Skoðun

Nýr Landspítali: Slys aldarinnar?

Guðjón Baldursson skrifar
Látið er að því liggja að bygging nýs Landspítala verði fjármögnuð fyrir sparifé landsmanna í lífeyrissjóðum sem verði fengið að láni og hafa margir af stærstu lífeyrissjóðunum undirritað viljayfirlýsingu þar að lútandi. Þá hefur verið talað um að „hagræðing muni borga byggingarkostnaðinn"! Þannig að við getum komið út í stórgróða, fengið spítalann gefins! Maður fyllist bara lotningu yfir svo mikilli reiknilist.

Rökin fyrir nálægð spítalans við Háskóla Íslands eru óskiljanleg. Einkum með hliðsjón af fjarskiptatækni sem mun þróast æ hraðar á næstu árum og gera mönnum kleift að nota fjarfundabúnað og fjarskipti sem okkur órar varla fyrir. Háskólakennarar á Landspítalanum koma sjaldan í Háskóla Íslands. Þeir kenna á Landspítalanum sjálfum. Sjálfur var ég lektor við læknadeild HÍ í nokkur ár en ég man varla til þess að hafa átt erindi í Háskólann. Kennslan fór fram annars staðar.

Af ummælum stjórnenda byggingaverkefnisins mætti ætla að háskólakennarar á Landspítalanum verði stöðugt hjólandi á milli Landspítalans og Háskólans.

Þetta fræðaþorp með Landspítalann og Háskólann og aðrar fræðastofnanir er að mínu viti ekkert annað en sýndarveruleiki, stórt Lego-þorp sem stórir strákar í draumóraveröld eru að byggja. Rökin fyrir nálægð spítalans við Háskólann eru haldlaus.

Byggðaþróun höfuðborgarsvæðisins á næstu áratugum verður í austur og norður af augljósum landfræðilegum ástæðum. Hugsanlega gæti miðja svæðisins verið í kringum Rauðavatn, Reynisvatn eða enn austar og norðar miðað við Umferðarspá höfuðborgarsvæðisins sem var unnin fyrir Vegagerðina árið 2004.

Hringbrautarstaðsetningin er á þessari framtíðarmynd í jaðri byggðarinnar, fjærst nær allri annarri byggð og fjærst stofnæðum umferðar. Þar sem samgönguæðar eru hvað þrengstar eins og Miklabraut/Hringbraut nema til komi fjöldi mislægra gatnamóta og/eða stokkar undir umferðaræðar eins og Miklubrautina. Fjölgun íbúða fyrir stúdenta á háskólasvæðinu, Harpan, Háskólinn í Reykjavík og fjölgun gistirýma í miðborginni eykur umferðarþunga um Miklubraut/Hringbraut og Bústaðaveg og gerir aðgengið að Hringbrautarsvæðinu enn verra en ella.

Frá því svæði þar sem stofnbrautakerfi höfuðborgarsvæðisins mun mætast og miðja byggðarinnar verða samkvæmt spám getur tími sjúkraflutninga að Vatnsmýrinni skipt verulegu máli. Hver mínúta í sjúkraflutningi getur ráðið úrslitum um horfur sjúklinga sem fluttir eru.

Landspítalinn er og verður spítali allra landsmanna. Staðarval ætti að miðast við aðgengi og umferð fyrir allt landið en ekki einungis höfuðborgarsvæðið. Varðandi valkosti hafa verið nefndir nokkrir staðir á höfuðborgarsvæðinu: Elliðaárósar, Ártúnsholt, Vífilsstaðir, Keldur. Allir þessir staðir eru að mínu mati miklu betri valkostir en Hringbrautarstaðsetningin með hliðsjón af umferð og öryggi sjúklinga. Við ákvörðun staðsetningar ber ekki að horfa til ástandsins í dag, heldur byggðaþróunar næstu áratugina meðan spítalinn á að þjóna landsmönnum öllum.

Staðhæft er af forvígismönnum spítalans að þetta staðarval sé allt of dýrt. Það er ugglaust rétt en það er örugglega dýrara að ráðast í framkvæmdir ef stoðir þeirra eru ekki nógu styrkar frá upphafi og tjaldað til einnar nætur.

Hafa menn ekki dregið þann lærdóm af hruni íslenska fjármálakerfisins að maður eyðir ekki meiru en maður aflar, byggir ekki alltaf fyrir lánsfé? Væri ekki rétt að staldra við, líta til hægri og vinstri áður en gengið er yfir götuna svo forðast megi slys? Gangi viðreisn efnahagslífsins á Íslandi eftir mætti ætla að við værum komin á þokkalega siglingu efnahagslega eftir kannski 5 ár. Ég tel að við ættum að bíða að minnsta kosti þann tíma með byggingu nýs spítala. Á meðan getum við nýtt okkur það húsnæði sem við höfum. Það húsnæði er raunar komið á viðhaldsstig, sem er dýrt, en því húsnæði þyrfti jú hvort eð er að halda við.

Nýr spítali ætti svo þegar efnahagslegar aðstæður leyfa að rísa austan Elliðaárósa þar sem aðgengi að honum er best, umferðaröryggi er tryggt og öryggi og velferð sjúklinga er höfð að leiðarljósi.

Á Landspítalanum í Fossvogi (Borgarspítalanum) hefur öll aðstaða bráðaþjónustu verið stórbætt en þarf eflaust að bæta frekar. Ég tel að unnt sé að sinna allri bráðaþjónustu í Fossvoginum. Spítalinn er tiltölulega vel staðsettur, hann er byggður aðallega á hæðina, sem er kostur að mati margra arkitekta. Flutningur sjúklinga tekur miklu skemmri tíma en um langt og flókið undirgangakerfi eins og á teikningum spítalans við Hringbraut. Við spítalann er þyrlupallur. Með góðri stjórnun og vel skipulagðri verkaskiptingu ætti að vera hægt að reka hér sjúkrahúsþjónustu eins og hún gerðist best fyrir nokkrum árum.

Til viðbótar má geta þess að fyrirtaks aðstaða er fyrir hendi á jaðarsjúkrahúsunum fjórum: Sólvangi í Hafnarfirði, Reykjanesbæ, Selfossi og á Akranesi. Öll þessi sjúkrahús hafa legurými og eru tækjum búin til þess að stunda svokallaðar valaðgerðir – í stuttu máli aðgerðir aðrar en bráðaaðgerðir svo sem minni bæklunaraðgerðir, kvensjúkdómaaðgerðir, háls-, nef- og eyrnaaðgerðir, lýtaaðgerðir og speglanir.

Spítali sem er sveltur fjárhagslega, þar sem allt viðhald og öll verkefni sitja á hakanum, á ekki að ráðast í nýtt steinsteypuverkefni. Starfsemi spítalans er ekki undir því komin að um hana séu veglegir salir heldur byggist hún á starfsfólkinu sem þar vinnur, mannauðnum. Illu heilli fer mannauðurinn þverrandi, læknar og hjúkrunarfræðingar flytja úr landi og fáir koma heim úr framhaldsnámi. Hverjir munu starfa á hinu „nýja" sjúkrahúsi? Væri ekki nær að hlúa að starfsfólkinu sem heldur spítalanum gangandi, sem hefur fengið að axla þyngri og þyngri byrðar og skert kjör hin síðari ár?

Áformuð bygging Landspítala við Hringbraut er stórslys 21. aldarinnar. Svo mikið stórslys að engin bráðaþjónusta mundi geta ráðið við afleiðingar þess.

Við verðum með öllum ráðum að fyrirbyggja að þetta slys eigi sér stað. Framtíð íslenskrar heilbrigðisþjónustu er í húfi, ekki bara á næstu árum heldur á allri þessari öld.




Skoðun

Sjá meira


×