Gagnrýnir samkomulag ríkis og kirkju harðlega: „Sannarlega óhagstæðustu samningar sem ríkið hefur gert“ Vésteinn Örn Pétursson skrifar 9. nóvember 2021 22:06 Siggeir F. Ævarsson er framkvæmdastjóri Siðmenntar. Siggeir F. Ævarsson, framkvæmdastjóri lífsskoðunarfélagsins Siðmenntar, telur að samkomulag ríkis og kirkju frá árinu 1997, iðulega kallað kirkjujarðasamkomulagið, séu óhagstæðustu samningar Íslandssögunnar. Þeir muni að endingu kosta ríkið yfir 100 milljarða og skila litlu sem engu til baka. Siggeir gerir samkomulagið, sem fól í sér yfirtöku ríkisins á hundruðum jarða, gegn greiðslu launa presta, að umfjöllunarefni sínu í pistli sem birtist á Vísi í dag. Hann vísar til annarrar greinar sem hann skrifaði um samkomulagið árið 2019, þar sem hann fullyrti líkt og nú að samkomulagið væri afar óhagstætt fyrir ríkið. „Á þeim tímapunkti var um hálfgerðan leynisamning að ræða. Enginn vissi nákvæmlega hvaða jarðir lágu til grundvallar samningnum og því síður hvert virði þeirra er. Í umræðum um greinina sökuðu sumir mig um að ljúga. Það væri alveg ljóst hvaða jarðir væri um að ræða og að virði þeirra væri gífurlegt. Ýktasta talan sem heyrst hefur er 17.000 milljarðar, haldið fram í fullri alvöru. Til samanburðar er heildarfasteignamat allra fasteigna á Íslandi 9.429 milljarðar króna, skv. vefsíðu Þjóðskrár,“ skrifar Siggeir. Í gegnum tíðina hafi ýmsir þingmenn reynt að kalla fram upplýsingar um téðar kirkjujarðir, en með litlum árangri. Hins vegar hafi dregið til tíðinda í haust þegar fjármálaráðuneytið hafi látið Birni Leví Gunnarssyni, þingmanni Pírata, í té upplýsingar um virði jarðanna. „Það þarf svo sem ekki að koma neinum á óvart sem hefur kynnt sér þessi mál en virði þeirra reyndist ekki hátt.“ Ríkið fái ekkert til baka Fasteignamat þeirra kirkjujarða sem enn séu í eigu ríkisins séu tæpir 2,8 milljarðar króna. Ófáar jarðir hafi þá verið seldar en uppreiknað söluverð þeirra sé um 4,2 milljarðar króna. Uppreiknað heildarvirði jarðanna sé því sjö milljarðar króna. Eftir standi jarðir í eigu ríkisins sem séu minna virði en árlegar greiðslur ríkisins til kirkjunnar, sem hafi verið tæpir fjórir milljarðar á þessu ári. „Réttlæting kirkjujarðasamkomulagsins er á þá leið að virði kirkjujarðanna og arður af þeim eigi að standa undir þessum háu greiðslum til kirkjunnar. Það þarf engan stærðfræðisnilling til að sjá það í hendi sér að virði þessara jarða þyrfti að hlaupa á tugum, ef ekki hundruðum milljarða, ef samningurinn ætti að vera sjálfbær. Það er morgunljóst að jarðeignir sem eru undir þriggja milljarða virði, geta ekki borið fjögurra milljarða arðgreiðslur á hverju ári. Það er mjög einfalt reikningsdæmi og gengur ekki upp, sama hvernig er reiknað,“ skrifar Siggeir og telur að af þessu megi sjá að samkomulagið sé óhagstæðasti samningur sem ríkið hafi gert. Þegar hafi verið greiddir um 60 milljarðar fyrir jarðirnar, og ríkið sé skuldbundið til að greiða aðra eins upphæð á næstu 13 árum. Þannig muni samkomulagið að endingu kosta ríkið vel yfir 100 milljarða og „skila litlu sem engu til baka.“ „Endurnýjun samkomulagsins var keyrð í gegnum þingið án umræðu og samningarnir undirritaðir af ráðherra óeðlilega langt fram í tímann. Samkvæmt lögum um ríkisfjármál er einungis heimilt að skuldbinda ríkið til fimm ára í senn, og verður þessi samningur því að teljast á mörkum þess að vera löglegur gjörningur,“ skrifar Siggeir, en samkomulagið var árið 2019 framlengt um 15 ár, þó með nokkrum breytingum frá upprunalegu samkomulagi. Ekki fullt trúfrelsi Siggeir bendir þá á að á grundvelli samkomulagsins, sem hann segir hörmulegt, fái Þjóðkirkjan um fjóra milljarða árlega frá ríkinu. Ofan á það bætist sóknargjöld, sem einnig séu greidd af ríkinu og tekin af skattfé landsmanna. Líka þeirra sem standi utan trúfélaga. Þessi fjármunur fari svo meðal annars í að greiða laun presta og starfsfólks biskupsstofu. „En samt eru þeir ekki ríkisstarfsmenn né kirkjan ríkisstofnun, bara á ríkisfjárlögum svo langt fram í tímann sem augað eygir. Það þarf töluverða pólítíska loftfimleika til að leyfa sér að kalla endurnýjun þessara samninga „stórt skref til sjálfstæðis þjóðkirkjunnar“ eins og sumir þingmenn og kirkjunnar fólk hefur gert - Á Íslandi mun einfaldlega ekki ríkja fullt trúfrelsi meðan eitt trúfélag fær 4 milljarða meðgjöf frá ríkinu ár hvert án þess að hafa nokkuð til þess unnið.“ Siggeir ræddi málið einnig við Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í dag en viðtalið við hann má heyra í spilaranum hér ofar í fréttinni. Trúmál Þjóðkirkjan Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Mestu virkjanaframkvæmdir í sögu Grænlands framundan Erlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í Skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Fleiri fréttir Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Baráttan hafin á TikTok: Traktor í Skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Engin miðlæg skráning slysa í ferðaþjónustu Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Úrbætur í kjölfar slyss á Breiðamerkurjökli og vikulöng þrekraun Grunaður um sölu fíkniefna og brot á útlendingalögum Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Lögreglan bannaði bjór á B5 Leikskólastarfsmenn í Hafnarfirði greiða atkvæði um verkfall Um 60 kennarar hjá Fræðsluneti Suðurlands Bein útsending: Sigmundur kynnir innihaldið Öryrkjar fá 1,7 skattfrjálsa milljarða Ætla ekki að slíta viðræðum Engin ákvörðun um hvalveiðar og maurasýrumengun á Bíldudal Kallar eftir sams konar úrræði og Breivik og árásarmaður hennar sæta Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Helmingi þætti óeðlilegt ef Bjarni gæfi út hvalveiðileyfi Þúsund lítrar af sýru láku á Bíldudal Ríkisstjórnin bjó sjálf til flóttamannavandamál Tveir handteknir eftir hópslagsmál Mansalsmál Gríska hússins: Vann sjö daga í viku hverri og svaf í kjallaranum Sakar Snorra um að tendra bál fordóma Nýju húsnæði Myndlistaskólans lokað Ísland meðal Evrópulanda þar sem lyfjatengd andlát eru hlutfallslega flest Nánast engin læknisþjónusta ef til verkfalls kemur Mikill eldur í iðnaðarhúsnæði á Akureyri Lyfjatengd andlát, rauð Bandaríki og glimmerveisla í Eldborg Tóku fyrstu skóflustunguna að nýjum skóla Óvíst hvort umsókn um hvalveiðileyfi verði afgreidd fyrir kosningar Sjá meira
Siggeir gerir samkomulagið, sem fól í sér yfirtöku ríkisins á hundruðum jarða, gegn greiðslu launa presta, að umfjöllunarefni sínu í pistli sem birtist á Vísi í dag. Hann vísar til annarrar greinar sem hann skrifaði um samkomulagið árið 2019, þar sem hann fullyrti líkt og nú að samkomulagið væri afar óhagstætt fyrir ríkið. „Á þeim tímapunkti var um hálfgerðan leynisamning að ræða. Enginn vissi nákvæmlega hvaða jarðir lágu til grundvallar samningnum og því síður hvert virði þeirra er. Í umræðum um greinina sökuðu sumir mig um að ljúga. Það væri alveg ljóst hvaða jarðir væri um að ræða og að virði þeirra væri gífurlegt. Ýktasta talan sem heyrst hefur er 17.000 milljarðar, haldið fram í fullri alvöru. Til samanburðar er heildarfasteignamat allra fasteigna á Íslandi 9.429 milljarðar króna, skv. vefsíðu Þjóðskrár,“ skrifar Siggeir. Í gegnum tíðina hafi ýmsir þingmenn reynt að kalla fram upplýsingar um téðar kirkjujarðir, en með litlum árangri. Hins vegar hafi dregið til tíðinda í haust þegar fjármálaráðuneytið hafi látið Birni Leví Gunnarssyni, þingmanni Pírata, í té upplýsingar um virði jarðanna. „Það þarf svo sem ekki að koma neinum á óvart sem hefur kynnt sér þessi mál en virði þeirra reyndist ekki hátt.“ Ríkið fái ekkert til baka Fasteignamat þeirra kirkjujarða sem enn séu í eigu ríkisins séu tæpir 2,8 milljarðar króna. Ófáar jarðir hafi þá verið seldar en uppreiknað söluverð þeirra sé um 4,2 milljarðar króna. Uppreiknað heildarvirði jarðanna sé því sjö milljarðar króna. Eftir standi jarðir í eigu ríkisins sem séu minna virði en árlegar greiðslur ríkisins til kirkjunnar, sem hafi verið tæpir fjórir milljarðar á þessu ári. „Réttlæting kirkjujarðasamkomulagsins er á þá leið að virði kirkjujarðanna og arður af þeim eigi að standa undir þessum háu greiðslum til kirkjunnar. Það þarf engan stærðfræðisnilling til að sjá það í hendi sér að virði þessara jarða þyrfti að hlaupa á tugum, ef ekki hundruðum milljarða, ef samningurinn ætti að vera sjálfbær. Það er morgunljóst að jarðeignir sem eru undir þriggja milljarða virði, geta ekki borið fjögurra milljarða arðgreiðslur á hverju ári. Það er mjög einfalt reikningsdæmi og gengur ekki upp, sama hvernig er reiknað,“ skrifar Siggeir og telur að af þessu megi sjá að samkomulagið sé óhagstæðasti samningur sem ríkið hafi gert. Þegar hafi verið greiddir um 60 milljarðar fyrir jarðirnar, og ríkið sé skuldbundið til að greiða aðra eins upphæð á næstu 13 árum. Þannig muni samkomulagið að endingu kosta ríkið vel yfir 100 milljarða og „skila litlu sem engu til baka.“ „Endurnýjun samkomulagsins var keyrð í gegnum þingið án umræðu og samningarnir undirritaðir af ráðherra óeðlilega langt fram í tímann. Samkvæmt lögum um ríkisfjármál er einungis heimilt að skuldbinda ríkið til fimm ára í senn, og verður þessi samningur því að teljast á mörkum þess að vera löglegur gjörningur,“ skrifar Siggeir, en samkomulagið var árið 2019 framlengt um 15 ár, þó með nokkrum breytingum frá upprunalegu samkomulagi. Ekki fullt trúfrelsi Siggeir bendir þá á að á grundvelli samkomulagsins, sem hann segir hörmulegt, fái Þjóðkirkjan um fjóra milljarða árlega frá ríkinu. Ofan á það bætist sóknargjöld, sem einnig séu greidd af ríkinu og tekin af skattfé landsmanna. Líka þeirra sem standi utan trúfélaga. Þessi fjármunur fari svo meðal annars í að greiða laun presta og starfsfólks biskupsstofu. „En samt eru þeir ekki ríkisstarfsmenn né kirkjan ríkisstofnun, bara á ríkisfjárlögum svo langt fram í tímann sem augað eygir. Það þarf töluverða pólítíska loftfimleika til að leyfa sér að kalla endurnýjun þessara samninga „stórt skref til sjálfstæðis þjóðkirkjunnar“ eins og sumir þingmenn og kirkjunnar fólk hefur gert - Á Íslandi mun einfaldlega ekki ríkja fullt trúfrelsi meðan eitt trúfélag fær 4 milljarða meðgjöf frá ríkinu ár hvert án þess að hafa nokkuð til þess unnið.“ Siggeir ræddi málið einnig við Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í dag en viðtalið við hann má heyra í spilaranum hér ofar í fréttinni.
Trúmál Þjóðkirkjan Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Mestu virkjanaframkvæmdir í sögu Grænlands framundan Erlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í Skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Fleiri fréttir Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Baráttan hafin á TikTok: Traktor í Skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Engin miðlæg skráning slysa í ferðaþjónustu Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Úrbætur í kjölfar slyss á Breiðamerkurjökli og vikulöng þrekraun Grunaður um sölu fíkniefna og brot á útlendingalögum Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Lögreglan bannaði bjór á B5 Leikskólastarfsmenn í Hafnarfirði greiða atkvæði um verkfall Um 60 kennarar hjá Fræðsluneti Suðurlands Bein útsending: Sigmundur kynnir innihaldið Öryrkjar fá 1,7 skattfrjálsa milljarða Ætla ekki að slíta viðræðum Engin ákvörðun um hvalveiðar og maurasýrumengun á Bíldudal Kallar eftir sams konar úrræði og Breivik og árásarmaður hennar sæta Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Helmingi þætti óeðlilegt ef Bjarni gæfi út hvalveiðileyfi Þúsund lítrar af sýru láku á Bíldudal Ríkisstjórnin bjó sjálf til flóttamannavandamál Tveir handteknir eftir hópslagsmál Mansalsmál Gríska hússins: Vann sjö daga í viku hverri og svaf í kjallaranum Sakar Snorra um að tendra bál fordóma Nýju húsnæði Myndlistaskólans lokað Ísland meðal Evrópulanda þar sem lyfjatengd andlát eru hlutfallslega flest Nánast engin læknisþjónusta ef til verkfalls kemur Mikill eldur í iðnaðarhúsnæði á Akureyri Lyfjatengd andlát, rauð Bandaríki og glimmerveisla í Eldborg Tóku fyrstu skóflustunguna að nýjum skóla Óvíst hvort umsókn um hvalveiðileyfi verði afgreidd fyrir kosningar Sjá meira