Forsetaefnin fjalla um utanríkisstefnu forseta 9. júní 2012 13:02 Forsetaefnin fjölluðu um hlutverk forseta á alþjóðavettvangi í Fréttablaðinu í dag. Spurt var: Á forseti markvisst að lýsa eigin sjónarmiðum á alþjóðavettvangi, jafnvel þótt þau gangi gegn stefnu sitjandi ríkisstjórnar?Andrea Ólafsdóttir segir forsetann vera öryggisvörð lýðræðisins Ef lýðræðið virkar eins og það á að gera í raun, þá ætti ríkisstjórn lýðveldisins að tala í takt við meirihlutaviljann og þegar allt er í eðlilegu horfi þá tala fulltrúar ríkisstjórnarinnar fyrir stefnu sinni, bæði utan ríkis sem innan. Það er þó ekki útilokað að það komi upp mjög óvenjulegar aðstæður og tilvik þar sem ríkisstjórn talar ekki máli meirihlutaviljans eða gengur þvert gegn hagsmunum þjóðarinnar og þá er það skylda forseta að tala fyrir þeim. Hlutverk forseta er fyrst og fremst að vera öryggisvörður um lýðræðið og réttindi fólksins í landinu og hann getur þurft að tala fyrir þeim réttindum í neyðartilvikum.Ari Trausti segir forseta eiga að útskýra málstað síns fólks Nei, enda þótt telja megi að hann hafi neyðarrétt ef svo ber undir. Forseti hefur aldrei sett fram altæka, pólitíska utanríkisstefnu né útfærða heildarstefnu í öðrum helstu málaflokkum enda ekki eins manns pólitískur flokkur (eða vingull sem er með utanríkisafstöðu eins stjórnmálaflokks í einu máli og afstöðu annars í öðru) heldur þjóðkjörinn trúnaðarmaður sem útskýrir málstaði síns fólks. Seinni tíma tilbúningur um „utanríkisstefnu forseta" er í andstöðu við eðlileg og stjórnarskrárbundin samskipti forseta, ráðherra, þings og almennings. Forseti hefur málfrelsi eins og aðrir en hann er embættismaður sem stuðlar að samræðum, lausnum og góðri kynningu á því er lýðræðislegur meirihluti þeirra, sem hann er í forsvari fyrir, hefur valið. Utanríkisstefnan er mótuð á Alþingi hverju sinni og um einstök atriði hennar er sjaldan full sátt meðal kjósenda og við það situr. Forseti getur ekki valið sér viðhlæjendur.Hannes Bjarnason segir forseta beitia sér í félagslega pólitískum málum Forseti á að vera hreinn og beinn, hann á að vera einlægur og sannur. Forsetinn á að vera fyrirmynd að samfélagi sem hefur sannleika, réttlæti handa öllum og lýðræði að leiðarljósi. Hann á að geta sagt sína skoðun á hlutum, samtímis sem hann er meðvitaður um það að hann á ekki að beita sér í pólitískum málum. Og þar á ég við flokkspólitískum málum. Forsetinn á að sjálfsögðu að geta beitt sér í samfélagslegum, pólitískum málum. Forseti á að mínu mati ekki að berjast fyrir eigin utanríkisstefnu en á samt að geta talað gegn stefnu ríkisstjórnar ef sú stefna brýtur gegn hans innri sannfæringu. Þetta ættu þó forseti og ríkisstjórn að geta tekið á í sameiningu og fundið lausn á hvernig best er að haga málflutningi með hagsmuni Íslands að leiðarljósi.Herdís Þorgeirsdóttir segir forseta þurfa að hafa hagsmuni þjóðarinnar að leiðarljósi Forseti Íslands er talsmaður þjóðarinnar og því eru það hagsmunir hennar sem hann hefur að leiðarljósi í afstöðu sinni. Á alþjóðavettvangi gætir forseti að virðingu þjóðarinnar og íslenska ríkisins, hagsmunum þjóðarinnar og ábyrgð okkar í samfélagi þjóðanna. Hagsmunum þjóðarinnar er best borgið ef að málsvarar hennar tali einum rómi út á við. Það er þó ekki útilokað að aðstæður gætu verið þess eðlis að forseti teldi sig knúinn til að tala máli þjóðarinnar vegna þess að hags munum hennar væri ógnað og stór hluti þjóðarinnar væri þeirrar skoðunar sjálfur. Það er sannfæring mín að forseti sem talar fyrir grundvallargildum mannréttinda, lýðræðis og réttarríkis geti ekki farið gegn stefnu stjórnvalda nema þau séu komin af leið.Ólafur Ragnar Grímsson segir samhljóm æskilegan Eins og ég hef ítrekað hvað eftir annað er æskilegast að samhljómur ríki milli forseta og ríkisstjórnar á þeim vettvangi. Þó geta komið á dagskrá stór mál þar sem forseti telur nauðsynlegt að fylgja framsýnum áherslum. Það gerði Ásgeir Ásgeirsson 1956-1958. Það gerði ég í Icesave-málinu. Forseti getur líka tekið frumkvæði í utanríkismálum eins og ég hef gert í rúm 10 ár í málefnum Norðurslóða. Á undanförnum misserum hafa bæði ríkisstjórn og Alþingi mótað sína stefnu í samræmi við þær áherslur. Það er fagnaðarefni.Þóra Arnórsdóttir segir stjórnvöld og forseta eiga að tala einni röddu á alþjóðavettvangi Nei, ég tel það ekki eðlilegt. Við Íslendingar eigum helst að tala einni röddu á alþjóðavettvangi þegar kemur að hagsmunum lands og þjóðar. Þess eru mörg dæmi í sögunni að forsetinn væri ekki sammála ríkisstjórn en fyrri forsetar, þ.e. þeir sem komu á undan þeim sem nú situr, gagnrýndu aldrei stefnu ríkisstjórnar opinberlega. Forsetakosningar 2012 Mest lesið Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Innlent Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Innlent Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Innlent Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Innlent „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Erlent Fleiri fréttir Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Ísland virðir handtökuskipan á hendur Netanjahú Fjölmiðlabann í kjaradeilu kennara Hildur hnýtir í Sigurð og sakar hann um ýkjur Straumar valda álagi á varnargarða og staðan viðkvæm Byggt og byggt á Suðurlandi og það þarf að byggja enn meira Sjá meira
Forsetaefnin fjölluðu um hlutverk forseta á alþjóðavettvangi í Fréttablaðinu í dag. Spurt var: Á forseti markvisst að lýsa eigin sjónarmiðum á alþjóðavettvangi, jafnvel þótt þau gangi gegn stefnu sitjandi ríkisstjórnar?Andrea Ólafsdóttir segir forsetann vera öryggisvörð lýðræðisins Ef lýðræðið virkar eins og það á að gera í raun, þá ætti ríkisstjórn lýðveldisins að tala í takt við meirihlutaviljann og þegar allt er í eðlilegu horfi þá tala fulltrúar ríkisstjórnarinnar fyrir stefnu sinni, bæði utan ríkis sem innan. Það er þó ekki útilokað að það komi upp mjög óvenjulegar aðstæður og tilvik þar sem ríkisstjórn talar ekki máli meirihlutaviljans eða gengur þvert gegn hagsmunum þjóðarinnar og þá er það skylda forseta að tala fyrir þeim. Hlutverk forseta er fyrst og fremst að vera öryggisvörður um lýðræðið og réttindi fólksins í landinu og hann getur þurft að tala fyrir þeim réttindum í neyðartilvikum.Ari Trausti segir forseta eiga að útskýra málstað síns fólks Nei, enda þótt telja megi að hann hafi neyðarrétt ef svo ber undir. Forseti hefur aldrei sett fram altæka, pólitíska utanríkisstefnu né útfærða heildarstefnu í öðrum helstu málaflokkum enda ekki eins manns pólitískur flokkur (eða vingull sem er með utanríkisafstöðu eins stjórnmálaflokks í einu máli og afstöðu annars í öðru) heldur þjóðkjörinn trúnaðarmaður sem útskýrir málstaði síns fólks. Seinni tíma tilbúningur um „utanríkisstefnu forseta" er í andstöðu við eðlileg og stjórnarskrárbundin samskipti forseta, ráðherra, þings og almennings. Forseti hefur málfrelsi eins og aðrir en hann er embættismaður sem stuðlar að samræðum, lausnum og góðri kynningu á því er lýðræðislegur meirihluti þeirra, sem hann er í forsvari fyrir, hefur valið. Utanríkisstefnan er mótuð á Alþingi hverju sinni og um einstök atriði hennar er sjaldan full sátt meðal kjósenda og við það situr. Forseti getur ekki valið sér viðhlæjendur.Hannes Bjarnason segir forseta beitia sér í félagslega pólitískum málum Forseti á að vera hreinn og beinn, hann á að vera einlægur og sannur. Forsetinn á að vera fyrirmynd að samfélagi sem hefur sannleika, réttlæti handa öllum og lýðræði að leiðarljósi. Hann á að geta sagt sína skoðun á hlutum, samtímis sem hann er meðvitaður um það að hann á ekki að beita sér í pólitískum málum. Og þar á ég við flokkspólitískum málum. Forsetinn á að sjálfsögðu að geta beitt sér í samfélagslegum, pólitískum málum. Forseti á að mínu mati ekki að berjast fyrir eigin utanríkisstefnu en á samt að geta talað gegn stefnu ríkisstjórnar ef sú stefna brýtur gegn hans innri sannfæringu. Þetta ættu þó forseti og ríkisstjórn að geta tekið á í sameiningu og fundið lausn á hvernig best er að haga málflutningi með hagsmuni Íslands að leiðarljósi.Herdís Þorgeirsdóttir segir forseta þurfa að hafa hagsmuni þjóðarinnar að leiðarljósi Forseti Íslands er talsmaður þjóðarinnar og því eru það hagsmunir hennar sem hann hefur að leiðarljósi í afstöðu sinni. Á alþjóðavettvangi gætir forseti að virðingu þjóðarinnar og íslenska ríkisins, hagsmunum þjóðarinnar og ábyrgð okkar í samfélagi þjóðanna. Hagsmunum þjóðarinnar er best borgið ef að málsvarar hennar tali einum rómi út á við. Það er þó ekki útilokað að aðstæður gætu verið þess eðlis að forseti teldi sig knúinn til að tala máli þjóðarinnar vegna þess að hags munum hennar væri ógnað og stór hluti þjóðarinnar væri þeirrar skoðunar sjálfur. Það er sannfæring mín að forseti sem talar fyrir grundvallargildum mannréttinda, lýðræðis og réttarríkis geti ekki farið gegn stefnu stjórnvalda nema þau séu komin af leið.Ólafur Ragnar Grímsson segir samhljóm æskilegan Eins og ég hef ítrekað hvað eftir annað er æskilegast að samhljómur ríki milli forseta og ríkisstjórnar á þeim vettvangi. Þó geta komið á dagskrá stór mál þar sem forseti telur nauðsynlegt að fylgja framsýnum áherslum. Það gerði Ásgeir Ásgeirsson 1956-1958. Það gerði ég í Icesave-málinu. Forseti getur líka tekið frumkvæði í utanríkismálum eins og ég hef gert í rúm 10 ár í málefnum Norðurslóða. Á undanförnum misserum hafa bæði ríkisstjórn og Alþingi mótað sína stefnu í samræmi við þær áherslur. Það er fagnaðarefni.Þóra Arnórsdóttir segir stjórnvöld og forseta eiga að tala einni röddu á alþjóðavettvangi Nei, ég tel það ekki eðlilegt. Við Íslendingar eigum helst að tala einni röddu á alþjóðavettvangi þegar kemur að hagsmunum lands og þjóðar. Þess eru mörg dæmi í sögunni að forsetinn væri ekki sammála ríkisstjórn en fyrri forsetar, þ.e. þeir sem komu á undan þeim sem nú situr, gagnrýndu aldrei stefnu ríkisstjórnar opinberlega.
Forsetakosningar 2012 Mest lesið Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Innlent Sundhnúksgígaröðin að verða búin Innlent Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Erlent Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Innlent Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Innlent Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Innlent Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Innlent „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Erlent Fleiri fréttir Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Vextir og kosningar í Sprengisandi Réttindalausir stútar á ferðinni Engar sýnilegar breytingar á hraunflæði eða krafti Ók á ljósastaur við Grensásveg Eldur kviknaði í bíl í Mosfellsbæ Læknar fara þokkalega bjartsýnir inn í morgundaginn Viðreisn stærst samkvæmt nýrri kosningaspá en mjótt á munum Sjálfstæðisflokkurinn hafi lagt til niðurskurð á hverju ári Hefur gefið Landgræðslunni 26 milljónir króna í formi fræja Mikilvægt að Bláa lónið geti opnað sem fyrst Hvetja íbúa Suðurnesja til að spara heita vatnið Varnaraðgerðir í Svartsengi og umdeild yfirhalning hjá Jaguar Ísland virðir handtökuskipan á hendur Netanjahú Fjölmiðlabann í kjaradeilu kennara Hildur hnýtir í Sigurð og sakar hann um ýkjur Straumar valda álagi á varnargarða og staðan viðkvæm Byggt og byggt á Suðurlandi og það þarf að byggja enn meira Sjá meira