Orkumálaráðherra Bandaríkjanna sér á báti við Hringborð norðurslóða

Orkumálaráðherra Bandaríkjanna nefndi loftslagsbreytingar ekki á nafn í ávarpi sínu við setningu Hringborðs norðurslóða í dag en skaut föstum skotum að ríkjum sem hann sagði boðflennur á norðurslóðum. Forystufólk annarra ríkja lagði hins vegar áherslu á að þjóðir heims tækju höndum saman til að vinna gegn loftslagsbreytingunum.

Um tvö þúsund manns frá um sextíu þjóðlöndum taka þátt í Hringborði norðurslóða og flytja þar um sex hundruð erindi. Við setningu Hringborðsins í dag lögðu forsætisráðherrar Íslands og Finnlands áherslu á alvarleika loftslagsbreytinganna og nauðsyn þess að þjóðir heims ynnu saman að því að daga úr losun gróðurhúsalofttegunda.

„Verið öll velkomin á sjöunda þing Hringborðs norðurslóða, stærsta alþjóðlega fundarins um málefni norðurslóða,“ sagði Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Hringborðs norðurslóða, við setningu Hringborðsins.

„Vísindamenn geta ekki bent á hvenær bráðnun ísþekju Grænlands eða vesturhluti ísþekju Suðurskautslandsins kemst á það stig að ekki verður aftur snúið nema við grípum í taumana,“ sagði Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra.

„Náttúra norðurslóða er óblíð. Það sem við gerum á norðurslóðum fylgir okkur alla tíð,“ sagði Antti Rinne, forsætisráðherra Finnlands. „Ísinn bráðnar og hverfur ef við tökum ekki loftslagsbreytingum og alheimshlýnun föstum tökum. Við verðum að vera mjög raunhæf.“

Victoria krónprinsessa Svíþjóðar rifjaði upp ferðir sínar með krónprinsum Danmerkur og Noregs til Svalbarða og Grænlands þar sem loftslagsbreytingarnar væru augljósar. Kim Kielsen forsætisráðherra Grænlands fékk dúndrandi lófaklapp þegar hann svaraði blaðamanni Bloomberg og sagði Grænland einfaldlega ekki til sölu.

Skaut fast að Kína og Rússlandi

Minna fór hins vegar fyrir undirtektum þinggesta eftir að Rick Perry orkumálaráðherra Bandaríkjanna talaði án þess að nefna loftslagsbreytingar á nafn. En hann skaut föstum skotum að ríkjum sem ekki væru frjáls og átti þar greinilega við Kína og Rússland.

„Norðurlönd eru í forystuhlutverki í norðurslóðarannsóknum og eru í fararbroddi hvað varðar nýsköpun. Við búum einnig að ríkri hefð á sviði samstarfs þjóða okkar og ég trúi því að við sem erum í Norðurlandafjölskyldunni, Ísland, Danmörk, Finnland, Noregur og Svíþjóð séum í kjöraðstöðu til að leggja okkar af mörkum á sviði öndvegisþekkingar hugmynd og nýrra lausna,“ sagði Victoria krónprinsessa Svíþjóðar.

Kim Kielsen, forsætisráðherra Grænlands, var spurður út í þá tillögu Donald Trump, forseta Bandaríkjanna, að kaupa Grænland og það hvort rætt hefði verið um hve mikið Grænland myndi kosta.

„Svarið við þessari spurningu er mjög einfalt. Grænland er ekki til sölu,“ sagði hann.

„Þegar ég horfi til framtíðar sé ég fyrir mér að okkur takist að hindra með árangursríkum hætti að þessum ríkjum takist að ná yfirráðum yfir norðurslóðum utan frá,“ sagði Rick Perry, orkumálaráðherra Bandaríkjanna. „Þessi ríki deila hvorki með okkur lýðræðislegum gildum okkar né framgöngu okkar við stjórnun umhverfisverndarmála.“

„Ég sé fyrir mér að við leysum úr læðingi orkubirgðir í því skyni að frelsa þjóðir utan norðurslóða undan því að vera háðar þessum sömu þjóðum sem myndu beita aflsmunum sínum, einkum orku sinni, sem geópólitísku vopni.“

Endurspeglar nýjan veruleika

Eftir ræðu Perry sagði Ólafur Ragnar að framganga hans og fjölda annarra endurspegli nýjan pólitískan veruleika á norðurslóðum.

„Að okkar næsta nágrenni er nú orðið brennidepill glímu um nýja heimsmynd. Þar sem öflugustu þjóðir heims; Bandaríkin, Rússland, Kína og reyndar Evrópusambandið líka, eru óðum að koma sér upp stöðu og leggja áherslu á það hvað skiptir máli,“ sagði Ólafur Ragnar.

Hann sagði það í raun einstakt tækifæri fyrir okkur Íslendinga að vera vettvangur þessarar umræðu. Það fæli í sér ný tækifæri fyrir land og þjóð.

Ólafur Ragnar sagði það hafa verið markmiðið frá upphafi, að allir gætu komið að Hringborðinu.

„Að ungur aktívisti hafi sama rétt á að rísa upp og segja sína skoðun, eins og orkumálaráðherra Bandaríkjanna eða forsætisráðherrar annarra landa.“

Hann sagðist einnig telja að ræða forsætisráðherra Grænlands hafi verið söguleg.

„Ég held að aldrei fyrr í sögu Grænlands hafi æðsti fulltrúi grænlensku þjóðarinnar flutt jafn yfirgripsmikla stefnuræðu á alþjóðlegum vettvangi eins og hann gerði í dag. Þannig að Hringborðið er líka að verða nýr vettvangur fyrir samstarf Íslands, Grænlands og Færeyja.“