Meirihluti telur Ísland á réttri leið 30. ágúst 2012 06:00 Sumri hallar, sumarleyfum lýkur og skólarnir hefjast. Lífið heldur áfram sinn vanagang. Margt er þó öðruvísi en fyrir fáeinum misserum. Margt hefur færst til hins betra eins og margir verða varir við. Við höfum þó ekki enn jafnað okkur fyllilega eftir áföll efnahagshrunsins. Vanskil eru enn óeðlilega tíð þótt vísbendingar séu um að úr þeim kunni að draga á næstunni. Eitt af því sem breyst hefur eru viðhorf almennings til lífsins og tilverunnar eins og þau eru mæld af ýmsum ábyrgum aðilum. Flestar eru breytingarnar ánægjulegar og bera vott um að Íslendingum líði almennt betur en fyrstu tvö árin eftir bankahrunið. Allt í kringum okkur sjáum við merki um jákvæða þróun efnahagslífsins og vonir vakna um bættan hag og aukið fjárhagslegt öryggi. Þessi kennd á sér fótfestu í áþreifanlegum breytingum sem orðið hafa til batnaðar. Stjórnarandstöðuflokkarnir virðast eiga afar erfitt með að sætta sig við þetta og reyna enn að telja þjóðinni trú um að hvítt sé svart og svart sé hvítt í málflutningi sínum. Vélin er hætt að höktaÞað er gott að hafa hugfast að með hruninu minnkaði landsframleiðslan um 13% og henni fylgdi ógnvænleg kaupmáttarrýrnun og greiðsluerfiðleikar fyrirtækja og heimila. Í samfellt tvö ár hafa þessi mál verið að þróast til betri vegar og nú vantar okkur aðeins um 2,5 prósentustig til að landsframleiðsla verði jafnmikil og hún var á hátindi bóluhagkerfisins fyrir hrunið. Það markmið er vel innan seilingar. Þetta helst í hendur við minnkandi atvinnuleysi og aukinn kaupmátt eins og allir geta kynnt sér í gögnum Hagstofu Íslands, Seðlabankans og Vinnumálastofnunar. Fæst lönd geta státað af því að atvinnuleysi sé undir 5% eins og reyndin er hér á landi. Sama á við um hagvöxtinn sem er nálægt þremur prósentum. Þá berast ánægjuleg tíðindi af lækkun verðlags síðustu fjóra mánuði, en verðbólga síðustu 12 mánaða mælist nú 4,1%. En ef einhver er ekki viss um að breytingar hafi orðið til batnaðar er ágætt að rýna í það sem fólk hefur sjálft um ástandið að segja og hvernig það lítur á málin. Þess vegna eru ýmsir félagsvísar og mælingar á lífsánægju æði merkilegar. Það sem fólk segir sjálftEurobarometer, eins konar þjóðarpúls Evrópulandanna, hefur birt könnun meðal mismunandi þjóða þar sem spurt er hvort íbúar telji land sitt á réttri eða rangri leið. Um þetta var fjallað í netmiðlum í síðustu viku. Þar kom fram að fleiri Íslendingar telja nú samfélagið á réttri leið en rangri og fleiri Íslendingar eru jákvæðir gagnvart samfélagsþróuninni en íbúar flestra annarra Evrópulanda. Aðeins Svíar eru jákvæðari en Íslendingar í afstöðu sinni að þessu leyti. Um helmingur aðspurðra hér á landi telur nú að landið sé á réttri leið. Þetta kemur ágætlega heim og saman við aðra tegund mælingar sem Capacent hér á landi hefur gert á lífsmati og lífsánægju. Niðurstöðurnar eru áhugaverðar. Þeir sem eru mjög ánægðir og bjartsýnir, dafna m.ö.o., voru 43% svarenda árið 2010 en eru nú 65%. Fjölgun í þessum hópi er meiri en 50% frá árinu 2010. Sá hópur sem er í basli – er hvorki ánægður né óánægður – minnkar úr 53% í 32% svarenda á sama tíma. Þeir sem eru í verstu stöðu og telja sig búa við þrengingar voru um 5% en hefur fækkað í tæplega 3% núna. Mikilvægi þess að draga úr ójöfnuðiÞessar breytingar á viðhorfum tala sínu máli og bæta þá mynd sem við þurfum að hafa af framvindunni. Hér er því ekki haldið fram að allt sé nú orðið eins og best verður á kosið. En á móti fullyrði ég að sú stefna sem ríkisstjórnin og þingmeirihluti Samfylkingar og VG hefur fylgt, hefur einmitt miðað að því að færa byrðar hrunsins á herðar hinna ríkari og um leið hlífa þeim sem lakar standa eftir megni. Aðgerðir hafa miðað að því að draga úr ójöfnuði og verja velferðarkerfið. Vísbendingar og talnagögn um að dregið hafi úr ójöfnuði þeim sem hægrimenn ýttu undir fyrir hrun tala sínu máli. Við höfum náð eftirtektarverðum árangri við að verja velferðarkerfið og lífskjör þeirra sem veikast stóðu þegar hrunið skall á. Fólkið sem aldrei tók þátt í gróðabralli bóluhagkerfisins en hefði án nokkurs vafa orðið harðast úti í afleiðingum hrunsins, ef hægrimenn hefðu verið við völd. Það hefur verið sérstakt markmið ríkisstjórnarinnar að draga úr ójöfnuði með því að beita skattkerfinu og bótakerfinu og draga úr byrðum þeirra sem síst geta borið þær. Það hefur borið ríkulegan árangur. Árið 2010 vorum við loks í hópi þeirra 10 þjóða sem búa við minnstan ójöfnuð í heiminum en á árunum fyrir hrun stefndi Ísland hraðbyri í að verða eitt af mestu ójafnaðarlöndum okkar heimshluta. Fátt sýnir með áþreifanlegri hætti muninn á stjórnarstefnu velferðarríkisstjórnar Samfylkingar og VG og þeirra hægristjórna hér sem hafa starfað undir leiðsögn Sjálfstæðisflokksins. Hægrimönnum er í mun að láta aukna skatta á hina tekjuhæstu líta út sem almenna vaxandi skattpíningu. Það er auðvitað fjarstæða. Reyndin er auk þess sú, að eftir því sem úr ójöfnuði dregur batnar líðan fólks og ekki aðeins það, því bætt lýðheilsa og minni tíðni glæpa virðist einnig haldast í hendur við minnkandi ójöfnuð. Við þetta staldra nú fræðimenn beggja vegna Atlantshafsins og Íslendingar finna í vaxandi mæli að þetta er rétta leiðin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhanna Sigurðardóttir Skoðanir Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Sumri hallar, sumarleyfum lýkur og skólarnir hefjast. Lífið heldur áfram sinn vanagang. Margt er þó öðruvísi en fyrir fáeinum misserum. Margt hefur færst til hins betra eins og margir verða varir við. Við höfum þó ekki enn jafnað okkur fyllilega eftir áföll efnahagshrunsins. Vanskil eru enn óeðlilega tíð þótt vísbendingar séu um að úr þeim kunni að draga á næstunni. Eitt af því sem breyst hefur eru viðhorf almennings til lífsins og tilverunnar eins og þau eru mæld af ýmsum ábyrgum aðilum. Flestar eru breytingarnar ánægjulegar og bera vott um að Íslendingum líði almennt betur en fyrstu tvö árin eftir bankahrunið. Allt í kringum okkur sjáum við merki um jákvæða þróun efnahagslífsins og vonir vakna um bættan hag og aukið fjárhagslegt öryggi. Þessi kennd á sér fótfestu í áþreifanlegum breytingum sem orðið hafa til batnaðar. Stjórnarandstöðuflokkarnir virðast eiga afar erfitt með að sætta sig við þetta og reyna enn að telja þjóðinni trú um að hvítt sé svart og svart sé hvítt í málflutningi sínum. Vélin er hætt að höktaÞað er gott að hafa hugfast að með hruninu minnkaði landsframleiðslan um 13% og henni fylgdi ógnvænleg kaupmáttarrýrnun og greiðsluerfiðleikar fyrirtækja og heimila. Í samfellt tvö ár hafa þessi mál verið að þróast til betri vegar og nú vantar okkur aðeins um 2,5 prósentustig til að landsframleiðsla verði jafnmikil og hún var á hátindi bóluhagkerfisins fyrir hrunið. Það markmið er vel innan seilingar. Þetta helst í hendur við minnkandi atvinnuleysi og aukinn kaupmátt eins og allir geta kynnt sér í gögnum Hagstofu Íslands, Seðlabankans og Vinnumálastofnunar. Fæst lönd geta státað af því að atvinnuleysi sé undir 5% eins og reyndin er hér á landi. Sama á við um hagvöxtinn sem er nálægt þremur prósentum. Þá berast ánægjuleg tíðindi af lækkun verðlags síðustu fjóra mánuði, en verðbólga síðustu 12 mánaða mælist nú 4,1%. En ef einhver er ekki viss um að breytingar hafi orðið til batnaðar er ágætt að rýna í það sem fólk hefur sjálft um ástandið að segja og hvernig það lítur á málin. Þess vegna eru ýmsir félagsvísar og mælingar á lífsánægju æði merkilegar. Það sem fólk segir sjálftEurobarometer, eins konar þjóðarpúls Evrópulandanna, hefur birt könnun meðal mismunandi þjóða þar sem spurt er hvort íbúar telji land sitt á réttri eða rangri leið. Um þetta var fjallað í netmiðlum í síðustu viku. Þar kom fram að fleiri Íslendingar telja nú samfélagið á réttri leið en rangri og fleiri Íslendingar eru jákvæðir gagnvart samfélagsþróuninni en íbúar flestra annarra Evrópulanda. Aðeins Svíar eru jákvæðari en Íslendingar í afstöðu sinni að þessu leyti. Um helmingur aðspurðra hér á landi telur nú að landið sé á réttri leið. Þetta kemur ágætlega heim og saman við aðra tegund mælingar sem Capacent hér á landi hefur gert á lífsmati og lífsánægju. Niðurstöðurnar eru áhugaverðar. Þeir sem eru mjög ánægðir og bjartsýnir, dafna m.ö.o., voru 43% svarenda árið 2010 en eru nú 65%. Fjölgun í þessum hópi er meiri en 50% frá árinu 2010. Sá hópur sem er í basli – er hvorki ánægður né óánægður – minnkar úr 53% í 32% svarenda á sama tíma. Þeir sem eru í verstu stöðu og telja sig búa við þrengingar voru um 5% en hefur fækkað í tæplega 3% núna. Mikilvægi þess að draga úr ójöfnuðiÞessar breytingar á viðhorfum tala sínu máli og bæta þá mynd sem við þurfum að hafa af framvindunni. Hér er því ekki haldið fram að allt sé nú orðið eins og best verður á kosið. En á móti fullyrði ég að sú stefna sem ríkisstjórnin og þingmeirihluti Samfylkingar og VG hefur fylgt, hefur einmitt miðað að því að færa byrðar hrunsins á herðar hinna ríkari og um leið hlífa þeim sem lakar standa eftir megni. Aðgerðir hafa miðað að því að draga úr ójöfnuði og verja velferðarkerfið. Vísbendingar og talnagögn um að dregið hafi úr ójöfnuði þeim sem hægrimenn ýttu undir fyrir hrun tala sínu máli. Við höfum náð eftirtektarverðum árangri við að verja velferðarkerfið og lífskjör þeirra sem veikast stóðu þegar hrunið skall á. Fólkið sem aldrei tók þátt í gróðabralli bóluhagkerfisins en hefði án nokkurs vafa orðið harðast úti í afleiðingum hrunsins, ef hægrimenn hefðu verið við völd. Það hefur verið sérstakt markmið ríkisstjórnarinnar að draga úr ójöfnuði með því að beita skattkerfinu og bótakerfinu og draga úr byrðum þeirra sem síst geta borið þær. Það hefur borið ríkulegan árangur. Árið 2010 vorum við loks í hópi þeirra 10 þjóða sem búa við minnstan ójöfnuð í heiminum en á árunum fyrir hrun stefndi Ísland hraðbyri í að verða eitt af mestu ójafnaðarlöndum okkar heimshluta. Fátt sýnir með áþreifanlegri hætti muninn á stjórnarstefnu velferðarríkisstjórnar Samfylkingar og VG og þeirra hægristjórna hér sem hafa starfað undir leiðsögn Sjálfstæðisflokksins. Hægrimönnum er í mun að láta aukna skatta á hina tekjuhæstu líta út sem almenna vaxandi skattpíningu. Það er auðvitað fjarstæða. Reyndin er auk þess sú, að eftir því sem úr ójöfnuði dregur batnar líðan fólks og ekki aðeins það, því bætt lýðheilsa og minni tíðni glæpa virðist einnig haldast í hendur við minnkandi ójöfnuð. Við þetta staldra nú fræðimenn beggja vegna Atlantshafsins og Íslendingar finna í vaxandi mæli að þetta er rétta leiðin.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar