Staðurinn þar sem menn missa vitið Hans Jónsson skrifar 11. ágúst 2021 08:30 Það er opinber stofnun á Íslandi sem hefur það hlutverk að sinna og viðhalda öryggisneti sem er ætlað að grípa okkur ef við fæðumst með eða myndum með okkur langvarandi eða varanlegt sjúkdómsástand. Þessi stofnun ratar í fréttirnar öðru hverju en ég hef allavega aldrei séð fréttaflutning af því að hún sé að standa sig með sóma. Tryggingastofnun ríkisins er núna aftur í fréttum. Í þetta skiptið er TR komið í fréttirnar fyrir lélega stjórnsýslu. Eða réttara sagt, fyrir að fylgja ekki forminu um hvernig opinberar ákvarðanir skulu vera teknar og tilkynntar. Tryggingastofnun ríkisins nefnilega ákvað að vegna þess að starfsfólk þeirra hefur orðið fyrir áreiti þá sé best bara að öll samskipti frá þeim berist án nokkurar undirritunar. Þau bera fyrir sig að ákvarðanir séu allar teknar í samræmi við lög og reglur og að persónuvernd sé mikilvæg. Þetta eru svosem góðar útskýringar, en það má gjarnan minnast á að Tryggingastofnun ríkisins hefur skeytt lítið um persónuvernd skjólstæðinga sinna hingað til. TR varð til dæmis uppvíst um ólögmætar persónunjósnir um öryrkja í miðjum heimsfaraldri sem urðu til þess að öryrki var sviptur réttindum sínum. Það er annars ekkert nýtt að TR fari á svig við lög eða reglur. Það eru til dæmi þess að Tryggingastofnun setji strangari reglur en kveðið er um á í lögum og þannig neitað fólki um þá aðstoð sem það hefur rétt á. TR hefur jafnvel dregið í efa að þroskaskerðingar séu meðfæddar til þess að réttlæta ákvarðanir sínar og svo gefið eftiráskýringar sem eru ekki í samræmi við þær reglur sem vísað var í við ákvarðanatöku. Það kemur kannski ennþá of mörgum okkar á óvart að í nýlegri úttekt á TR þá kom í ljós að yfir 90% lífeyrisþega fengu rangt greitt frá Tryggingastofnun Ríkisins á árunum 2016-19. Svo þegar kemur í ljós að fólk hefur fengið of mikið greitt frá TR þá á stofnunin til með að ganga fram af slíkri hörku og slíku offorsi að Umboðsmaður Alþingis finnur sig knúinn til þess að ávíta stofnunina fyrir að ganga gegn meðalhófsreglu. Og svo er það búsetuskerðingarmálið en Tryggingastofnun ríkisins, öryggisnetið sem á að grípa veikustu meðlimi samfélagsins, hafði hlunnfarið skjólstæðinga sína um meira en hálfan milljarð á ári í mörg ár þegar það kom til tals fyrir rúmlega tveim árum. Skerðingar sem voru á síðasta ári dæmdar ólöglegar frá upphafi. Það að fela nöfn þeirra sem að taka ákvarðanir um líf annara er að fjarlægja ábyrgðina af herðum þeirra sem að taka ákvarðanirnar. Tryggingastofnun sjálf segist bera ábyrgðina á endanum og að það sé ekki að sakast við starfsfólk sem fari eftir lögum og reglum en eins og ég fór hér í stuttu máli yfir þá eru lögbrot TR ekki óþekkt. Á sama tíma veit ég ekki alveg hvaða gögn TR hefur um mig í sínum fórum né hvað stendur í þeim. Ég hef beðið um að fá afrit af þeim persónugreinanlegu gögnum sem stofnunin hefur um mig, og sem þeim ber skylda til að afhenda mér samkvæmt lögum en þau neita mér um þau. Ég get sent þeim upplýsingar um mig, en þau segjast ekki geta sent mér afrit af því sem þau fá til sín um mig, sama hvaðan það kemur. 17.gr. Laga um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga. Tryggingastofnun ríkisins er nefnilega ógagnsætt og flókið batterí sem er gríðarlegur streituvaldur í lífi mínu og allra annarra öryrkja sem ég þekki. Á örfárra ára fresti þarf ég að fara aftur með mín krónísku vandamál til TR og láta þau vita að það sem að er ekki hægt að laga sé ennþá ekki búið að lagast. Þau segja mér hvaða pappíra ég á að færa þeim en það er einungis vegna þess að ég hef spurst fyrir það áður að ég veit að það er ekki réttur listi. Sumt þarf ég ekki að koma með lengur og sumt er ekki á listanum. Þetta eina dæmi er hluti af því hvers vegna fólk með kvíðavandamál fer yfirleitt illa út úr öllum samskiptum sínum við TR. Þegar kom að því að ég þurfti á bifreiðastyrk að halda vegna fötlunar minnar upplifði ég frá fyrstu hendi hversu tilviljanakenndar ákvarðanir þessarar stofnunar eru. Til að byrja með var einungis samþykkt helming þeirrar upphæðar sem ég átti með vissu rétt á. Leiðrétting varð á vegna minnar eigin vinnu við það. Næsta skref ferlisins var að kaupa bifreið, og þar á eftir að sækja um samþykki TR fyrir kaupunum. Þá var endurgreiðsla styrksins í sjónarmáli. Ég bað um að sjá reglur um kaupin, um það hvernig bifreið væri leyfð og þar fram eftir götunum en var svarað að vera “bara ekkert að kaupa einhverja vitleysu”. Þessu ferli gleymi ég ekki því þarna var mjög greinilegt að engar reglur voru til staðar. Að þarna væru tilviljanakenndar geðþóttaákvarðanir sem réðu ferðinni. Ákvarðanir sem engin stendur á bak við. Þetta og ýmislegt fleira er ástæðan fyrir því að þegar það er kominn tími til að endurnýja umsóknir og fara aðra umferð í gegnum þessa stofnun þá sé ég alltaf fyrir mér atriðið úr Ástríki og þrautunum tólf. Atriðið þar sem Ástríkur og Steinríkur eru sendir inn í stofnun til að sækja eitt lítið leyfisbréf. Staðurinn þar sem átti að sinna smávegis pappírsvinnu. Staðurinn þar sem menn missa vitið. Höfundur skipar 4. sæti á lista Pírata í Norðausturkjörkæmi við Alþingiskosningarnar 25. september næstkomandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Félagsmál Píratar Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Halldór 24.05.2025 Halldór Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Sjá meira
Það er opinber stofnun á Íslandi sem hefur það hlutverk að sinna og viðhalda öryggisneti sem er ætlað að grípa okkur ef við fæðumst með eða myndum með okkur langvarandi eða varanlegt sjúkdómsástand. Þessi stofnun ratar í fréttirnar öðru hverju en ég hef allavega aldrei séð fréttaflutning af því að hún sé að standa sig með sóma. Tryggingastofnun ríkisins er núna aftur í fréttum. Í þetta skiptið er TR komið í fréttirnar fyrir lélega stjórnsýslu. Eða réttara sagt, fyrir að fylgja ekki forminu um hvernig opinberar ákvarðanir skulu vera teknar og tilkynntar. Tryggingastofnun ríkisins nefnilega ákvað að vegna þess að starfsfólk þeirra hefur orðið fyrir áreiti þá sé best bara að öll samskipti frá þeim berist án nokkurar undirritunar. Þau bera fyrir sig að ákvarðanir séu allar teknar í samræmi við lög og reglur og að persónuvernd sé mikilvæg. Þetta eru svosem góðar útskýringar, en það má gjarnan minnast á að Tryggingastofnun ríkisins hefur skeytt lítið um persónuvernd skjólstæðinga sinna hingað til. TR varð til dæmis uppvíst um ólögmætar persónunjósnir um öryrkja í miðjum heimsfaraldri sem urðu til þess að öryrki var sviptur réttindum sínum. Það er annars ekkert nýtt að TR fari á svig við lög eða reglur. Það eru til dæmi þess að Tryggingastofnun setji strangari reglur en kveðið er um á í lögum og þannig neitað fólki um þá aðstoð sem það hefur rétt á. TR hefur jafnvel dregið í efa að þroskaskerðingar séu meðfæddar til þess að réttlæta ákvarðanir sínar og svo gefið eftiráskýringar sem eru ekki í samræmi við þær reglur sem vísað var í við ákvarðanatöku. Það kemur kannski ennþá of mörgum okkar á óvart að í nýlegri úttekt á TR þá kom í ljós að yfir 90% lífeyrisþega fengu rangt greitt frá Tryggingastofnun Ríkisins á árunum 2016-19. Svo þegar kemur í ljós að fólk hefur fengið of mikið greitt frá TR þá á stofnunin til með að ganga fram af slíkri hörku og slíku offorsi að Umboðsmaður Alþingis finnur sig knúinn til þess að ávíta stofnunina fyrir að ganga gegn meðalhófsreglu. Og svo er það búsetuskerðingarmálið en Tryggingastofnun ríkisins, öryggisnetið sem á að grípa veikustu meðlimi samfélagsins, hafði hlunnfarið skjólstæðinga sína um meira en hálfan milljarð á ári í mörg ár þegar það kom til tals fyrir rúmlega tveim árum. Skerðingar sem voru á síðasta ári dæmdar ólöglegar frá upphafi. Það að fela nöfn þeirra sem að taka ákvarðanir um líf annara er að fjarlægja ábyrgðina af herðum þeirra sem að taka ákvarðanirnar. Tryggingastofnun sjálf segist bera ábyrgðina á endanum og að það sé ekki að sakast við starfsfólk sem fari eftir lögum og reglum en eins og ég fór hér í stuttu máli yfir þá eru lögbrot TR ekki óþekkt. Á sama tíma veit ég ekki alveg hvaða gögn TR hefur um mig í sínum fórum né hvað stendur í þeim. Ég hef beðið um að fá afrit af þeim persónugreinanlegu gögnum sem stofnunin hefur um mig, og sem þeim ber skylda til að afhenda mér samkvæmt lögum en þau neita mér um þau. Ég get sent þeim upplýsingar um mig, en þau segjast ekki geta sent mér afrit af því sem þau fá til sín um mig, sama hvaðan það kemur. 17.gr. Laga um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga. Tryggingastofnun ríkisins er nefnilega ógagnsætt og flókið batterí sem er gríðarlegur streituvaldur í lífi mínu og allra annarra öryrkja sem ég þekki. Á örfárra ára fresti þarf ég að fara aftur með mín krónísku vandamál til TR og láta þau vita að það sem að er ekki hægt að laga sé ennþá ekki búið að lagast. Þau segja mér hvaða pappíra ég á að færa þeim en það er einungis vegna þess að ég hef spurst fyrir það áður að ég veit að það er ekki réttur listi. Sumt þarf ég ekki að koma með lengur og sumt er ekki á listanum. Þetta eina dæmi er hluti af því hvers vegna fólk með kvíðavandamál fer yfirleitt illa út úr öllum samskiptum sínum við TR. Þegar kom að því að ég þurfti á bifreiðastyrk að halda vegna fötlunar minnar upplifði ég frá fyrstu hendi hversu tilviljanakenndar ákvarðanir þessarar stofnunar eru. Til að byrja með var einungis samþykkt helming þeirrar upphæðar sem ég átti með vissu rétt á. Leiðrétting varð á vegna minnar eigin vinnu við það. Næsta skref ferlisins var að kaupa bifreið, og þar á eftir að sækja um samþykki TR fyrir kaupunum. Þá var endurgreiðsla styrksins í sjónarmáli. Ég bað um að sjá reglur um kaupin, um það hvernig bifreið væri leyfð og þar fram eftir götunum en var svarað að vera “bara ekkert að kaupa einhverja vitleysu”. Þessu ferli gleymi ég ekki því þarna var mjög greinilegt að engar reglur voru til staðar. Að þarna væru tilviljanakenndar geðþóttaákvarðanir sem réðu ferðinni. Ákvarðanir sem engin stendur á bak við. Þetta og ýmislegt fleira er ástæðan fyrir því að þegar það er kominn tími til að endurnýja umsóknir og fara aðra umferð í gegnum þessa stofnun þá sé ég alltaf fyrir mér atriðið úr Ástríki og þrautunum tólf. Atriðið þar sem Ástríkur og Steinríkur eru sendir inn í stofnun til að sækja eitt lítið leyfisbréf. Staðurinn þar sem átti að sinna smávegis pappírsvinnu. Staðurinn þar sem menn missa vitið. Höfundur skipar 4. sæti á lista Pírata í Norðausturkjörkæmi við Alþingiskosningarnar 25. september næstkomandi.
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun