Sjálfsákvarðanatökuréttur og borgararéttindi Hákon E. Júlíusson skrifar 9. apríl 2013 00:01 Það sem hefur ábyggilega hreyft við taugum mínum sem mest á vettvangi þeirra stjórnmála sem maður hefur fengið að fylgjast með á síðustu árum, er hversu sjálfsagt það virðist vera fyrir fólki sem þar starfar að fikta í sjálfsákvarðanatökurétti einstaklinga. Inni á þinginu er almenningur meðhöndlaður eins og börn og endalaus lagafrumvörp eru afgreidd á færibandi, flest öll þeirra hönnuð til þess að þrengja að almenningi vegna margvíslegra ástæðna. Þetta kemur fram í endalausum birtingarmyndum forsjárhyggjunnar sem því miður svo margir eru farnir að aðhyllast. Við höfum horft upp á hluti eins og bann við sölu á heimaelduðu bakkelsi, reykingafrumvarp þar sem banna átti tóbaksreykingar á almannafæri, bann við klámi (hvernig sem það er skilgreint), bann við „hatursræðum", bann við notkun á kannabisefnum sem svo margir eru farnir að vilja lögleiða og skattleggja, hér eitt sinn var líka allsherjarbann við bjórnum og eins og staðan er í dag horfum við upp á bann við sölu á léttvíni og bjór í matvöruverslunum – annað en það sem gengur og gerist í nágrannalöndum okkar. Lengi mætti telja upp öll þau boð og bönn sem hafa sprottið upp eins og gorkúlur í gegnum árin, sérstaklega eftir efnahagshrunið 2008. Allt virðist eiga að banna undir því yfirskyni að passa upp á okkur. Það er varla neitt annað eftir að banna nema ákveðinn þankagang almennings sem gæti mögulega orðið honum skaðlegur, forsjárhyggjan er orðin það mikil finnst manni stundum. Veröldin er dag frá degi farin að minna mann skuggalega mikið á martraðarframtíðarsýn George Orwell (öðru nafni Eric Blair) sem hann skrifaði um í bókinni 1984, þar sem sjálfsákvarðanatökurétturinn var nánast enginn og almenningur var undir stanslausu eftirliti. Slíka veröld þurfum við að forðast af öllu alefli og verður það erfiðara og erfiðara látum við þessa aðför að okkur viðgangast mikið lengur. Hafa skal í huga að sjálfsákvarðanatökuréttur á sér mörg andlit, við gætum jafnvel skipt honum niður í nokkra flokka: Málfrelsisrétt eða tjáningarfrelsi, eignarrétt eða réttinn til þess að nærast, eiga heimili o.s.frv., líkamsrétt eða sjálfsákvarðanatökufrelsi, ferðarétt eða ferðafrelsi eins og það er oft kallað og skoðanarétt eða trúfrelsi. Þrátt fyrir þessa krufningu er mikilvægt að skilja að sjálfsákvarðanatökuréttur er mjög einfaldur í eðli sínu, við gætum kallað þessa einföldun frelsi, en maður er samt farinn að forðast þetta orð þar sem þetta hugtak hefur meira og meira verið bendlað við einhvers konar einokunarkapítalisma sem hefur ekkert með frelsi að gera. Þessi flokkun sem ég útlistaði hérna að framan var aðeins til þess að gefa hugmynd um það hvað við erum að tala um hérna. En af hverju nefni ég eignarrétt? Svarið er einfalt: Við erum lífrænar, efnafræðilegar og rafsegulmagnaðar verur. Við höfum ákveðnar grunnþarfir í þeim veruleika sem við búum í núna. Við þurfum lífsnauðsynlega húsaskjól, vatn og mat. Þetta er grundvallaröryggið sem er fólgið í því að geta sagt: „Þetta er mitt, ég á þetta og enginn getur tekið þetta af mér vegna þess að ég þarf á þessu að halda lífsnauðsynlega." Það er ástæða fyrir því að eignarréttur er varinn í stjórnarskrá, ekki bara hérlendis heldur í nánast öllum stjórnarskrám þjóða víðs vegar um heiminn. Auðvitað þarf eignarréttur að eiga sér takmörk svo að menn geti ekki sölsað undir sig allt í þessari veröld eins og gerst hefur, en þetta er að minnsta kosti grundvöllurinn sem hann er byggður á. Eftir efnahagshrunið höfum við horft á einu stærstu aðför að eignarréttinum sem Íslendingar hafa þurft að sitja undir, fyrir utan arðrán kvótagreifanna að sjálfsögðu, þar sem eignum hefur verið rakað í þúsundavís til banka og fjármálastofnana. Bifreiðar og annað sem hefur verið tínt til hefur verið hrifsað af almenningi með kolólöglegum hætti og fjölmargir hafa átt gríðarlega erfitt með að ná endum saman þar sem verðmæti vinnuframlags þeirra hefur verið fórnað á efnahagslegum forsendum. Þetta er klassískt dæmi um hvernig fjármagnseigendur grafa undan eignarrétti þeirra sem eiga minna. Svo er það líkamsrétturinn, þetta er kjarnarétturinn til þess að ráða yfir því hvað fer inn og út um líkama þinn, s.s. hvað maður borðar, hvaða lyf maður notar o.s.frv. Þetta frelsi má aldrei skerða, sérstaklega ekki í ljósi þess að matvæli og lyf eru meira og meira farin að verða vafasöm í ljósi erfðabreytingarstefnu voldugra stofnana eins og t.d. Monsanto í Bandaríkjunum. Meira og meira hefur verið lagt til að lögfesta sumar lyfjatökur og að sama skapi hefur lyfjanotkun ungra barna farið stigvaxandi. Nú svo er það málfrelsisrétturinn, valdhafar hafa ávallt haft það að markmiði að takmarka upplýsingar svo viðhalda megi ákveðnu hugsanamynstri almennings. Upplýsingar hafa áhrif á þetta hugsanamynstur. Með auknu aðgengi að upplýsingum sem internetið hefur boðið upp á hafa gömul pólitísk trúarkerfi farið að hrynja og fólk er farið að kalla eftir einhverju öðru. Píratar eru eina pólitíska aflið í komandi kosningum sem hefur það að meginmarkmiði að tryggja og verja þessi borgaralegu réttindi og þann sjálfsákvarðanatökurétt sem ég hef verið að útlista. Sú alræðisátt sem veröldin hefur verið að stefna að, þá sérstaklega eftir hryðjuverkaárásirnar 11. september 2001 í New York á alþjóðavísu, hefur ekki fært okkur meira öryggi. Það er ekki hægt að fórna frelsi fyrir öryggi, þessir tveir þættir eru órjúfanlegir. Án frelsis höfum við ekkert öryggi, og án öryggis höfum við ekkert frelsi. Almenningi stafar ógn af alræðiseftirliti og sviptingu borgararéttinda á 21. öldinni. Þessi réttindi þurfum við að vernda, hér á Íslandi líka ef við viljum tryggja sjálfstæði okkar til framtíðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2013 Skoðun Mest lesið Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Gerum betur Hilmar Björnsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Það sem hefur ábyggilega hreyft við taugum mínum sem mest á vettvangi þeirra stjórnmála sem maður hefur fengið að fylgjast með á síðustu árum, er hversu sjálfsagt það virðist vera fyrir fólki sem þar starfar að fikta í sjálfsákvarðanatökurétti einstaklinga. Inni á þinginu er almenningur meðhöndlaður eins og börn og endalaus lagafrumvörp eru afgreidd á færibandi, flest öll þeirra hönnuð til þess að þrengja að almenningi vegna margvíslegra ástæðna. Þetta kemur fram í endalausum birtingarmyndum forsjárhyggjunnar sem því miður svo margir eru farnir að aðhyllast. Við höfum horft upp á hluti eins og bann við sölu á heimaelduðu bakkelsi, reykingafrumvarp þar sem banna átti tóbaksreykingar á almannafæri, bann við klámi (hvernig sem það er skilgreint), bann við „hatursræðum", bann við notkun á kannabisefnum sem svo margir eru farnir að vilja lögleiða og skattleggja, hér eitt sinn var líka allsherjarbann við bjórnum og eins og staðan er í dag horfum við upp á bann við sölu á léttvíni og bjór í matvöruverslunum – annað en það sem gengur og gerist í nágrannalöndum okkar. Lengi mætti telja upp öll þau boð og bönn sem hafa sprottið upp eins og gorkúlur í gegnum árin, sérstaklega eftir efnahagshrunið 2008. Allt virðist eiga að banna undir því yfirskyni að passa upp á okkur. Það er varla neitt annað eftir að banna nema ákveðinn þankagang almennings sem gæti mögulega orðið honum skaðlegur, forsjárhyggjan er orðin það mikil finnst manni stundum. Veröldin er dag frá degi farin að minna mann skuggalega mikið á martraðarframtíðarsýn George Orwell (öðru nafni Eric Blair) sem hann skrifaði um í bókinni 1984, þar sem sjálfsákvarðanatökurétturinn var nánast enginn og almenningur var undir stanslausu eftirliti. Slíka veröld þurfum við að forðast af öllu alefli og verður það erfiðara og erfiðara látum við þessa aðför að okkur viðgangast mikið lengur. Hafa skal í huga að sjálfsákvarðanatökuréttur á sér mörg andlit, við gætum jafnvel skipt honum niður í nokkra flokka: Málfrelsisrétt eða tjáningarfrelsi, eignarrétt eða réttinn til þess að nærast, eiga heimili o.s.frv., líkamsrétt eða sjálfsákvarðanatökufrelsi, ferðarétt eða ferðafrelsi eins og það er oft kallað og skoðanarétt eða trúfrelsi. Þrátt fyrir þessa krufningu er mikilvægt að skilja að sjálfsákvarðanatökuréttur er mjög einfaldur í eðli sínu, við gætum kallað þessa einföldun frelsi, en maður er samt farinn að forðast þetta orð þar sem þetta hugtak hefur meira og meira verið bendlað við einhvers konar einokunarkapítalisma sem hefur ekkert með frelsi að gera. Þessi flokkun sem ég útlistaði hérna að framan var aðeins til þess að gefa hugmynd um það hvað við erum að tala um hérna. En af hverju nefni ég eignarrétt? Svarið er einfalt: Við erum lífrænar, efnafræðilegar og rafsegulmagnaðar verur. Við höfum ákveðnar grunnþarfir í þeim veruleika sem við búum í núna. Við þurfum lífsnauðsynlega húsaskjól, vatn og mat. Þetta er grundvallaröryggið sem er fólgið í því að geta sagt: „Þetta er mitt, ég á þetta og enginn getur tekið þetta af mér vegna þess að ég þarf á þessu að halda lífsnauðsynlega." Það er ástæða fyrir því að eignarréttur er varinn í stjórnarskrá, ekki bara hérlendis heldur í nánast öllum stjórnarskrám þjóða víðs vegar um heiminn. Auðvitað þarf eignarréttur að eiga sér takmörk svo að menn geti ekki sölsað undir sig allt í þessari veröld eins og gerst hefur, en þetta er að minnsta kosti grundvöllurinn sem hann er byggður á. Eftir efnahagshrunið höfum við horft á einu stærstu aðför að eignarréttinum sem Íslendingar hafa þurft að sitja undir, fyrir utan arðrán kvótagreifanna að sjálfsögðu, þar sem eignum hefur verið rakað í þúsundavís til banka og fjármálastofnana. Bifreiðar og annað sem hefur verið tínt til hefur verið hrifsað af almenningi með kolólöglegum hætti og fjölmargir hafa átt gríðarlega erfitt með að ná endum saman þar sem verðmæti vinnuframlags þeirra hefur verið fórnað á efnahagslegum forsendum. Þetta er klassískt dæmi um hvernig fjármagnseigendur grafa undan eignarrétti þeirra sem eiga minna. Svo er það líkamsrétturinn, þetta er kjarnarétturinn til þess að ráða yfir því hvað fer inn og út um líkama þinn, s.s. hvað maður borðar, hvaða lyf maður notar o.s.frv. Þetta frelsi má aldrei skerða, sérstaklega ekki í ljósi þess að matvæli og lyf eru meira og meira farin að verða vafasöm í ljósi erfðabreytingarstefnu voldugra stofnana eins og t.d. Monsanto í Bandaríkjunum. Meira og meira hefur verið lagt til að lögfesta sumar lyfjatökur og að sama skapi hefur lyfjanotkun ungra barna farið stigvaxandi. Nú svo er það málfrelsisrétturinn, valdhafar hafa ávallt haft það að markmiði að takmarka upplýsingar svo viðhalda megi ákveðnu hugsanamynstri almennings. Upplýsingar hafa áhrif á þetta hugsanamynstur. Með auknu aðgengi að upplýsingum sem internetið hefur boðið upp á hafa gömul pólitísk trúarkerfi farið að hrynja og fólk er farið að kalla eftir einhverju öðru. Píratar eru eina pólitíska aflið í komandi kosningum sem hefur það að meginmarkmiði að tryggja og verja þessi borgaralegu réttindi og þann sjálfsákvarðanatökurétt sem ég hef verið að útlista. Sú alræðisátt sem veröldin hefur verið að stefna að, þá sérstaklega eftir hryðjuverkaárásirnar 11. september 2001 í New York á alþjóðavísu, hefur ekki fært okkur meira öryggi. Það er ekki hægt að fórna frelsi fyrir öryggi, þessir tveir þættir eru órjúfanlegir. Án frelsis höfum við ekkert öryggi, og án öryggis höfum við ekkert frelsi. Almenningi stafar ógn af alræðiseftirliti og sviptingu borgararéttinda á 21. öldinni. Þessi réttindi þurfum við að vernda, hér á Íslandi líka ef við viljum tryggja sjálfstæði okkar til framtíðar.
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir Skoðun