Gerum betur við upphaf og enda lífs Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar 1. maí 2022 15:31 Það er magnað að fylgjast með nýju lífi koma í heiminn, ótrúleg sköpun sem á 9 mánuðum vex og dafnar í móðurkviði, fæðist og tekur sinn fyrsta andardrátt. Flest börn fá sem betur fer góða umönnun á fyrstu mánuðum lífs síns. Brjóstamjólk, ást og umhyggju og allir reyna að gera sitt besta við að sinna nýja fjölskyldumeðlimnum. Við Íslendingar erum lánsöm að báðir foreldrar geta nú tekið virkan þátt í því en fæðingarorlof er mikilvægt fyrir bæði foreldra og barn. En hvað tekur svo við? Óvissa og aftur óvissa. Dagmæður eru ekki á lausu og kostnaður við að nýta sér þeirra þjónustu er mun meiri en niðurgreidd leikskólagjöld sveitarfélaganna. Í raun er kostnaður við daggæslu barna upp að 18 mánaða aldri allt að 100 þús. krónur à mánuði. Nàmsmenn hafa forgang í suma leikskóla og fà plàss fyrir börn sín þar fyrr en aðrir. Það er vel þekkt að sumir hafa skráð sig i nàm bara til að fá pláss fyrir barnið í dagvist. Hvers vegna er ekki öll þessi þjónusta á sama verði og niðurgreidd fyrir öll börn? Börnin eru sett í hendur ókunnugra í átta tíma á dag og oftast gengur það vel en munum að á þessum árum geta þau ekki tjáð sig. Þetta eru árin sem engin man og þessi ár móta þau fyrir lífstíð. Ómálga börn hafa ekki talsmann eða rödd sem berst fyrir þeirra réttindum. Að sjálfsögðu ættu leikskólar að standa öllum börnum opnir þegar fæðingarorlofi lýkur og vera foreldrum gjaldfrjálsir. Starfsfólk sem sinnir okkar dýrmætasta fólki ætti að vera betur launað og þau störf eftirsóknarverð þannig að hægt væri að velja besta fólkið til starfa. Hver passaði þig og skipti á þér þegar þú varst á öðru árinu? Þurrkaði tárin, kyssti á kinn og leiddi þig næstu skref? Það er magnað að fá að eldast sem við gerum flest. Sum okkar fá sjúkdóma sem við völdum ekki en valda því að við þurfum aðstoð sem okkar nánasta fólk getur ekki veitt okkur. Eigum við þá að bíða á bráðadeild eftir plássi sem er ekki til og skapa fràflæðisvanda á sjúkrahúsum landsins sem þegar ràða illa við sín verkefni? Aldraðir einstaklingar og aðrir sem þurfa aðstoð eiga betra skilið. Við þessi ríka þjóð sem gefum hlut í bönkum til auðmenna ættum að bera þetta fólk sem byggði upp þetta þjóðfélag à höndum okkar. Veikindi og hrumleiki spyr ekki um stétt né stöðu. Allir vilja halda virðingu sinni og reisn sem lengst og geta verið heima eins lengi og hægt er. Því er það þyngra en tárum taki að horfa à fréttir sem eru áratuga gamlar um þjónustu við heldri borgara þessa lands og sú þjónusta hefur ekkert batnað nema síður sé. Íslendingum er að fjölga og við lifum nú lengur en áður og því þarf að hugsa öldrunarþjónustu út frá því og bjóða uppá fleiri lausnir í þjónustu við þennan hóp. Við þurfum að efla forvarnir og þannig fækka lífsstílstengdum sjúkdómum sem herja á eldri borgara. Það þarf að auka virkni þeirra og hlúa að vitrænni getu og andlegri heilsu ekki síður en líkamlegri. Auka heimaþjónustu, dagvist og að sjálfsögðu fjölga hjúkrunarrýmum strax. Aldraðir sem sumir vita ekki hvar þeir búa eða þekkja ekki fólkið sitt eru ekki þrýstihópur sem beina orðum sínum til stjórnvalda. Því vil ég, amma með umhyggju fyrir barnabarni og áhyggjur af efri árum mínum, skora á stjórnvöld að standa í lappirnar og laga þessi mál sem fyrst. Við getum svo miklu betur við upphaf og enda lífs bara ef við viljum. Höfundur er fæðinga- og kvensjúkdómalæknir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Ebba Margrét Magnúsdóttir Mest lesið Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hinir vondu fjármagnseigendur! Guðmundur Ragnarsson Skoðun Gaslýsum almenning Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Það er ekki allt að fara til fjandans! Skúli Bragi Geirdal Skoðun Stuðlar: neyðarástand í meðferðarkerfinu Böðvar Björnsson Skoðun Vertu réttu megin við línuna Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Óheiðarlegur óskalisti Sjálfstæðisflokksins Finnur Ricart Andrason Skoðun „Að ganga á bak orða sinna“ – Hvað þýðir það eiginlega? Ragnheiður Stephensen Skoðun Er húsið tómt? Bjarni Benediktsson Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Eru samskiptin á milli mannvera og huldufólks kennsludæmi? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Hvatning um stuðning við strandveiðar Örn Pálsson skrifar Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir skrifar Skoðun Íslensku menntaverðlaunin – íslenskt skólastarf Jón Torfi Jónasson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við svindlara Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameinumst, hjálpum þeim Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Hinir vondu fjármagnseigendur! Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halló manneskja Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun „Getið þið ekki talað um eitthvað annað en þessa vegi!?“ Gerður Björk Sveinsdóttir skrifar Skoðun Gaman og gott að eldast – eflum lýðheilsu Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Svo langt frá heimsins vígaslóð - Alþjóða og öryggismál í aðdraganda kosninga Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Velferð fanga kemur okkur öllum við Tinna Eyberg Örlygsdóttir skrifar Skoðun Óréttlát lög sem þarf að lagfæra Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Bless Borgarlína, halló Sundabraut Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Stuðlar: neyðarástand í meðferðarkerfinu Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Breytt heimsmynd blasir við Íslendingum Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Það er ekki allt að fara til fjandans! Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Gaslýsum almenning Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Ískaldur veruleiki, ekki skuggamyndir á vegg fræðimanna Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Er húsið tómt? Bjarni Benediktsson skrifar Skoðun Stöndum með ungu fólki Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Tölum um fólkið, ekki kerfin María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Vertu réttu megin við línuna Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vegur vinstrisins til áhrifa Hlynur Már Ragnheiðarson skrifar Skoðun Börnin á biðlistunum - það er ekki hægt að skálda þetta Dilja Ámundadóttir Zoega skrifar Skoðun Um hvað snýst yfirvofandi læknaverkfall - hvað ber eiginlega á milli samningsaðila? Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Lágir vextir og gott veður með draumsýn Viðreisnar um inngöngu í ESB? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun „Að ganga á bak orða sinna“ – Hvað þýðir það eiginlega? Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Hægriflokkarnir boða ójöfnuð fyrir íslenska skóla Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Opinberir starfsmenn: Bákn eða bústólpi? Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Það er magnað að fylgjast með nýju lífi koma í heiminn, ótrúleg sköpun sem á 9 mánuðum vex og dafnar í móðurkviði, fæðist og tekur sinn fyrsta andardrátt. Flest börn fá sem betur fer góða umönnun á fyrstu mánuðum lífs síns. Brjóstamjólk, ást og umhyggju og allir reyna að gera sitt besta við að sinna nýja fjölskyldumeðlimnum. Við Íslendingar erum lánsöm að báðir foreldrar geta nú tekið virkan þátt í því en fæðingarorlof er mikilvægt fyrir bæði foreldra og barn. En hvað tekur svo við? Óvissa og aftur óvissa. Dagmæður eru ekki á lausu og kostnaður við að nýta sér þeirra þjónustu er mun meiri en niðurgreidd leikskólagjöld sveitarfélaganna. Í raun er kostnaður við daggæslu barna upp að 18 mánaða aldri allt að 100 þús. krónur à mánuði. Nàmsmenn hafa forgang í suma leikskóla og fà plàss fyrir börn sín þar fyrr en aðrir. Það er vel þekkt að sumir hafa skráð sig i nàm bara til að fá pláss fyrir barnið í dagvist. Hvers vegna er ekki öll þessi þjónusta á sama verði og niðurgreidd fyrir öll börn? Börnin eru sett í hendur ókunnugra í átta tíma á dag og oftast gengur það vel en munum að á þessum árum geta þau ekki tjáð sig. Þetta eru árin sem engin man og þessi ár móta þau fyrir lífstíð. Ómálga börn hafa ekki talsmann eða rödd sem berst fyrir þeirra réttindum. Að sjálfsögðu ættu leikskólar að standa öllum börnum opnir þegar fæðingarorlofi lýkur og vera foreldrum gjaldfrjálsir. Starfsfólk sem sinnir okkar dýrmætasta fólki ætti að vera betur launað og þau störf eftirsóknarverð þannig að hægt væri að velja besta fólkið til starfa. Hver passaði þig og skipti á þér þegar þú varst á öðru árinu? Þurrkaði tárin, kyssti á kinn og leiddi þig næstu skref? Það er magnað að fá að eldast sem við gerum flest. Sum okkar fá sjúkdóma sem við völdum ekki en valda því að við þurfum aðstoð sem okkar nánasta fólk getur ekki veitt okkur. Eigum við þá að bíða á bráðadeild eftir plássi sem er ekki til og skapa fràflæðisvanda á sjúkrahúsum landsins sem þegar ràða illa við sín verkefni? Aldraðir einstaklingar og aðrir sem þurfa aðstoð eiga betra skilið. Við þessi ríka þjóð sem gefum hlut í bönkum til auðmenna ættum að bera þetta fólk sem byggði upp þetta þjóðfélag à höndum okkar. Veikindi og hrumleiki spyr ekki um stétt né stöðu. Allir vilja halda virðingu sinni og reisn sem lengst og geta verið heima eins lengi og hægt er. Því er það þyngra en tárum taki að horfa à fréttir sem eru áratuga gamlar um þjónustu við heldri borgara þessa lands og sú þjónusta hefur ekkert batnað nema síður sé. Íslendingum er að fjölga og við lifum nú lengur en áður og því þarf að hugsa öldrunarþjónustu út frá því og bjóða uppá fleiri lausnir í þjónustu við þennan hóp. Við þurfum að efla forvarnir og þannig fækka lífsstílstengdum sjúkdómum sem herja á eldri borgara. Það þarf að auka virkni þeirra og hlúa að vitrænni getu og andlegri heilsu ekki síður en líkamlegri. Auka heimaþjónustu, dagvist og að sjálfsögðu fjölga hjúkrunarrýmum strax. Aldraðir sem sumir vita ekki hvar þeir búa eða þekkja ekki fólkið sitt eru ekki þrýstihópur sem beina orðum sínum til stjórnvalda. Því vil ég, amma með umhyggju fyrir barnabarni og áhyggjur af efri árum mínum, skora á stjórnvöld að standa í lappirnar og laga þessi mál sem fyrst. Við getum svo miklu betur við upphaf og enda lífs bara ef við viljum. Höfundur er fæðinga- og kvensjúkdómalæknir
Skoðun Eru samskiptin á milli mannvera og huldufólks kennsludæmi? Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við svindlara Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Svo langt frá heimsins vígaslóð - Alþjóða og öryggismál í aðdraganda kosninga Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Um hvað snýst yfirvofandi læknaverkfall - hvað ber eiginlega á milli samningsaðila? Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Lágir vextir og gott veður með draumsýn Viðreisnar um inngöngu í ESB? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar