Vaknið Herdís Egilsdóttir skrifar 18. ágúst 2016 08:00 Menningar- og menntalest þjóðar okkar sem hefur í aldaraðir brunað örugg eftir teinum sínum þéttskipuð ungmennum okkar, fullum tilhlökkunar, gleði og fullvissu um að við þau leiðarlok hefðu þau höndlað til ævilangrar framtíðar traust á sjálf sig, kjark og kunnáttu til að takast á við hvaða verkefni sem lífið ætlaði þeim að leysa. En smám saman og okkur að óvörum mjakaði sér inn á milli okkar gestur sem boðaði með lipurð undur og stórmerki en við uggðum ekki að okkur og gestrisni okkar varð of opin og gagnrýnilaus. Seint og um síðir hrukkum við upp við ónotalegan draum. Menningar- og menntalestin var farin af sporinu, enginn vissi hvar eða hvenær, en öllum sem vaknað höfðu til fulls varð ljóst að hér hlaut að hafa orðið alvarlegt slys. Fregnir af þessum atburði hafa smám saman borist með fáeinum vonsviknum ungmennum sem höfðu haft sig við illan leik til baka með sjálfstraustið skaðað. Þau sögðu sögur af þeim hörðustu sem vildu ekki snúa við heldur börðust áfram fótgangandi í þeirri von að ná þeim glæsta áfangastað sem þá hafði dreymt um og verið heitið. En stærsti hópurinn sat enn örvinglaður í sætum sínum, skimandi og vonaðist eftir að hjálp bærist til að komast til baka.Um hvað fjallar dæmisagan?Hvernig eigum við eiginlega að skilja þessa dæmisögu? Um hvað fjallar hún? Hún segir frá fólki sem var uppi hér á Íslandi fyrir löngu sem skildi það alveg í botn, hve áríðandi og bráðnauðsynlegt væri, að öll þjóðin yrði fljúgandi læs. Og það sem fyrst! Og við trúðum því að þjóðin gæti um alla framtíð verið stolt af þessari visku og framsýni. Ekkert gæti komið í veg fyrir það. Allt fór að óskum lengi vel. Foreldrar, afar, ömmur, og allir sem skildu mikilvægi málsins, lögðu sín þyngstu lóð á þær vogarskálar. En sagan fjallar enn frekar um ungmennin sem urðu ofurseld stjórnvisku fólks sem vildi sem óðast taka upp nýja siði án þess að þrautreyna hvort breytingarnar yrðu til góðs. Breyttu oft aðallega breytinganna vegna, ekki síst ef þær komu utan að, vildu fylgja tísku og tíðaranda, litu á flest sem gamalt var eins og glerharða útslitna kúskinnsskó! Gott og vel, sumt gamalt er gamaldags og hætt að eiga við en mjög margt eldgamalt er klassískt - sígilt! Þarna verða fullvita manneskjur að kunna að greina á milli. Ég væri ekki að taka svona upp í mig ef ekki væri um fátt meira talað en óhugnanlegan lestrarvanda barna fram eftir öllum aldri og það þyrfti nánast að beita klókindum til að fá börn til að lesa, svo leiðinlegt þætti það óskiljanlega mörgum þeirra. Svo við höldum okkur aðeins lengur við dæmisöguna, fóru nokkrir þeir framsæknustu að setja útá lestrarlestina gömlu. Hún þótti alltof hægfara, farin að ryðga, ekki börnum bjóðandi, við drægjust hratt aftur úr erlendum menningarþjóðum. Það borgaði sig ekki að kosta uppá varastykki í hana. Út með hana! Allt virtist vera í lagi um tíma, enda heilmiklu fé varið í þessar nýju aðferðir. Kennaramenntunin lengd í fimm ár, samt virtist sem þeir þyrftu eftir það mikla aðstoð ráðgjafa, leiðbeinenda og námskeiða sem hrökk sumsstaðar ekki til. En hvers vegna og hvenær fór lestin út í móa og hverjum er það að kenna? Og það sem veldur almestu áhyggjunum er: Hvernig bætum við fyrir þetta lest(r)arslys?Hljóðlestraraðferðin best?