Hálfsannleikur, skreytni og skrökvísi Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 19. ágúst 2016 11:20 Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahgasráðherra, sýnir mér þann heiður að svara grein minni sem ég ritaði til hans í gær. Það gerir hann reyndar á Facebook, sem er kannski ekki skrýtið þar sem Bjarni virðist ekki bera neitt traust til fjölmiðla og telur þá tóma skel. Fyrir mann sem þannig hugsar er Facebook kannski besti vettvangurinn. Annars er Bjarni óvenju pirraður þessa dagana. Fyrirspurnum, ábendingum og tilmælum tekur hann yfirleitt með skætingi og yfirlæti, sem er kannski stundarfróun en gerir afskaplega lítið nema að sýna öllum hvað maður er pirraður. Og pirrað fólk er ekki sérlega skemmtilegt. Tungumál, þau eru hins vegar skemmtileg. Maður minn! Íslenskan geymir til að mynda ýmis hugtök um það að segja ekki satt, t.d. hvít lygi, hálfsannleikur, skreytni, skrök, lygimál, skáldskapur og meira að segja skrökvísi. Það er skemmtilegt orð. Þannig er hægt að segja satt, það er að segja orðin sem maður lætur út úr sér eru sönn, en samt segja ekki satt - af því að maður sleppir því að segja ákveðna hluti, lætur til dæmis eins og samhengi skipti engu máli. Já, á meðan ég man, Bjarni. Ég sagði þig ranglega í gær hafa gegnt formennsku í ákveðnum nefndum. Það var ósatt hjá mér. Ekki einu sinni hálfsannleikur, eða hvít lygi, einfaldlega ekki satt. Skrökvísi, svo við notum hið skemmtilega orð. Ég biðst afsökunar á því, það var ekki illa meint, ég treysti einfaldlega um of á brigðult minni mitt og þó ég fletti þessu upp tókst mér ekki að breyta því sem ég hafði skrifað. Aftur bið ég þig afsökunar á að hafa logið upp á þig þessum nefndarformennskum. (Sérðu hvað það er í raun afskaplega auðvelt að leiðrétta orð sín og biðjast afsökunar?)En aftur að hálfsannleiknum þínum. Þú tiltókst í ræðu þinni á mánudag að afgangur á fjárlögum yfirstandandi árs yrði meiri en allur uppsafnaður halli ríkissjóðs. Þetta áréttaðir þú á Facebook í gærkvöldi og sagðir enn á ný að þarna hefðir þú nú bara víst verið að segja satt. Ég ætla hins vegar að segja aftur að þú ert ekki að segja allan sannleikann. Og maður getur sagt ósatt með því að þegja yfir ákveðnum hlutum, þó svo að orðin sem út úr manni koma séu ein og sér sönn. Samhengið, manstu?Vinstri stjórnin tók við efnahagslífinu í rúst, eftir nærri 18 ára valdatíð Sjálfstæðisflokksins. Halli ríkissjóðs á fyrsta starfsári hennar, var um 140 milljarðar króna. Samanlagður halli áranna eftir hrun var mun meiri, en viðsnúningur vinstri stjórnarinnar í efnahagsmálum varð upp á um 200 milljarða króna. Og er þetta ekki eitthvað að gleðjast yfir? Væri ekki rétt að vera bara pínulítið montinn yfir þessum árangri í efnahagsstjórn, á þessum erfiðu tímum sem árin eftir hrun voru?En, nei. Bjarni telur að það þurfi engar skýringar að fylgja með þegar talað er um rekstrarhallann á ríkissjóði. Hann kvartar yfir því að ekki megi minnast á hve vel gangi í dag „án þess að sumt fólk fari í „en hér varð“ hrun gírinn,“ eins og Bjarni segir á Facebook í gær.Mikið er ég sammála honum um þann gír, hvað hann getur verið hvimleiður. En hann er þó hátíð við hliðina á þeim gír sem Bjarni, og reyndar stjórnarmeirihlutinn allur, er í, sumsé að láta bara eins og hér hafi ekki orðið neitt hrun. Að horfa bara blákalt á tölur á blaði og vera voða hissa yfir því að vinstri stjórnin hafi nú skilað halla í ríkisrekstrinum. Það er svona dálítið eins og Parísarbúi hefði gengið um stræti borgar sinnar 20. ágúst 1944 og kvartað yfir því að hér væri nú bara allt í drasli, voðalega hefur borgarstjórn staðið sig illa í götusópun.Samhengið, aftur.Staðreyndin er hins vegar sú að vinstri stjórnin skilaði 200 milljarða viðsnúningi á rekstri ríkisins. Það er ekki endilega nákvæm tala, en nær nokkurn veginn utan um það gat sem þurfti að stoppa í eftir efnahagshrunið.Bjarni Benediktsson tók við þeirri gjöf þegar hann settist í fjármálaráðuneytið. Ríkisrekstri í jafnvægi. Og hefur farið þannig með völdin að þrátt fyrir stöðugleikaframlögin, einskiptisaðgerð, hjakkar hann á sama stað ár eftir ár. Ef stöðugleikaframlögin hefðu ekki komið til, væri ríkisfjármálum að hraka hér verulega á ný.Það er af því að Bjarni og ríkisstjórnin ákváðu að afsala ríkinu mikilvægum tekjum, sem vinstri stjórnin hafði komið á og miðuðu sérstaklega að því að auka jöfnuð, með því að leggja gjöld á þau best stæðu til að standa undir mikilvægri opinberri þjónustu fyrir alla. Afnám auðlegðarskatts, lækkun veiðigjalda og lækkun tekjuskatts á tekjuháa hefur til að mynda minnkað tekjur ríkissjóðs um í kringum 30 milljarða króna. Á hverju ári. Það slagar hátt í 100 milljarðana á líftíma ríkisstjórnarinnar.Við skulum ekki útskýra allt og afsaka með því að hér hafi orðið hrun. En við skulum heldur ekki setja augnspeldin á okkur og láta eins og hér hafi ekki orðið hrun. Það er nefnilega hálfsannleikur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Óttarsson Proppé Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahgasráðherra, sýnir mér þann heiður að svara grein minni sem ég ritaði til hans í gær. Það gerir hann reyndar á Facebook, sem er kannski ekki skrýtið þar sem Bjarni virðist ekki bera neitt traust til fjölmiðla og telur þá tóma skel. Fyrir mann sem þannig hugsar er Facebook kannski besti vettvangurinn. Annars er Bjarni óvenju pirraður þessa dagana. Fyrirspurnum, ábendingum og tilmælum tekur hann yfirleitt með skætingi og yfirlæti, sem er kannski stundarfróun en gerir afskaplega lítið nema að sýna öllum hvað maður er pirraður. Og pirrað fólk er ekki sérlega skemmtilegt. Tungumál, þau eru hins vegar skemmtileg. Maður minn! Íslenskan geymir til að mynda ýmis hugtök um það að segja ekki satt, t.d. hvít lygi, hálfsannleikur, skreytni, skrök, lygimál, skáldskapur og meira að segja skrökvísi. Það er skemmtilegt orð. Þannig er hægt að segja satt, það er að segja orðin sem maður lætur út úr sér eru sönn, en samt segja ekki satt - af því að maður sleppir því að segja ákveðna hluti, lætur til dæmis eins og samhengi skipti engu máli. Já, á meðan ég man, Bjarni. Ég sagði þig ranglega í gær hafa gegnt formennsku í ákveðnum nefndum. Það var ósatt hjá mér. Ekki einu sinni hálfsannleikur, eða hvít lygi, einfaldlega ekki satt. Skrökvísi, svo við notum hið skemmtilega orð. Ég biðst afsökunar á því, það var ekki illa meint, ég treysti einfaldlega um of á brigðult minni mitt og þó ég fletti þessu upp tókst mér ekki að breyta því sem ég hafði skrifað. Aftur bið ég þig afsökunar á að hafa logið upp á þig þessum nefndarformennskum. (Sérðu hvað það er í raun afskaplega auðvelt að leiðrétta orð sín og biðjast afsökunar?)En aftur að hálfsannleiknum þínum. Þú tiltókst í ræðu þinni á mánudag að afgangur á fjárlögum yfirstandandi árs yrði meiri en allur uppsafnaður halli ríkissjóðs. Þetta áréttaðir þú á Facebook í gærkvöldi og sagðir enn á ný að þarna hefðir þú nú bara víst verið að segja satt. Ég ætla hins vegar að segja aftur að þú ert ekki að segja allan sannleikann. Og maður getur sagt ósatt með því að þegja yfir ákveðnum hlutum, þó svo að orðin sem út úr manni koma séu ein og sér sönn. Samhengið, manstu?Vinstri stjórnin tók við efnahagslífinu í rúst, eftir nærri 18 ára valdatíð Sjálfstæðisflokksins. Halli ríkissjóðs á fyrsta starfsári hennar, var um 140 milljarðar króna. Samanlagður halli áranna eftir hrun var mun meiri, en viðsnúningur vinstri stjórnarinnar í efnahagsmálum varð upp á um 200 milljarða króna. Og er þetta ekki eitthvað að gleðjast yfir? Væri ekki rétt að vera bara pínulítið montinn yfir þessum árangri í efnahagsstjórn, á þessum erfiðu tímum sem árin eftir hrun voru?En, nei. Bjarni telur að það þurfi engar skýringar að fylgja með þegar talað er um rekstrarhallann á ríkissjóði. Hann kvartar yfir því að ekki megi minnast á hve vel gangi í dag „án þess að sumt fólk fari í „en hér varð“ hrun gírinn,“ eins og Bjarni segir á Facebook í gær.Mikið er ég sammála honum um þann gír, hvað hann getur verið hvimleiður. En hann er þó hátíð við hliðina á þeim gír sem Bjarni, og reyndar stjórnarmeirihlutinn allur, er í, sumsé að láta bara eins og hér hafi ekki orðið neitt hrun. Að horfa bara blákalt á tölur á blaði og vera voða hissa yfir því að vinstri stjórnin hafi nú skilað halla í ríkisrekstrinum. Það er svona dálítið eins og Parísarbúi hefði gengið um stræti borgar sinnar 20. ágúst 1944 og kvartað yfir því að hér væri nú bara allt í drasli, voðalega hefur borgarstjórn staðið sig illa í götusópun.Samhengið, aftur.Staðreyndin er hins vegar sú að vinstri stjórnin skilaði 200 milljarða viðsnúningi á rekstri ríkisins. Það er ekki endilega nákvæm tala, en nær nokkurn veginn utan um það gat sem þurfti að stoppa í eftir efnahagshrunið.Bjarni Benediktsson tók við þeirri gjöf þegar hann settist í fjármálaráðuneytið. Ríkisrekstri í jafnvægi. Og hefur farið þannig með völdin að þrátt fyrir stöðugleikaframlögin, einskiptisaðgerð, hjakkar hann á sama stað ár eftir ár. Ef stöðugleikaframlögin hefðu ekki komið til, væri ríkisfjármálum að hraka hér verulega á ný.Það er af því að Bjarni og ríkisstjórnin ákváðu að afsala ríkinu mikilvægum tekjum, sem vinstri stjórnin hafði komið á og miðuðu sérstaklega að því að auka jöfnuð, með því að leggja gjöld á þau best stæðu til að standa undir mikilvægri opinberri þjónustu fyrir alla. Afnám auðlegðarskatts, lækkun veiðigjalda og lækkun tekjuskatts á tekjuháa hefur til að mynda minnkað tekjur ríkissjóðs um í kringum 30 milljarða króna. Á hverju ári. Það slagar hátt í 100 milljarðana á líftíma ríkisstjórnarinnar.Við skulum ekki útskýra allt og afsaka með því að hér hafi orðið hrun. En við skulum heldur ekki setja augnspeldin á okkur og láta eins og hér hafi ekki orðið hrun. Það er nefnilega hálfsannleikur.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar