Tölum um tryggingar - Viðbrögð við athugasemdum FÍB Katrín Júlíusdóttir skrifar 8. september 2021 08:00 Lítið er fjallað um efni og eðli trygginga á opinberum vettvangi þó við séum öll vel tryggð og njótum ríkrar tryggingaverndar hér á landi í samanburði við mörg önnur ríki. Reglulega birtist þó gagnrýni á tryggingafélögin vegna þess kostnaðar sem við berum vegna þeirrar tryggingaverndar sem við njótum. Verður þessi umfjöllun oft heldur einhliða því líkt og lífið sjálft er málið ekki eins einfalt og virðist í fyrstu. Framkvæmdastjóri FÍB birti nýverið grein þar sem hann fer hörðum orðum um meint okur tryggingafélaga. Þar er hoggið í sama knérunn og áður. Gífuryrði um okur og vafasama viðskiptahætti eru notuð og valdar tölur úr opinberum gögnum notaðar til að styðja við þær fullyrðingar. Við þessa framsetningu má gera nokkrar athugasemdir en ekki síður má ýmsu við hana bæta sem gefur neytendum fyllri mynd af umhverfi tryggingastarfsemi hér á landi. Hækkun launa hefur mikil áhrif Í áðurnefndri grein er gagnrýnt að iðgjöld bifreiðatrygginga í vísitölu neysluverðs hafi hækkað um 44% frá 2015 á meðan vísitala neysluverðs hafi einungis hækkað um 17% á sama tíma. Það er töluverð einföldun. Vísitala neysluverðs mælir breytingar á heildar verðlagi allra hluta í þjóðfélaginu og eðlilegt er að undirliðir þar breytist ekki með sama hætti og vísitalan sjálf. Í tilfelli tryggingafélaga skipta laun miklu máli þegar kemur að fjárhæð bótagreiðslna, þar sem laun eru lögð til grundvallar við mat á þeirri tryggingavernd. Á þessu tímabili sem framkvæmdastjóri FÍB tiltekur hafa laun hækkað um 69%. Þá má einnig benda á að viðgerðarkostnaður bifreiða hefur hækkað um 45% á sama tíma. Ekki er því einungis hægt að horfa til vísitölu neysluverðs þegar rýnt er í verðhækkanir tryggingafélaga, launaþróun á Íslandi skiptir hér gríðarmiklu máli. Heilbrigður rekstur – hagur neytenda Í greininni er kostnaður sagður hafa snarminnkað hjá tryggingafélögum og er það m.a. rökstutt með því að samsett hlutfall eins tryggingafélags hafi farið niður í 80% á einum ársfjórðungi. Sveiflur í samsettu hlutfalli tryggingafélaga eru engin nýlunda. Í tryggingaheiminum verður að horfa til lengri tíma enda ljóst að einstaka stórtjón geta valdið talsverðum sveiflum eins og dæmin sýna. Skýrari mynd fæst því með því að horfa yfir lengra tímabil þar sem samsett hlutfall tryggingafélaga getur sveiflast mjög mikið milli mánaða og ársfjórðunga. Einfalt meðaltal samsetts hlutfalls tryggingafélaganna á fyrri hluta ársins 2021 er 95%, en var 97% á árinu 2020. Það er mikilvægt fyrir tryggingafélög að halda þessu hlutfalli undir 100% svo tryggingareksturinn skili hagnaði því það þjónar hagsmunum neytenda betur til lengri tíma. Þegar litið er einungis til lögbundinna ökutækjatrygginga sést eins og SFF hefur áður bent á að ekki er um hagnað af þeirri starfsemi að ræða. Kostnaður af þeim var 107-110% af iðgjöldum á árunum 2017-2020, og var kostnaðurinn 106% af lögbundnum iðgjöldum á fyrsta fjórðungi ársins 2021. Sá mikli hagnaður tryggingafélaga á fyrri hluta ársins sem vísað er til í grein framkvæmdastjóra FÍB er að mestu til kominn vegna ávöxtunar fjárfestingareigna, þar hefur mikill uppgangur á hlutabréfamarkaði haft mest áhrif. Tryggingafélög geta ekki einungis treyst á slíkan hagnað heldur þarf einnig að hlúa að grunnrekstri til framtíðar. Háar bótagreiðslur fyrir minni líkamstjón Það er rétt að slysum fækkaði á árunum 2019 og 2020 líkt og tölur Samgöngustofu sýna. Ætla má að samdráttur í ferðaþjónustunni og fækkun ferðamanna hafi þar töluverð áhrif. Færri ferðmenn verða þess valdandi að slys og tjónagreiðslur lækka, en að sama skapi minnka iðgjöld tryggingafélaga. Einnig þarf að hafa í huga að kostnaður vegna skaðabótakrafna hefur farið hækkandi hjá félögunum. Hér á landi er gengið mun lengra í greiðslu bóta vegna minniháttar líkamstjóna en í nágrannaríkjum okkar. Sá þáttur vegur einna þyngst í þeim mun sem er á iðgjöldum vegna lögbundinna ökutækjatrygginga hérlendis og í nágrannaríkjum okkar. Í Danmörku eru til dæmis almennt ekki greiddar bætur vegna varanlegrar örorku ef hún er metin 15% eða lægri. Hér á landi eru ekkert slíkt gólf að finna í skaðabótalögum. Um 75% greiddra bóta vegna varanlegrar örorku eftir bílslys eru vegna líkamstjóna, sem metin eru til 15% varanlegrar örorku eða lægri. Það segir sig því sjálft að þessi eini þáttur hlýtur að vega þungt og skekkja allan samanburð. Guðmundur Sigurðsson lagaprófessor birti nýverið áhugaverðar niðurstöður rannsóknar sem sýna að á Íslandi sé verið að greiða bætur vegna minni háttar líkamstjóna af völdum ökutækja þrátt fyrir að fólk verði fyrir litlu sem engu fjártjóni. Ef sama fyrirkomulag væri hér á landi og í Danmörku er ljóst að forsendur gætu skapast fyrir lækkun iðgjalda lögbundinna ökutækjatrygginga. Grein Guðmundar Sigurðssonar: Ræðum leiðir! Á tryggingafélög eru settar auknar kvaðir hvað varðar fjárhagslegt heilbrigði af eftirlitsaðilum. Sú þróun að bankar og tryggingafélög sameinist er ekki ný af nálinni né sér íslenskt fyrirbæri. Burtséð frá því hvort slíkir samrunar séu hagkvæmir eður ei er mjög undarlegt af framkvæmdastjóra FÍB að reyna að gera slíka samruna tortryggilega. Ef hægt er að ná kostnaðarhagræði með samruna banka og tryggingafélags ætti FÍB að fagna þeirri þróun. Við hjá Samtökum fjármálafyrirtækja viljum gjarnan eiga efnisríkt samtal um það sem betur má fara í starfsumhverfi tryggingafélaga hér landi líkt og gildandi ákvæði skaðabótalaga. SFF og FÍB eru sammála því að ódýrari tryggingar eru eftirsóknarverðar og að það beri að vinna að því markmiði, það er allra hagur. Við köllum því eftir góðu samtali við FÍB og aðra talsmenn neytenda ásamt stjórnvöldum um raunhæfar leiðir að því markmiði. Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Katrín Júlíusdóttir Tryggingar Bílar Mest lesið Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson skrifar Skoðun Loftslag eða lífskjör: bæði betra Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Virkjum lýðræðið Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Sjá meira
Lítið er fjallað um efni og eðli trygginga á opinberum vettvangi þó við séum öll vel tryggð og njótum ríkrar tryggingaverndar hér á landi í samanburði við mörg önnur ríki. Reglulega birtist þó gagnrýni á tryggingafélögin vegna þess kostnaðar sem við berum vegna þeirrar tryggingaverndar sem við njótum. Verður þessi umfjöllun oft heldur einhliða því líkt og lífið sjálft er málið ekki eins einfalt og virðist í fyrstu. Framkvæmdastjóri FÍB birti nýverið grein þar sem hann fer hörðum orðum um meint okur tryggingafélaga. Þar er hoggið í sama knérunn og áður. Gífuryrði um okur og vafasama viðskiptahætti eru notuð og valdar tölur úr opinberum gögnum notaðar til að styðja við þær fullyrðingar. Við þessa framsetningu má gera nokkrar athugasemdir en ekki síður má ýmsu við hana bæta sem gefur neytendum fyllri mynd af umhverfi tryggingastarfsemi hér á landi. Hækkun launa hefur mikil áhrif Í áðurnefndri grein er gagnrýnt að iðgjöld bifreiðatrygginga í vísitölu neysluverðs hafi hækkað um 44% frá 2015 á meðan vísitala neysluverðs hafi einungis hækkað um 17% á sama tíma. Það er töluverð einföldun. Vísitala neysluverðs mælir breytingar á heildar verðlagi allra hluta í þjóðfélaginu og eðlilegt er að undirliðir þar breytist ekki með sama hætti og vísitalan sjálf. Í tilfelli tryggingafélaga skipta laun miklu máli þegar kemur að fjárhæð bótagreiðslna, þar sem laun eru lögð til grundvallar við mat á þeirri tryggingavernd. Á þessu tímabili sem framkvæmdastjóri FÍB tiltekur hafa laun hækkað um 69%. Þá má einnig benda á að viðgerðarkostnaður bifreiða hefur hækkað um 45% á sama tíma. Ekki er því einungis hægt að horfa til vísitölu neysluverðs þegar rýnt er í verðhækkanir tryggingafélaga, launaþróun á Íslandi skiptir hér gríðarmiklu máli. Heilbrigður rekstur – hagur neytenda Í greininni er kostnaður sagður hafa snarminnkað hjá tryggingafélögum og er það m.a. rökstutt með því að samsett hlutfall eins tryggingafélags hafi farið niður í 80% á einum ársfjórðungi. Sveiflur í samsettu hlutfalli tryggingafélaga eru engin nýlunda. Í tryggingaheiminum verður að horfa til lengri tíma enda ljóst að einstaka stórtjón geta valdið talsverðum sveiflum eins og dæmin sýna. Skýrari mynd fæst því með því að horfa yfir lengra tímabil þar sem samsett hlutfall tryggingafélaga getur sveiflast mjög mikið milli mánaða og ársfjórðunga. Einfalt meðaltal samsetts hlutfalls tryggingafélaganna á fyrri hluta ársins 2021 er 95%, en var 97% á árinu 2020. Það er mikilvægt fyrir tryggingafélög að halda þessu hlutfalli undir 100% svo tryggingareksturinn skili hagnaði því það þjónar hagsmunum neytenda betur til lengri tíma. Þegar litið er einungis til lögbundinna ökutækjatrygginga sést eins og SFF hefur áður bent á að ekki er um hagnað af þeirri starfsemi að ræða. Kostnaður af þeim var 107-110% af iðgjöldum á árunum 2017-2020, og var kostnaðurinn 106% af lögbundnum iðgjöldum á fyrsta fjórðungi ársins 2021. Sá mikli hagnaður tryggingafélaga á fyrri hluta ársins sem vísað er til í grein framkvæmdastjóra FÍB er að mestu til kominn vegna ávöxtunar fjárfestingareigna, þar hefur mikill uppgangur á hlutabréfamarkaði haft mest áhrif. Tryggingafélög geta ekki einungis treyst á slíkan hagnað heldur þarf einnig að hlúa að grunnrekstri til framtíðar. Háar bótagreiðslur fyrir minni líkamstjón Það er rétt að slysum fækkaði á árunum 2019 og 2020 líkt og tölur Samgöngustofu sýna. Ætla má að samdráttur í ferðaþjónustunni og fækkun ferðamanna hafi þar töluverð áhrif. Færri ferðmenn verða þess valdandi að slys og tjónagreiðslur lækka, en að sama skapi minnka iðgjöld tryggingafélaga. Einnig þarf að hafa í huga að kostnaður vegna skaðabótakrafna hefur farið hækkandi hjá félögunum. Hér á landi er gengið mun lengra í greiðslu bóta vegna minniháttar líkamstjóna en í nágrannaríkjum okkar. Sá þáttur vegur einna þyngst í þeim mun sem er á iðgjöldum vegna lögbundinna ökutækjatrygginga hérlendis og í nágrannaríkjum okkar. Í Danmörku eru til dæmis almennt ekki greiddar bætur vegna varanlegrar örorku ef hún er metin 15% eða lægri. Hér á landi eru ekkert slíkt gólf að finna í skaðabótalögum. Um 75% greiddra bóta vegna varanlegrar örorku eftir bílslys eru vegna líkamstjóna, sem metin eru til 15% varanlegrar örorku eða lægri. Það segir sig því sjálft að þessi eini þáttur hlýtur að vega þungt og skekkja allan samanburð. Guðmundur Sigurðsson lagaprófessor birti nýverið áhugaverðar niðurstöður rannsóknar sem sýna að á Íslandi sé verið að greiða bætur vegna minni háttar líkamstjóna af völdum ökutækja þrátt fyrir að fólk verði fyrir litlu sem engu fjártjóni. Ef sama fyrirkomulag væri hér á landi og í Danmörku er ljóst að forsendur gætu skapast fyrir lækkun iðgjalda lögbundinna ökutækjatrygginga. Grein Guðmundar Sigurðssonar: Ræðum leiðir! Á tryggingafélög eru settar auknar kvaðir hvað varðar fjárhagslegt heilbrigði af eftirlitsaðilum. Sú þróun að bankar og tryggingafélög sameinist er ekki ný af nálinni né sér íslenskt fyrirbæri. Burtséð frá því hvort slíkir samrunar séu hagkvæmir eður ei er mjög undarlegt af framkvæmdastjóra FÍB að reyna að gera slíka samruna tortryggilega. Ef hægt er að ná kostnaðarhagræði með samruna banka og tryggingafélags ætti FÍB að fagna þeirri þróun. Við hjá Samtökum fjármálafyrirtækja viljum gjarnan eiga efnisríkt samtal um það sem betur má fara í starfsumhverfi tryggingafélaga hér landi líkt og gildandi ákvæði skaðabótalaga. SFF og FÍB eru sammála því að ódýrari tryggingar eru eftirsóknarverðar og að það beri að vinna að því markmiði, það er allra hagur. Við köllum því eftir góðu samtali við FÍB og aðra talsmenn neytenda ásamt stjórnvöldum um raunhæfar leiðir að því markmiði. Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja.
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar