Vara við því að milljón afgönsk börn deyi úr hungri í vetur Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 20. desember 2021 08:36 Allt að þrjár milljónir afganskra barna eru hungruð og talið er að milljón þeirra muni svelta fyrir veturlok. EPA-EFE/STRINGER Neyðarástand ríkir í Afganistan vegna þurrka og matarskorts. Sameinuðu þjóðirnar hafa varað við því að grípi alþjóðasamfélagið ekki inn í muni allt að milljón afgönsk börn deyja úr hungri áður en veturinn líður undir lok, fleiri landsmenn en létust í tuttugu ára löngu stríði. Fjórir mánuðir eru liðnir síðan Talíbanar náðu völdum í Afganistan að nýju. Valdataka Talíbana hófst í sumar, stuttu eftir að Joe Biden Bandaríkjaforseti tilkynnti að bandaríski herinn yrði kallaður heim eftir tuttugu ára hersetu. Bandalagsríki NATO hófu brotflutning hermanna sinna í apríl og í lok júní voru nær allir erlendir hermenn horfnir burt. Þegar leið á sumarið fóru fréttir að berast æ oftar um uppgang Talíbana í landinu og áður en fyrsta vikan í ágúst var liðin höfðu þeir náð fyrstu héraðshöfuðborg landsins á sitt vald. Yfirtakan var hröð, hver borgin af annarri féll í hendur Talíbana og þann 15. ágúst höfðu Talíbanar tekið stjórn yfir öllu landinu. „Það eru fjórir dagar síðan bandaríska leyniþjónustan sagði að það væru í það minnsta þrjátíu dagar þar til Talíbanar myndu nálgast eða umkringja Kabúl og það tæki þá í það minnsta níutíu daga að ná yfirráðum yfir borginni. Eins og við höfum öll séð tók þetta innan við tíu daga,“ sagði Brynja Huld Óskarsdóttir, sem starfaði fyrir NATO í Afganistan, í samtali við fréttastofu þann 16. ágúst síðastliðinn. Uppgangur ISIS sem deilir við Talíbanaæ Þrátt fyrir loforð um betra líf og jafnrétti kynjana kom fljótt í ljós að Talíbanar myndu ekki standa við þessi fögru loforð. „Í öllum borgum þar sem þeir hafa náð völdum hafa þeir sagt fólki að setja flagg á hús sín til merkis um að þar væri stúlka hæf til giftingar svo þeir geti gift þær stríðsmönnum sínum. Ef fáninn væri ekki settur upp sögðust þeir koma, drepa manninn, nauðga konunum og taka eigur þeirra úr húsinu,“ sagði Sayed Khanoghli, Afgani sem er búsettur hér á landi, í samtali við fréttastofu nokkrum dögum eftir fall Kabúl. Síðan þá hefur ástandið aðeins versnað og svo má segja að með valdatöku Talíbana hafi verið farið úr öskunni í eldinn. Fyrir utan harða stjórnarhætti Talíbana hafa hryðjuverkasamtökin sem kenna sig við íslamskt ríki látið á sér kræla. ISIS sendi til að mynda sjálfsvígssprengjumenn að flugvellinum í Kabúl í lok ágúst, þar sem fjöldi fólks var saman kominn dag hvern til að reyna að komast um borð í flugvél og út úr landinu. Níutíu Afganar féllu og tólf bandarískir hermenn sem stóðu vörð við flugvöllinn. „Við munum ekki fyrirgefa, við munum ekki gleyma. Við munum elta ykkur uppi og láta ykkur gjalda fyrir þetta,“ sagði Joe Biden Bandaríkjaforseti sama dag og árás ISIS var gerð við flugvöllinn í Kabúl. Allt að 90 prósent þjóðarinnar lifi í fátækt á næsta ári Og enn versnar það. Vegna alþjóðlegra viðskiptaþvingana hefur ástand efnahags landsins sjaldan verið verra. Bankar eru lokaðir, erlendir bankareikningar hafa verið frystir og efnahagsaðstoð frá Evrópu og Bandaríkjunum, sem hefur haldið lífinu í mörgum Afgönum, er engin. Til dæmis má nefna að brauðhleifur hefur tvöfaldast í verði á síðustu tveimur vikum. Sameinuðu þjóðirnar vara nú við því að á næsta ári gæti allt að 90 prósent afgönsku þjóðarinnar lifað í fátækt. Þá sé heilbrigðiskerfið að falli komið. „Í meira en þrjá mánuði höfum við ekki fengið launin okkar greidd. Við höfum engin sjúkragögn, nauðsynleg tæki, nauðsynleg lyf við Covid, sem WHO hefur samþykkt. Við höfum ekki súrefnisbirgðir eða eldsneyti. Það er allt að klárast,“ segir Ahmad Fatah Habibyar, lækn8ir á smitsjúkdómaspítala í Kabúl. Konum og stúlkum er nú bannað að sækja skóla. Í nýrri skýrslu sendinefndar mannréttindastofnunar Sameinuðu þjóðanna í Afganistan kemur meðal annars fram að foreldrar hafi gripið til þess örþrifaráðs að láta börn sín vinna, giftast mjög ung og fregnir hafi jafnvel borist af því að börn hafi verið seld. Ef ekkert breytist muni ein milljón barna deyja úr hungri áður en vetur líði undir lok, fleiri en létust í tuttugu ára löngu stríði landsins. Íslensk stjórnvöld hafa heitið því að taka á móti 120 Afgönum vegna ástandsins og er 61 þegar kominn til landsins. Hópur 22 mun koma til landsins á þriðjudag. Afganistan Flóttafólk á Íslandi Sameinuðu þjóðirnar Tengdar fréttir Þúsundir fallið í árásum byggðum á slæmum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum Drónahernaður Bandaríkjamanna hefur oftsinnis byggt á gölluðum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum um árásir. Af þessum sökum hafa þúsundir almennra borgara látið lífið, þeirra á meðal mörg börn. 19. desember 2021 11:31 Rúmlega helmingur afgönsku þjóðarinnar háður matvælaaðstoð Framkvæmdastjóri WFP segir ástandið í Afganistan skelfilegt. 15. desember 2021 10:46 Uppljóstrari lýsir ringulreið og skipulagsleysi af hálfu breskra stjórnvalda Tugþúsundir Afgana sem höfðu aðstoðað Breta og óttuðust um líf sitt þegar Talíbanar tóku aftur völd í Afganistan, náðu ekki í gegn og fengu enga aðstoð vegna skipulags- og sinnuleysis af hálfu breska utanríkisráðuneytisins. 7. desember 2021 06:44 Mest lesið Skiljanlegt að málið veki upp miklar og erfiðar tilfinningar Innlent Hart tekist á um umdeildar auglýsingar SFS Innlent Munu tryggja aðgengi að kaffistofunni sem er nú bænahús Innlent Fjöldi herskipa við Reykjavíkurhöfn Innlent Ítalski baróninn á ekki vatnið sem hann seldi Innlent Hátt settur herforingi fórst í bílsprengju nærri Moskvu Erlent Rifta samningum vegna gríðarlegrar fækkunar hælisleitenda Innlent Undarlegt að „stórhættulegir menn“ gangi lausir Innlent Með nettengingu í trássi við öryggisreglur til að komast inn á Signal Erlent Byrjaður að selja varning merktan „Trump 2028“ Erlent Fleiri fréttir Hátt settur herforingi fórst í bílsprengju nærri Moskvu Mislingar á mörkum þess að verða landlægir í Bandaríkjunum aftur Þrír látnir og tugir særðir Byrjaður að selja varning merktan „Trump 2028“ Tugir þúsunda kveðja páfann fyrir útförina Með nettengingu í trássi við öryggisreglur til að komast inn á Signal Neituðu sök en viðurkenna nú að hafa drepið hjálparstarfsmann Árásarmaðurinn sagður aðhyllast hugmyndir Hitler Dæmdur kardínáli segist mega kjósa næsta páfa „Vladímír, HÆTTU!“ Nemandi látinn eftir árás í frönskum skóla Hitnar í kolunum hjá Indlandi og Pakistan Sífellt fleiri Palestínumenn mótmæla stjórn Hamas Níu látnir eftir eldflaugaárás á Kænugarð Sænskur blaðamaður gæti farið í fangelsi fyrir að móðga Erdogan Vilja ræða frið en ekki uppgjöf Rýna í innyfli deyjandi reikistjörnu Vill enn stærra vopnabúr fyrir næstu stríð Umfangsmesta fölnun kóralrifja sem sögur fara af Óreiðan ræður ríkjum í Pentagon Eigandi Paramount með puttana í umfjöllun 60 mínútna Frjálslyndir með forskot á lokaspretti kosningabaráttunni Úkraínufundinum í London frestað Lík páfans flutt í Péturskirkju í dag Mikil reiði eftir árásina í Kasmír Segir 60 mínútur hafa misst sjálfstæðið og hættir Sagður bjóða frið fyrir formlega eign á Krímskaga Valdatafl í Vatíkaninu: Hver verður næsti páfi? Banað af hákörlum þar sem fólk hefur lengi synt með þeim Á þriðja tug látnir eftir árás á ferðamenn í Kasmír Sjá meira
Fjórir mánuðir eru liðnir síðan Talíbanar náðu völdum í Afganistan að nýju. Valdataka Talíbana hófst í sumar, stuttu eftir að Joe Biden Bandaríkjaforseti tilkynnti að bandaríski herinn yrði kallaður heim eftir tuttugu ára hersetu. Bandalagsríki NATO hófu brotflutning hermanna sinna í apríl og í lok júní voru nær allir erlendir hermenn horfnir burt. Þegar leið á sumarið fóru fréttir að berast æ oftar um uppgang Talíbana í landinu og áður en fyrsta vikan í ágúst var liðin höfðu þeir náð fyrstu héraðshöfuðborg landsins á sitt vald. Yfirtakan var hröð, hver borgin af annarri féll í hendur Talíbana og þann 15. ágúst höfðu Talíbanar tekið stjórn yfir öllu landinu. „Það eru fjórir dagar síðan bandaríska leyniþjónustan sagði að það væru í það minnsta þrjátíu dagar þar til Talíbanar myndu nálgast eða umkringja Kabúl og það tæki þá í það minnsta níutíu daga að ná yfirráðum yfir borginni. Eins og við höfum öll séð tók þetta innan við tíu daga,“ sagði Brynja Huld Óskarsdóttir, sem starfaði fyrir NATO í Afganistan, í samtali við fréttastofu þann 16. ágúst síðastliðinn. Uppgangur ISIS sem deilir við Talíbanaæ Þrátt fyrir loforð um betra líf og jafnrétti kynjana kom fljótt í ljós að Talíbanar myndu ekki standa við þessi fögru loforð. „Í öllum borgum þar sem þeir hafa náð völdum hafa þeir sagt fólki að setja flagg á hús sín til merkis um að þar væri stúlka hæf til giftingar svo þeir geti gift þær stríðsmönnum sínum. Ef fáninn væri ekki settur upp sögðust þeir koma, drepa manninn, nauðga konunum og taka eigur þeirra úr húsinu,“ sagði Sayed Khanoghli, Afgani sem er búsettur hér á landi, í samtali við fréttastofu nokkrum dögum eftir fall Kabúl. Síðan þá hefur ástandið aðeins versnað og svo má segja að með valdatöku Talíbana hafi verið farið úr öskunni í eldinn. Fyrir utan harða stjórnarhætti Talíbana hafa hryðjuverkasamtökin sem kenna sig við íslamskt ríki látið á sér kræla. ISIS sendi til að mynda sjálfsvígssprengjumenn að flugvellinum í Kabúl í lok ágúst, þar sem fjöldi fólks var saman kominn dag hvern til að reyna að komast um borð í flugvél og út úr landinu. Níutíu Afganar féllu og tólf bandarískir hermenn sem stóðu vörð við flugvöllinn. „Við munum ekki fyrirgefa, við munum ekki gleyma. Við munum elta ykkur uppi og láta ykkur gjalda fyrir þetta,“ sagði Joe Biden Bandaríkjaforseti sama dag og árás ISIS var gerð við flugvöllinn í Kabúl. Allt að 90 prósent þjóðarinnar lifi í fátækt á næsta ári Og enn versnar það. Vegna alþjóðlegra viðskiptaþvingana hefur ástand efnahags landsins sjaldan verið verra. Bankar eru lokaðir, erlendir bankareikningar hafa verið frystir og efnahagsaðstoð frá Evrópu og Bandaríkjunum, sem hefur haldið lífinu í mörgum Afgönum, er engin. Til dæmis má nefna að brauðhleifur hefur tvöfaldast í verði á síðustu tveimur vikum. Sameinuðu þjóðirnar vara nú við því að á næsta ári gæti allt að 90 prósent afgönsku þjóðarinnar lifað í fátækt. Þá sé heilbrigðiskerfið að falli komið. „Í meira en þrjá mánuði höfum við ekki fengið launin okkar greidd. Við höfum engin sjúkragögn, nauðsynleg tæki, nauðsynleg lyf við Covid, sem WHO hefur samþykkt. Við höfum ekki súrefnisbirgðir eða eldsneyti. Það er allt að klárast,“ segir Ahmad Fatah Habibyar, lækn8ir á smitsjúkdómaspítala í Kabúl. Konum og stúlkum er nú bannað að sækja skóla. Í nýrri skýrslu sendinefndar mannréttindastofnunar Sameinuðu þjóðanna í Afganistan kemur meðal annars fram að foreldrar hafi gripið til þess örþrifaráðs að láta börn sín vinna, giftast mjög ung og fregnir hafi jafnvel borist af því að börn hafi verið seld. Ef ekkert breytist muni ein milljón barna deyja úr hungri áður en vetur líði undir lok, fleiri en létust í tuttugu ára löngu stríði landsins. Íslensk stjórnvöld hafa heitið því að taka á móti 120 Afgönum vegna ástandsins og er 61 þegar kominn til landsins. Hópur 22 mun koma til landsins á þriðjudag.
Afganistan Flóttafólk á Íslandi Sameinuðu þjóðirnar Tengdar fréttir Þúsundir fallið í árásum byggðum á slæmum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum Drónahernaður Bandaríkjamanna hefur oftsinnis byggt á gölluðum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum um árásir. Af þessum sökum hafa þúsundir almennra borgara látið lífið, þeirra á meðal mörg börn. 19. desember 2021 11:31 Rúmlega helmingur afgönsku þjóðarinnar háður matvælaaðstoð Framkvæmdastjóri WFP segir ástandið í Afganistan skelfilegt. 15. desember 2021 10:46 Uppljóstrari lýsir ringulreið og skipulagsleysi af hálfu breskra stjórnvalda Tugþúsundir Afgana sem höfðu aðstoðað Breta og óttuðust um líf sitt þegar Talíbanar tóku aftur völd í Afganistan, náðu ekki í gegn og fengu enga aðstoð vegna skipulags- og sinnuleysis af hálfu breska utanríkisráðuneytisins. 7. desember 2021 06:44 Mest lesið Skiljanlegt að málið veki upp miklar og erfiðar tilfinningar Innlent Hart tekist á um umdeildar auglýsingar SFS Innlent Munu tryggja aðgengi að kaffistofunni sem er nú bænahús Innlent Fjöldi herskipa við Reykjavíkurhöfn Innlent Ítalski baróninn á ekki vatnið sem hann seldi Innlent Hátt settur herforingi fórst í bílsprengju nærri Moskvu Erlent Rifta samningum vegna gríðarlegrar fækkunar hælisleitenda Innlent Undarlegt að „stórhættulegir menn“ gangi lausir Innlent Með nettengingu í trássi við öryggisreglur til að komast inn á Signal Erlent Byrjaður að selja varning merktan „Trump 2028“ Erlent Fleiri fréttir Hátt settur herforingi fórst í bílsprengju nærri Moskvu Mislingar á mörkum þess að verða landlægir í Bandaríkjunum aftur Þrír látnir og tugir særðir Byrjaður að selja varning merktan „Trump 2028“ Tugir þúsunda kveðja páfann fyrir útförina Með nettengingu í trássi við öryggisreglur til að komast inn á Signal Neituðu sök en viðurkenna nú að hafa drepið hjálparstarfsmann Árásarmaðurinn sagður aðhyllast hugmyndir Hitler Dæmdur kardínáli segist mega kjósa næsta páfa „Vladímír, HÆTTU!“ Nemandi látinn eftir árás í frönskum skóla Hitnar í kolunum hjá Indlandi og Pakistan Sífellt fleiri Palestínumenn mótmæla stjórn Hamas Níu látnir eftir eldflaugaárás á Kænugarð Sænskur blaðamaður gæti farið í fangelsi fyrir að móðga Erdogan Vilja ræða frið en ekki uppgjöf Rýna í innyfli deyjandi reikistjörnu Vill enn stærra vopnabúr fyrir næstu stríð Umfangsmesta fölnun kóralrifja sem sögur fara af Óreiðan ræður ríkjum í Pentagon Eigandi Paramount með puttana í umfjöllun 60 mínútna Frjálslyndir með forskot á lokaspretti kosningabaráttunni Úkraínufundinum í London frestað Lík páfans flutt í Péturskirkju í dag Mikil reiði eftir árásina í Kasmír Segir 60 mínútur hafa misst sjálfstæðið og hættir Sagður bjóða frið fyrir formlega eign á Krímskaga Valdatafl í Vatíkaninu: Hver verður næsti páfi? Banað af hákörlum þar sem fólk hefur lengi synt með þeim Á þriðja tug látnir eftir árás á ferðamenn í Kasmír Sjá meira
Þúsundir fallið í árásum byggðum á slæmum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum Drónahernaður Bandaríkjamanna hefur oftsinnis byggt á gölluðum upplýsingum og illa ígrunduðum ákvörðunum um árásir. Af þessum sökum hafa þúsundir almennra borgara látið lífið, þeirra á meðal mörg börn. 19. desember 2021 11:31
Rúmlega helmingur afgönsku þjóðarinnar háður matvælaaðstoð Framkvæmdastjóri WFP segir ástandið í Afganistan skelfilegt. 15. desember 2021 10:46
Uppljóstrari lýsir ringulreið og skipulagsleysi af hálfu breskra stjórnvalda Tugþúsundir Afgana sem höfðu aðstoðað Breta og óttuðust um líf sitt þegar Talíbanar tóku aftur völd í Afganistan, náðu ekki í gegn og fengu enga aðstoð vegna skipulags- og sinnuleysis af hálfu breska utanríkisráðuneytisins. 7. desember 2021 06:44