Við erum sammála þér, Greta Guðmundur Steingrímsson skrifar 30. september 2019 07:00 Ég held að för Gretu Thunberg til Bandaríkjanna verði lengi í minnum höfð. Kannski fer frammistaða hennar á fundi Sameinuðu þjóðanna í sögubækurnar sem einn af þessum viðburðum sem hafa haft einhvers konar úrslitaáhrif á þróun heimsmála. Að því gefnu að það verði yfir höfuð sögubækur í framtíðinni. Eða heimsmál. Hér er hún vissulega í húfi, sem slík. Framtíðin. Það þarf ekki að fjölyrða um það hversu mikil ógn við mannkyn hamfarahlýnunin er. Hvort sem ríkisstjórnir lýsa yfir formlegu neyðarástandi eða ekki er óþarfi að velkjast í vafa. Aðgerðir þarf og það fljótt. Annars fer allt til fjandans. Þessar myndir greyptust í hugann: Greta að láta leiðtoga heimsins heyra það. Sextán ára stelpa í uppnámi. Hvernig vogið þið ykkur? Og hin augljósa viðurstyggð Gretu á Trump. Svipur hennar þegar hún stóð við hliðina á honum fangaði tilfinningu milljóna gagnvart þeim þrjóti. Frumkrafturinn sprakk í andlitið á leiðtogum heims. Raunveruleikinn barði í borðið, án allra formlegheita og fundarskapa, í líki sextán ára stelpu með fléttu. Boðskapurinn ofureinfaldur en lagður fram á grunni allra bestu vísinda og vitneskju: Nú þarf að hysja upp um sig brækurnar.Líf hennar Eitt sló mig í reiðilestri Gretu. Hún fór skilmerkilega yfir það hversu ósanngjarnt það væri að hún, unglingurinn, gæti ekki átt áhyggjulaust líf. Hún gæti ekki farið í skólann eins og aðrir unglingar, heldur þyrfti hún að verja tíma sínum í að reyna að afstýra því að framtíð hennar og jafnaldra hennar yrði rænt. Hún þyrfti að skrópa í skólanum. Efna til mótmæla. Fara um heiminn. Halda upplýsta reiðilestra. Sparka í rassinn á þjóðarleiðtogum. Yggla sig við Bandaríkjaforseta. Þá fór ég að hugsa eins og líklega urmull annarra: Auðvitað er þetta ekki sanngjarnt. Baráttan fyrir framtíð mannkyns og lífvænlegum skilyrðum á jörðu getur ekki verið á herðunum á sextán ára unglingi. Það er eiginlega fáránlegt þegar maður hugsar út í það. Greta Thunberg þarf að fara að komast í skólann. Hún þarf að fá að hanga með vinum sínum. Stara á símann sinn í frímínútum. Fara á ball. Stunda íþróttir. Fara í bíó. Taka til í herberginu sínu.Sagan mikilvæga En svona er þetta. Mannfólk lifir í skáldskap. Til þess að hlutir gerist þarf áhrifamikil saga að vera sögð. Það að miðaldra karl í flauelsbuxum og prjónavesti hafi varið ævi sinni við að rannsaka loftslagsbreytingar og haldi síðan langt yfirvegað erindi með slæðusýningu á ráðstefnu er ekki krassandi saga. Hundrað þannig sögur eiga sér stað á hverjum degi og hreyfa við fáum. Fólk dottar. Og ef maðurinn brjálaðist og héldi tilfinningaþrungna eldmessu yrði það líklega heldur ekki góð saga. Æ, slappaðu af, yrði sagt. Hver ert þú? Það, hins vegar, að sextán ára krakki frá Svíþjóð taki kastið á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, það er góð saga. Veruleikinn nær skáldlegum hæðum. Klassísk minni sem alltaf munu hreyfa við fólki birtast hér kristaltær. Davíð glímir við Golíat og upp gýs rótsterk aðdáun okkar á hugrekki þess minni í baráttunni við hina stóru. Barnið úr Nýju fötum keisarans er hér líka mætt til að segja okkur hvernig hlutirnir eru, í veröld þar sem enginn virðist ætla að segja neitt eða gera. Ofurstelpan Lína Langsokkur lyftir hér hesti sínum. Það er allt í þessu. Það glittir í Jöhönnu af Örk.Næsti kafli Ég held að það sé mikilvægt að horfast í augu við það að svona virkar mannlífið. Auðvitað er Greta Thunberg ekki sú eina sem hefur áhyggjur af loftslagsbreytingum. Milljónir manna um allan heim hafa miklar áhyggjur. Til eru þjóðarleiðtogar sem telja ekkert mikilvægara en umhverfismál og vísindamenn sem vinna dag og nótt við að finna lausnir. Einu sinni fór Al Gore um veröldina og flutti erindi fyrir troðfullum sölum. Faðir minn var með umhverfismál á heilanum á efri árum. Ég sjálfur – og ég hugsa að þetta gildi um gríðarlega marga aðra – mun láta áherslur í umhverfismálum algjörlega ráða atkvæði mínu í næstu þingkosningum. Ég myndi kjósa hreinan græningjaflokk, kæmi hann fram. Viðureignin við hamfarahlýnun er einfaldlega langmikilvægasta viðfangsefni samtímans. Sífellt fleira fólk áttar sig á þessu og lífsstílsbreytingar eru að skjóta rótum á öllum sviðum samfélagsins. Við keppum við tímann. Vonandi vinnum við. Það sem ég vildi því sagt hafa við Gretu Thunberg er þetta: Mikið óendanlega getum við verið þakklát þér fyrir að hafa fórnað æsku þinni og unglingsárum til þess að hreyfa við heimsbyggðinni. Ég held að undir niðri lúmi önnur saga sem ekki síður mun hreyfa við fólki. Hún er sú hvað margir eru í liði með þér. Þegar fjöldinn vaknar og brýst fram eins og herir Gandálfs úr suðri í stríðinu við Orkana í Hringadróttinssögu. Það er næsti kafli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Guðmundur Steingrímsson Loftslagsmál Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Ég held að för Gretu Thunberg til Bandaríkjanna verði lengi í minnum höfð. Kannski fer frammistaða hennar á fundi Sameinuðu þjóðanna í sögubækurnar sem einn af þessum viðburðum sem hafa haft einhvers konar úrslitaáhrif á þróun heimsmála. Að því gefnu að það verði yfir höfuð sögubækur í framtíðinni. Eða heimsmál. Hér er hún vissulega í húfi, sem slík. Framtíðin. Það þarf ekki að fjölyrða um það hversu mikil ógn við mannkyn hamfarahlýnunin er. Hvort sem ríkisstjórnir lýsa yfir formlegu neyðarástandi eða ekki er óþarfi að velkjast í vafa. Aðgerðir þarf og það fljótt. Annars fer allt til fjandans. Þessar myndir greyptust í hugann: Greta að láta leiðtoga heimsins heyra það. Sextán ára stelpa í uppnámi. Hvernig vogið þið ykkur? Og hin augljósa viðurstyggð Gretu á Trump. Svipur hennar þegar hún stóð við hliðina á honum fangaði tilfinningu milljóna gagnvart þeim þrjóti. Frumkrafturinn sprakk í andlitið á leiðtogum heims. Raunveruleikinn barði í borðið, án allra formlegheita og fundarskapa, í líki sextán ára stelpu með fléttu. Boðskapurinn ofureinfaldur en lagður fram á grunni allra bestu vísinda og vitneskju: Nú þarf að hysja upp um sig brækurnar.Líf hennar Eitt sló mig í reiðilestri Gretu. Hún fór skilmerkilega yfir það hversu ósanngjarnt það væri að hún, unglingurinn, gæti ekki átt áhyggjulaust líf. Hún gæti ekki farið í skólann eins og aðrir unglingar, heldur þyrfti hún að verja tíma sínum í að reyna að afstýra því að framtíð hennar og jafnaldra hennar yrði rænt. Hún þyrfti að skrópa í skólanum. Efna til mótmæla. Fara um heiminn. Halda upplýsta reiðilestra. Sparka í rassinn á þjóðarleiðtogum. Yggla sig við Bandaríkjaforseta. Þá fór ég að hugsa eins og líklega urmull annarra: Auðvitað er þetta ekki sanngjarnt. Baráttan fyrir framtíð mannkyns og lífvænlegum skilyrðum á jörðu getur ekki verið á herðunum á sextán ára unglingi. Það er eiginlega fáránlegt þegar maður hugsar út í það. Greta Thunberg þarf að fara að komast í skólann. Hún þarf að fá að hanga með vinum sínum. Stara á símann sinn í frímínútum. Fara á ball. Stunda íþróttir. Fara í bíó. Taka til í herberginu sínu.Sagan mikilvæga En svona er þetta. Mannfólk lifir í skáldskap. Til þess að hlutir gerist þarf áhrifamikil saga að vera sögð. Það að miðaldra karl í flauelsbuxum og prjónavesti hafi varið ævi sinni við að rannsaka loftslagsbreytingar og haldi síðan langt yfirvegað erindi með slæðusýningu á ráðstefnu er ekki krassandi saga. Hundrað þannig sögur eiga sér stað á hverjum degi og hreyfa við fáum. Fólk dottar. Og ef maðurinn brjálaðist og héldi tilfinningaþrungna eldmessu yrði það líklega heldur ekki góð saga. Æ, slappaðu af, yrði sagt. Hver ert þú? Það, hins vegar, að sextán ára krakki frá Svíþjóð taki kastið á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, það er góð saga. Veruleikinn nær skáldlegum hæðum. Klassísk minni sem alltaf munu hreyfa við fólki birtast hér kristaltær. Davíð glímir við Golíat og upp gýs rótsterk aðdáun okkar á hugrekki þess minni í baráttunni við hina stóru. Barnið úr Nýju fötum keisarans er hér líka mætt til að segja okkur hvernig hlutirnir eru, í veröld þar sem enginn virðist ætla að segja neitt eða gera. Ofurstelpan Lína Langsokkur lyftir hér hesti sínum. Það er allt í þessu. Það glittir í Jöhönnu af Örk.Næsti kafli Ég held að það sé mikilvægt að horfast í augu við það að svona virkar mannlífið. Auðvitað er Greta Thunberg ekki sú eina sem hefur áhyggjur af loftslagsbreytingum. Milljónir manna um allan heim hafa miklar áhyggjur. Til eru þjóðarleiðtogar sem telja ekkert mikilvægara en umhverfismál og vísindamenn sem vinna dag og nótt við að finna lausnir. Einu sinni fór Al Gore um veröldina og flutti erindi fyrir troðfullum sölum. Faðir minn var með umhverfismál á heilanum á efri árum. Ég sjálfur – og ég hugsa að þetta gildi um gríðarlega marga aðra – mun láta áherslur í umhverfismálum algjörlega ráða atkvæði mínu í næstu þingkosningum. Ég myndi kjósa hreinan græningjaflokk, kæmi hann fram. Viðureignin við hamfarahlýnun er einfaldlega langmikilvægasta viðfangsefni samtímans. Sífellt fleira fólk áttar sig á þessu og lífsstílsbreytingar eru að skjóta rótum á öllum sviðum samfélagsins. Við keppum við tímann. Vonandi vinnum við. Það sem ég vildi því sagt hafa við Gretu Thunberg er þetta: Mikið óendanlega getum við verið þakklát þér fyrir að hafa fórnað æsku þinni og unglingsárum til þess að hreyfa við heimsbyggðinni. Ég held að undir niðri lúmi önnur saga sem ekki síður mun hreyfa við fólki. Hún er sú hvað margir eru í liði með þér. Þegar fjöldinn vaknar og brýst fram eins og herir Gandálfs úr suðri í stríðinu við Orkana í Hringadróttinssögu. Það er næsti kafli.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun