar frítekjumark vegna hækkunar örorkulífeyris Innlent Minntust Jesse í Vesturbænum: „Það er mikill söknuður að virkilega góðum dreng“ Innlent Fleiri fréttir Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore El Mayo sagður ætla að játa sekt Tíunda skotið klikkaði Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Persónulegar og átakanlegar lýsingar í ævisögu Giuffre Þýska velferðarríkið standi ekki lengur undir sér Á sjöunda tug drepin í stórtækum árásum Ríkisstjóri Illinois sakar Trump um valdníðslu Lést við tökur á Emily in Paris „Forsetinn var aldrei óviðeigandi við neinn“ Fjöldi látinn eftir rútuslys í New York Gerðu húsleit á heimili fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Trump Staðfesta hungursneyð á Gasa Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Hótar Hamas með helvíti og gjöreyðingu Gasa-borgar Rússar vilja koma að því að tryggja öryggi Úkraínu Erik Menendez fær ekki reynslulausn Fella niður 64 milljarða sekt Trump Samþykktu ný hagstæðari kjördæmi í Texas Vara við hörmungum verði gert áhlaup á Gasaborg Stefna á fjöldaframleiðslu á eigin stýriflaugum Losun Kína dregst saman vegna uppgangs í sólarorku Líkamlegar refsingar hamla þroska og hafa áhættu í för með sér Handtekinn á Ítalíu vegna Nord Stream sprenginganna Rússar halda árásum áfram Ætla að stoppa farandfólk með svartri málningu Mega neita þeim aðgengi sem bera keffiyeh Sjá meira
Í tilkynningu á vef NASA segir að verkfræðingar og vísindamenn sem komu að þróun og smíði sjónaukans hafi búist við skemmdum sem þessum og þær séu í raun óhjákvæmilegar. Sjónaukinn hafi verið hannaður til að þola þær. Talið er að grjótið hafi skollið á JWST milli 23. og 25. maí en spegill sjónaukans var opnaður að fullu í janúar. Sjá einnig: Vísindamenn anda léttar JWST er nokkuð langt frá jörðu, eða um 1,5 milljón kílómetra, en þar er mikið af smáum ögnum á gífurlegum hraða sem geta valdið töluverðum skemmdum. Það var haft í huga þegar sjónaukinn var þróaður. Á vef NASA segir að sjónaukinn eigi að geta þolað ákveðnar skemmdir og samt verið starfræktur um árabil. Þar að auki sé hægt að stilla spegla sjónaukans til að draga úr áhrifum skemmda sem þeir verða fyrir. Vísindamenn NASA telja að sjónaukinn hafi í raun orðið fimm sinnum fyrir geimgrjóti síðan honum var skotið á loft í desember. Grjótið þarf ekki að vera mikið stærra en rykagnir en það getur verið á gífurlegum hraða og getur því valdið tölvuerðum skemmdum. Þetta síðasta er talið hafa verið stærsta geimgrjótið sem lent hefur á JWST hingað til. Eins og áður segir, lítur þó enn út fyrir að skemmdirnar komi lítið niður á starfsemi sjónaukans. Micrometeoroid strikes are an unavoidable aspect of operating any spacecraft, and we expect that impacts will continue to occur throughout Webb s lifetime. Our team built and tested the mirror on the ground anticipating such events. More details: https://t.co/mw203VHmb8— NASA Webb Telescope (@NASAWebb) June 8, 2022 James Webb er stærsti og besti geimsjónauki sem hefur verið framleiddur og er honum meðal annars ætlað að varpa ljósi á uppruna alheimsins og taka hágæðamyndir af fjarlægum stjörnuþokum, fyrir langa löngu. Þessar stjörnuþokur eru svo langt í burtu frá okkur og það hefur tekið ljósið frá þeim svo langan tíma að berast til okkar að við munum mögulega sjá þær eins og þær litu út þegar alheimurinn var ungur. JWST er því ætlað að rýna aftur í tímann, bókstaflega, og varpa ljósi á uppruna alheimsins. þarf að vera gífurlega kaldur JWST nemur innrautt ljós og þarf hann að vera gífurlega kaldur til að virka rétt og svo geislun frá honum sjálfum trufli ekki skynjara sjónaukans. Hann á að verða -233 gráðu kaldur (um fjörutíu Kelvin). Skynjarar í sjónaukanum verða einungis -266 gráður eða um sjö kelvin. Núll kelvin eða -273 gráður kallast alkul og er lægsta fræðilega hitastig alheimsins. Þetta mun gera sjónaukanum kleift að sjá innrauða geislun frá fjarlægustu stjörnuþokum alheimsins og mögulega sjá hvernig fyrstu stjörnurnar og stjörnuþokurnar mynduðust í kjölfar Miklahvells. JWST er nú á stað sem nefnist Lagrange-punktur 2. Það er einn nokkurra staða sem verða til út frá þyngdarkrafti jarðarinnar annars vegar og sólarinnar hins vegar. L2 er staður þar sem miðflóttaafl JWST er til jafns við þá þyngdarkrafta sem sjónaukinn verður fyrir frá jörðinni og sólinni. Þannig situr hann fastur á sínum stað og snýr alltaf frá sólinni, jörðinni og tunglinu. Mánuður í fyrstu myndirnar Til stendur að birta fyrstu „alvöru“ myndirnar úr sjónaukanum eftir mánuð, þann 12. júlí, en starfsmenn NASA segja að prófanir hafi hingað til sýnt fram á að sjónaukinn fari fram úr væntingum vísindamanna. Skömmu eftir að sjónaukanum var skotið á loft kom í ljós að vegna þess hve nákvæmt geimskotið var, var meira eldsneyti um borð í honum en vonast var til. Því gæti hann verið notaður í um tuttugu ár. Búið er að birta nokkrar myndir úr sjónaukanum, meðal annars myndir þegar verið var að stilla spegla hans, en myndirnar sem birta á í næsta mánuði eiga að vera þær fyrstu þar sem öll kerfi sjónaukans eru notuð að fullu. Áhugasamir geta kynnt sér helstu kerfi JWST í myndbandinu hér að neðan.
Geimurinn James Webb-geimsjónaukinn Vísindi Tækni Tengdar fréttir James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47 Vísindamenn anda léttar Vísindamönnum og verkfræðingum Geimvísindastofnanna Bandaríkjanna, Evrópu og Kanada tókst um helgina að opna gullhúðaðan spegil James Webb-geimsjónaukans. Það markaði lokaáfanga opnunar sjónaukans, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur. 11. janúar 2022 21:46 Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01 James Webb tekur á sig mynd en ekkert má bregða útaf Byrjað er að opna geimsjónaukann James Webb sem skotið var út í geim á jóladag. Sjónaukinn er svo stór að brjóta þurfti hann saman til að koma honum af yfirborði jarðar og má ekkert fara úrskeiðis á meðan verið er að opna hann. 29. desember 2021 17:00 Sá stærsti og besti lagður af stað James Webb geimsjónaukanum var skotið af stað í langt ferðalag í vel heppnuðu geimskoti frá frá evrópsku geimmiðstöðinni í Kourou í Frönsku Gvæjana í gær. Sjónaukinn, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur er nú á leið í langt ferðalag þar sem honum verður komið fyrir á sporbraut um sólina í um einni og hálfri milljón kílómetra fjarlægð frá jörðu. 26. desember 2021 10:34 Mest lesið Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Innlent Játa frelsisviptingu og rán en hafna manndrápi Innlent Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent Tilgangurinn að ná í „easy money“ Innlent Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Erlent Hækkar frítekjumark vegna hækkunar örorkulífeyris Innlent Minntust Jesse í Vesturbænum: „Það er mikill söknuður að virkilega góðum dreng“ Innlent Fleiri fréttir Vörpuðu sprengjum á sjúkrahús með 15 mínútna millibili Vilja nú senda El Salvador fangann til Úganda Habeck hættir á þingi Hótar að senda herinn til Baltimore El Mayo sagður ætla að játa sekt Tíunda skotið klikkaði Yfirmaður heraflans er á móti hernámi og vill semja Persónulegar og átakanlegar lýsingar í ævisögu Giuffre Þýska velferðarríkið standi ekki lengur undir sér Á sjöunda tug drepin í stórtækum árásum Ríkisstjóri Illinois sakar Trump um valdníðslu Lést við tökur á Emily in Paris „Forsetinn var aldrei óviðeigandi við neinn“ Fjöldi látinn eftir rútuslys í New York Gerðu húsleit á heimili fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Trump Staðfesta hungursneyð á Gasa Thunberg og félagar borin út úr norska seðlabankanum Hótar Hamas með helvíti og gjöreyðingu Gasa-borgar Rússar vilja koma að því að tryggja öryggi Úkraínu Erik Menendez fær ekki reynslulausn Fella niður 64 milljarða sekt Trump Samþykktu ný hagstæðari kjördæmi í Texas Vara við hörmungum verði gert áhlaup á Gasaborg Stefna á fjöldaframleiðslu á eigin stýriflaugum Losun Kína dregst saman vegna uppgangs í sólarorku Líkamlegar refsingar hamla þroska og hafa áhættu í för með sér Handtekinn á Ítalíu vegna Nord Stream sprenginganna Rússar halda árásum áfram Ætla að stoppa farandfólk með svartri málningu Mega neita þeim aðgengi sem bera keffiyeh Sjá meira
James Webb kominn á áfangastað James Webb geimsjónaukinn er nú kominn á lokaáfangastað sinn, svokallaðan Lagrange-punkt 2. „Velkominn heim, Webb“ sagði yfirmaður bandarísku geimferðarstofnunarinnar, NASA, við tilefnið. 24. janúar 2022 21:47
Vísindamenn anda léttar Vísindamönnum og verkfræðingum Geimvísindastofnanna Bandaríkjanna, Evrópu og Kanada tókst um helgina að opna gullhúðaðan spegil James Webb-geimsjónaukans. Það markaði lokaáfanga opnunar sjónaukans, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur. 11. janúar 2022 21:46
Það helsta í geimnum 2022: Aldrei meira um að vera í geimnum og leitin að lífi heldur áfram Vendingar í geimferðum og geimvísindum hafa verið miklar og hraðar á undanförnum árum og jafnvel sérstaklega í fyrra. Þessi þróun virðist ætla að halda áfram árið 2022 þar sem sífellt fleiri ríki og fyrirtæki koma sér fyrir á þessu sviði. 4. janúar 2022 08:01
James Webb tekur á sig mynd en ekkert má bregða útaf Byrjað er að opna geimsjónaukann James Webb sem skotið var út í geim á jóladag. Sjónaukinn er svo stór að brjóta þurfti hann saman til að koma honum af yfirborði jarðar og má ekkert fara úrskeiðis á meðan verið er að opna hann. 29. desember 2021 17:00
Sá stærsti og besti lagður af stað James Webb geimsjónaukanum var skotið af stað í langt ferðalag í vel heppnuðu geimskoti frá frá evrópsku geimmiðstöðinni í Kourou í Frönsku Gvæjana í gær. Sjónaukinn, sem er sá stærsti og besti sem hefur verið framleiddur er nú á leið í langt ferðalag þar sem honum verður komið fyrir á sporbraut um sólina í um einni og hálfri milljón kílómetra fjarlægð frá jörðu. 26. desember 2021 10:34