Fyrir hvern vinnum við? Gústav Adolf Bergmann Sigurbjörnsson skrifar 23. febrúar 2018 06:16 Á eftirstríðsárunum fóru konur út á vinnumarkaðinn í stórum stíl. Konur áttu heimtingu á því að vinna launavinnu, rétt eins og karlar, bæði til þess að öðlast fjárhagslegt sjálfstæði, vera ekki upp á karlana komnar, en ekki síður til þess að eiga möguleika á því að rækta sjálfa sig í hinu opinbera rými, en vera ekki bundin heimilinu eins og fram að því hafði tíðkast. Áður var oftast aðeins ein fyrirvinna á heimilinu en nú voru þær oft orðnar tvær! Þvílík lukka, nú hlytu allir að hafa það gott: Tveir vinna, jú, meira en einn. Samfélagið framleiddi meira, og allir fá borgað og allt verður betra! En eins og við vitum þá hvarf ekki öll ólaunaða vinnan sem konur höfðu til þessa sinnt á heimilinum. Konur héldu áfram að sinna ólaunuðum heimilisstörfum samhliða launavinnu, því þó konur ynnu nú úti á vinnumarkaði við hlið karla er ekki eins og þeir hafi tekið sér stöðu til jafns við konur inni á heimilum. Þannig varð úr samfélag þar sem allir eru útivinnandi, en hin klassísku heimilisverk bíða okkar (og sérstaklega kvennanna) þegar við komum heim eða þeim hefur verið úthýst á hinar ýmsu stofnanir, eins og leikskóla og öldrunarheimili (þar sem vinna fyrst og fremst konur).Að gefa of mikið Í tvö ár fékk ég einmitt að reyna að vinna á einum svona kvennavinnustað þegar ég starfaði sem leiðbeinandi á leikskóla í Reykjavík. Þó ég minnist barnanna og starfsfólksins með mikilli hlýju þá get ég ekki sagt að lífið þessi tvö ár hafi verið auðvelt. Vinnan var erfið og lýjandi. Sú reynsla gerði mér enn ljósara hversu mikilvægt það er að stytta vinnudaginn og færa samfélagið allt á fjölskylduvænni brautir. Stöðug mannekla vegna veikinda starfsmanna og mikil starfsmannavelta gerðu þetta krefjandi starf enn erfiðara. Stöðug truflun var á reglubundnu starfi og fámennið varð til þess að við neyddumst ítrekað til þess að vinna með allt of stóra hópa. En ofan á það þá fylltist ég mikilli sorg þegar ég – mér til mikils hryllings – gerði mér grein fyrir því að ég gaf svo mikið af mér til barnanna á leikskólanum að ég hafði ekki orku eftir handa mínum eigin. Að þolinmæðin sem fór í að bregðast á útreiknaðan og vel stilltan hátt við hegðun barna með hegðunarvanda var að engu orðin þegar ég kom heim, því þá þurfti ég helst af öllu að fá að slappa aðeins af. Er hægt að hugsa sér meira öskrandi dæmi um að hér sé ekki allt með felldu en það að einkareknir leikskólar séu farnir að sjá það sem hlut sinn að bjóða foreldrum að panta kvöldmatinn frá leikskólanum? Eða að sjá um þvottinn? Eða hér spretti upp fyrirtæki, þó sannarlega ágæt séu, sem þjónusta fólk sem er svo aðframkomið af vinnuálagi að það getur ekki einu sinni látið sér detta í hug hvað á að hafa í matinn?Vinnum fyrir okkur sjálf Stytting vinnuvikunnar hefur svo ótal marga fleti, sem mörgum hverjum verður ekki gerð almennileg skil með því að vísa í hagtölur. Jú, styttingin mun að öllum líkindum auka framleiðni. En hún styður líka við vellíðan í starfi. Hún er lýðheilsumál, þar sem hún minnkar streitu og veikindi. Hún tekur á alltof löngum vinnudögum barnanna sjálfra, sem eru oft á tíðum í 8-9 tíma vistun. Hún er menntamál, því, eins og Ólafur Páll Jónsson bendir á í nýlegum pistli, þá sárvantar foreldra tíma til að styðja við menntun barnanna sinna. Hún er jafnréttismál. Og hún er lýðræðismál, því hún gefur okkur meiri tíma til þess að vera upplýst og taka þátt í félagsstarfi. En ekki síst felst í henni afstaða til samfélagsins sjálfs, að í því séu falin mikil lífsgæði, jafnvel nauðsynleg, að hafa nægan frítíma til þess að geta sinnt heimili og börnum, að samvera og sjálfsrækt séu alger grundvallaratriði í heilbrigðu samfélagi. Stundum þurfum við hreinlega að geta unnið fyrir okkur sjálf.Höfundur situr fyrir hönd Vinstri grænna í stjórnkerfis- og lýðræðisráði Reykjavíkurborgar og býður sig fram í 2.-4. sæti í forvali Vinstri grænna í Reykjavík sem fer fram þann 24. febrúar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gústav Adolf Bergmann Sigurbjörnsson Mest lesið Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson Skoðun Skoðun Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Sjá meira
Á eftirstríðsárunum fóru konur út á vinnumarkaðinn í stórum stíl. Konur áttu heimtingu á því að vinna launavinnu, rétt eins og karlar, bæði til þess að öðlast fjárhagslegt sjálfstæði, vera ekki upp á karlana komnar, en ekki síður til þess að eiga möguleika á því að rækta sjálfa sig í hinu opinbera rými, en vera ekki bundin heimilinu eins og fram að því hafði tíðkast. Áður var oftast aðeins ein fyrirvinna á heimilinu en nú voru þær oft orðnar tvær! Þvílík lukka, nú hlytu allir að hafa það gott: Tveir vinna, jú, meira en einn. Samfélagið framleiddi meira, og allir fá borgað og allt verður betra! En eins og við vitum þá hvarf ekki öll ólaunaða vinnan sem konur höfðu til þessa sinnt á heimilinum. Konur héldu áfram að sinna ólaunuðum heimilisstörfum samhliða launavinnu, því þó konur ynnu nú úti á vinnumarkaði við hlið karla er ekki eins og þeir hafi tekið sér stöðu til jafns við konur inni á heimilum. Þannig varð úr samfélag þar sem allir eru útivinnandi, en hin klassísku heimilisverk bíða okkar (og sérstaklega kvennanna) þegar við komum heim eða þeim hefur verið úthýst á hinar ýmsu stofnanir, eins og leikskóla og öldrunarheimili (þar sem vinna fyrst og fremst konur).Að gefa of mikið Í tvö ár fékk ég einmitt að reyna að vinna á einum svona kvennavinnustað þegar ég starfaði sem leiðbeinandi á leikskóla í Reykjavík. Þó ég minnist barnanna og starfsfólksins með mikilli hlýju þá get ég ekki sagt að lífið þessi tvö ár hafi verið auðvelt. Vinnan var erfið og lýjandi. Sú reynsla gerði mér enn ljósara hversu mikilvægt það er að stytta vinnudaginn og færa samfélagið allt á fjölskylduvænni brautir. Stöðug mannekla vegna veikinda starfsmanna og mikil starfsmannavelta gerðu þetta krefjandi starf enn erfiðara. Stöðug truflun var á reglubundnu starfi og fámennið varð til þess að við neyddumst ítrekað til þess að vinna með allt of stóra hópa. En ofan á það þá fylltist ég mikilli sorg þegar ég – mér til mikils hryllings – gerði mér grein fyrir því að ég gaf svo mikið af mér til barnanna á leikskólanum að ég hafði ekki orku eftir handa mínum eigin. Að þolinmæðin sem fór í að bregðast á útreiknaðan og vel stilltan hátt við hegðun barna með hegðunarvanda var að engu orðin þegar ég kom heim, því þá þurfti ég helst af öllu að fá að slappa aðeins af. Er hægt að hugsa sér meira öskrandi dæmi um að hér sé ekki allt með felldu en það að einkareknir leikskólar séu farnir að sjá það sem hlut sinn að bjóða foreldrum að panta kvöldmatinn frá leikskólanum? Eða að sjá um þvottinn? Eða hér spretti upp fyrirtæki, þó sannarlega ágæt séu, sem þjónusta fólk sem er svo aðframkomið af vinnuálagi að það getur ekki einu sinni látið sér detta í hug hvað á að hafa í matinn?Vinnum fyrir okkur sjálf Stytting vinnuvikunnar hefur svo ótal marga fleti, sem mörgum hverjum verður ekki gerð almennileg skil með því að vísa í hagtölur. Jú, styttingin mun að öllum líkindum auka framleiðni. En hún styður líka við vellíðan í starfi. Hún er lýðheilsumál, þar sem hún minnkar streitu og veikindi. Hún tekur á alltof löngum vinnudögum barnanna sjálfra, sem eru oft á tíðum í 8-9 tíma vistun. Hún er menntamál, því, eins og Ólafur Páll Jónsson bendir á í nýlegum pistli, þá sárvantar foreldra tíma til að styðja við menntun barnanna sinna. Hún er jafnréttismál. Og hún er lýðræðismál, því hún gefur okkur meiri tíma til þess að vera upplýst og taka þátt í félagsstarfi. En ekki síst felst í henni afstaða til samfélagsins sjálfs, að í því séu falin mikil lífsgæði, jafnvel nauðsynleg, að hafa nægan frítíma til þess að geta sinnt heimili og börnum, að samvera og sjálfsrækt séu alger grundvallaratriði í heilbrigðu samfélagi. Stundum þurfum við hreinlega að geta unnið fyrir okkur sjálf.Höfundur situr fyrir hönd Vinstri grænna í stjórnkerfis- og lýðræðisráði Reykjavíkurborgar og býður sig fram í 2.-4. sæti í forvali Vinstri grænna í Reykjavík sem fer fram þann 24. febrúar.
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun