Skoðun

PIP brjóstapúðamálið – um staðreyndir og villandi málflutning

Þorbjörn Jónsson skrifar

Liðlega 400 íslenskar konur fengu brjóstafyllingar frá franska framleiðandanaum Poly Implant Protèse (hér eftir nefnt PIP púðar) á árunum 2000-2010, langflestar hjá sama lækninum. Frönsku PIP púðarnir fengu CE-vottun og töldust því hæfir til notkunar í lækningaskyni á öllu Evrópska efnahagssvæðinu. Framleiðandinn stundaði kerfisbundin vörusvik með því að nota við framleiðslu sína iðnaðarsílíkon í stað læknisfræðilegs sílíkons. Um árabil komust eftirlitsstofnanir Evrópusambandsins ekki að þessum svikum. Það var því ómögulegt fyrir notendur púðanna, hvort heldur lækna eða heilbrigðisstofnanir, að varast þessi svik. Málið er nú rannsakað sem sakamál og framleiðandi púðanna situr í varðhaldi.



Mikil umræða hefur spunnist undanfarið um PIP brjóstapúða, viðbrögð yfirvalda og ráðleggingar Læknafélags Íslands til hóps félagsmanna vegna málsins. Þung orð hafa verið látin falla og í umræðunni hefur borið á misskilningi og rangfærslum. Ástæða er til að vekja athygli á því að iðulega er blandað saman tveimur málum. Annars vegar snýst málið um úrræði stjórnvalda fyrir konur sem fengið hafa PIP brjóstapúða, hins vegar um ósk landlæknis um að halda persónugreinanlega skrá yfir allar konur sem farið hafa í brjóstastækkun á Íslandi frá árinu 2000. Á fyrra málinu er aðkallandi að finna góða lausn sem konurnar geta sætt sig við, hið síðara getur varla talist brýnt.



Lýtalæknum barst bréf frá landlækni í byrjun ársins þar sem óskað var eftir skrá með kennitölum allra kvenna sem gengist hafa undir brjóstastækkunaraðgerðir hjá þeim frá árinu 2000. Hópur kvenna hafði samband við lýtalækna og lagði blátt bann við því að nöfn þeirra kæmu fram á slíkri skrá. Læknar hafa ríka trúnaðar- og þagnarskyldu gagnvart sjúklingum og setti krafa kvennanna um nafnleynd þá í verulegan vanda. Þess vegna óskuðu lýtalæknar eftir aðstoð frá Læknafélagi Íslands. Eftir nákvæma skoðun er það niðurstaða Læknafélags Íslands að óvíst sé að landlækni sé heimilt að gera persónugreinanlega brjóstastækkunarskrá eins og að er stefnt. Þetta var rætt á fundi Læknafélagsins með landlækni og var ákveðið að leita til Persónuverndar sem er endanlegur úrskurðaraðili í málum sem þessum.



Mál þetta snýst ekki um að læknar vilji ekki af annarlegum hvötum láta upplýsingar af hendi, heldur snýst það um trúnað lækna gagnvart sjúklingum og að læknar fari eftir lögum og reglum um persónuvernd sjúklinga. Læknar hafa engan persónulegan ávinning af því að afhenda ekki landlækni þau gögn sem til umræðu hafa verið. Lýtalæknar hafa boðið fram aðstoð sína til þess að greiða úr PIP málinu á sem bestan hátt fyrir konurnar. Það kom skýrt fram á fundi lækna með velferðarnefnd Alþingis fyrir skömmu. Lýtalæknirinn sem framkvæmdi flestar PIP aðgerðirnar hafði milligöngu um að senda boðsbréf velferðarráðuneytisins til þeirra kvenna sem fengið höfðu PIP púða.

Margt hefur verið rætt og ritað um brjóstastækkunarmálið, sumt af hófsemi og skynsemi en margt hefur verið á misskilningi byggt eða átt rætur að rekja til hreinnar fáfræði. Umræða hefur verið um hugsanlega skaðsemi sílíkonsins í PIP púðunum og var því m.a. haldið fram á tímabili að sílíkonið væri krabbameinsvaldandi. Þær fréttir voru síðar dregnar tilbaka. Rannsóknir eru nú í gangi erlendis á hugsanlegri skaðsemi púðanna. Nánari upplýsingar um PIP púða má finna á heimasíðu landlæknisembættisins (http://www.landlaeknir.is/Pages/1055?NewsID=2335). Það er mikilvægt að halda allri umræðu um þetta mál á skynsamlegum nótum til að magna ekki áhyggjur kvenna með PIP brjóstafyllingar. Vanda verður alla málsmeðferð og hraða henni um leið eftir föngum.



Ein alvarlegasta rangfærslan sem sett hefur verið fram er sú að Læknafélag Íslands tefji fyrir því að konur með PIP púða fái úrlausn sinna mála. Ekkert er fjær sanni. Sú töf sem varð á því að konum með PIP púða væri boðin ómskoðun af brjóstum stafaði af ágreiningi heilbrigðisyfirvalda og Krabbameinsfélags Íslands um greiðslur fyrir þessar skoðanir. Þetta hefur velferðarráðherra staðfest, m.a. í umræðum á Alþingi. Þessi dráttur tengist hvorki Læknafélagi Íslands né lýtalæknum. Enda hefur það komið fram að langflestar konur með PIP púða fengu sent bréf velferðarráðuneytisins strax og yfirvöld höfðu samið um þessar greiðslur.



Það er dapurlegt að PIP málið, sem erfitt var að varast fyrir lækna og eftirlitsaðila, sé notað til árása á lækna og samtök þeirra og til að tortryggja alla einkarekna heilbrigðisþjónustu hér á landi. Gæði og árangur íslenska heilbrigðiskerfisins undanfarna áratugi er meðal þess sem best gerist í Evrópu, eins og getið er um í skýrslu ráðgjafarfyritækisins Boston Consulting Group sem nýlega var unnin fyrir velferðarráðuneytið. Þetta hefur tekist þrátt fyrir að útgjöld til heilbrigðismála hafi verið hófleg. Ekki má gleyma því að hinn góði árangur sem náðst hefur í íslenskum heilbrigðismálum undanfarna áratugi hefur orðið til í kerfi sem er blanda af opinberum rekstri og einkarekinni starfsemi. Er einhver ástæða til að breyta því?




Skoðun

Skoðun

Börnin okkar

Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar

Sjá meira


×