Ég er einlægur aðdáandi hljóðlestraraðferðarinnar sem Ísak Jónsson færði þjóðinni á silfurfati fyrir níutíu árum. Ég lærði hana undir handleiðslu Ísaks sjálfs þetta eina ár sem nemar með stúdentspróf þurftu til að fá kennararéttindi. Síðan fór ég beint að kenna og kenndi sleitulaust við skólann hans í fjörutíu og fimm ár. Allan tímann með tvo bekki á dag, og alltaf jafnsátt. Hvaða kosti hefur hljóðlestraraðferðin fram yfir aðrar aðferðir sem ég þekki? Hún er auðlærð fyrir kennara, og þarf ekki nema tvo-þrjá dagparta með leiðsögn til að ná tökum á henni. Hún er full af leikjum, móðurmálsþjálfun og óteljandi tegundum af skapandi vinnubrögðum. Börnin skemmta sér hið besta ef kennarinn gerir það líka! Og síðast en ekki síst, nú á þessum snauðu tímum, kostar hún ekki neitt. Ágætar, aðgengilegar bækur flæða yfir okkur úr öllum áttum! Erlendir vísindamenn sem lengi hafa rannsakað lestraraðferðir og læsi hafa komist að þeirri niðurstöðu að hljóðlestraraðferðin sé besta lestraraðferð sem til er og meira að segja Bandaríkjamenn og Bretar, með sína orðaaðferð fram að þessu, eru nú ásamt miklu fleiri menningarþjóðum farnir að taka hana upp. Ég ákalla menntamálaráðuneytið, Menntamálastofnun og menntavísindasvið Háskóla Íslands, að taka í alvöru saman höndum til að finna raunverulega lausn á þessum vanda. Sjálfri finnst mér boginn alltof hátt spenntur í menntun kennara, þar sem svo mikil áhersla er lögð á rannsóknir, greiningar og skimanir, meðan sjálfur grunnurinn undir byggingunni molnar, vegna þess að hornsteinarnir voru fjarlægðir. Hafi ég misskilið eitthvað eða sært einhvern þykir mér það verra, en ég er svona orðhvöt því mér er heitt í hamsi og ofbýður ástandið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Halldór 21.09.2024 Halldór Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Að hengja prest fyrir biskup, að hengja manneskju fyrir stofnun Hödd Vilhjálmsdóttir Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skoðun Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Menningar- og menntalest þjóðar okkar sem hefur í aldaraðir brunað örugg eftir teinum sínum þéttskipuð ungmennum okkar, fullum tilhlökkunar, gleði og fullvissu um að við þau leiðarlok hefðu þau höndlað til ævilangrar framtíðar traust á sjálf sig, kjark og kunnáttu til að takast á við hvaða verkefni sem lífið ætlaði þeim að leysa. En smám saman og okkur að óvörum mjakaði sér inn á milli okkar gestur sem boðaði með lipurð undur og stórmerki en við uggðum ekki að okkur og gestrisni okkar varð of opin og gagnrýnilaus. Seint og um síðir hrukkum við upp við ónotalegan draum. Menningar- og menntalestin var farin af sporinu, enginn vissi hvar eða hvenær, en öllum sem vaknað höfðu til fulls varð ljóst að hér hlaut að hafa orðið alvarlegt slys. Fregnir af þessum atburði hafa smám saman borist með fáeinum vonsviknum ungmennum sem höfðu haft sig við illan leik til baka með sjálfstraustið skaðað. Þau sögðu sögur af þeim hörðustu sem vildu ekki snúa við heldur börðust áfram fótgangandi í þeirri von að ná þeim glæsta áfangastað sem þá hafði dreymt um og verið heitið. En stærsti hópurinn sat enn örvinglaður í sætum sínum, skimandi og vonaðist eftir að hjálp bærist til að komast til baka.Um hvað fjallar dæmisagan?Hvernig eigum við eiginlega að skilja þessa dæmisögu? Um hvað fjallar hún? Hún segir frá fólki sem var uppi hér á Íslandi fyrir löngu sem skildi það alveg í botn, hve áríðandi og bráðnauðsynlegt væri, að öll þjóðin yrði fljúgandi læs. Og það sem fyrst! Og við trúðum því að þjóðin gæti um alla framtíð verið stolt af þessari visku og framsýni. Ekkert gæti komið í veg fyrir það. Allt fór að óskum lengi vel. Foreldrar, afar, ömmur, og allir sem skildu mikilvægi málsins, lögðu sín þyngstu lóð á þær vogarskálar. En sagan fjallar enn frekar um ungmennin sem urðu ofurseld stjórnvisku fólks sem vildi sem óðast taka upp nýja siði án þess að þrautreyna hvort breytingarnar yrðu til góðs. Breyttu oft aðallega breytinganna vegna, ekki síst ef þær komu utan að, vildu fylgja tísku og tíðaranda, litu á flest sem gamalt var eins og glerharða útslitna kúskinnsskó! Gott og vel, sumt gamalt er gamaldags og hætt að eiga við en mjög margt eldgamalt er klassískt - sígilt! Þarna verða fullvita manneskjur að kunna að greina á milli. Ég væri ekki að taka svona upp í mig ef ekki væri um fátt meira talað en óhugnanlegan lestrarvanda barna fram eftir öllum aldri og það þyrfti nánast að beita klókindum til að fá börn til að lesa, svo leiðinlegt þætti það óskiljanlega mörgum þeirra. Svo við höldum okkur aðeins lengur við dæmisöguna, fóru nokkrir þeir framsæknustu að setja útá lestrarlestina gömlu. Hún þótti alltof hægfara, farin að ryðga, ekki börnum bjóðandi, við drægjust hratt aftur úr erlendum menningarþjóðum. Það borgaði sig ekki að kosta uppá varastykki í hana. Út með hana! Allt virtist vera í lagi um tíma, enda heilmiklu fé varið í þessar nýju aðferðir. Kennaramenntunin lengd í fimm ár, samt virtist sem þeir þyrftu eftir það mikla aðstoð ráðgjafa, leiðbeinenda og námskeiða sem hrökk sumsstaðar ekki til. En hvers vegna og hvenær fór lestin út í móa og hverjum er það að kenna? Og það sem veldur almestu áhyggjunum er: Hvernig bætum við fyrir þetta lest(r)arslys?Hljóðlestraraðferðin best?Ég er einlægur aðdáandi hljóðlestraraðferðarinnar sem Ísak Jónsson færði þjóðinni á silfurfati fyrir níutíu árum. Ég lærði hana undir handleiðslu Ísaks sjálfs þetta eina ár sem nemar með stúdentspróf þurftu til að fá kennararéttindi. Síðan fór ég beint að kenna og kenndi sleitulaust við skólann hans í fjörutíu og fimm ár. Allan tímann með tvo bekki á dag, og alltaf jafnsátt. Hvaða kosti hefur hljóðlestraraðferðin fram yfir aðrar aðferðir sem ég þekki? Hún er auðlærð fyrir kennara, og þarf ekki nema tvo-þrjá dagparta með leiðsögn til að ná tökum á henni. Hún er full af leikjum, móðurmálsþjálfun og óteljandi tegundum af skapandi vinnubrögðum. Börnin skemmta sér hið besta ef kennarinn gerir það líka! Og síðast en ekki síst, nú á þessum snauðu tímum, kostar hún ekki neitt. Ágætar, aðgengilegar bækur flæða yfir okkur úr öllum áttum! Erlendir vísindamenn sem lengi hafa rannsakað lestraraðferðir og læsi hafa komist að þeirri niðurstöðu að hljóðlestraraðferðin sé besta lestraraðferð sem til er og meira að segja Bandaríkjamenn og Bretar, með sína orðaaðferð fram að þessu, eru nú ásamt miklu fleiri menningarþjóðum farnir að taka hana upp. Ég ákalla menntamálaráðuneytið, Menntamálastofnun og menntavísindasvið Háskóla Íslands, að taka í alvöru saman höndum til að finna raunverulega lausn á þessum vanda. Sjálfri finnst mér boginn alltof hátt spenntur í menntun kennara, þar sem svo mikil áhersla er lögð á rannsóknir, greiningar og skimanir, meðan sjálfur grunnurinn undir byggingunni molnar, vegna þess að hornsteinarnir voru fjarlægðir. Hafi ég misskilið eitthvað eða sært einhvern þykir mér það verra, en ég er svona orðhvöt því mér er heitt í hamsi og ofbýður ástandið.
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun