Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar 4. júní 2025 08:02 Ein af grunnstoðum sterkra tengsla er að vera til staðar fyrir fólk. Annað ekki síður mikilvægt atriði er að gleðjast með fólki þegar því gengur vel. Þar kemur að gagni samtalstækni sem nefnist Active Constructive Responding (ACR) – eða virk og uppbyggileg svörun. ACR er gagnreynd aðferð sem getur stórbætt samskipti, hvort sem um er að ræða persónuleg eða fagleg sambönd. Sálfræðingurinn Shelly Gable sýndi fram á að viðbrögð okkar við gleðifréttum annarra hefur veruleg áhrif á traust, nánd og ánægju í samskiptum. Rannsóknir sýna að ACR er ein áhrifaríkasta leiðin til að bregðast við góðum fréttum annarra: hún sýnir að þú hlustar, ert til staðar og samgleðst þeim af heilum hug. Hvernig virkar ACR? Þegar einhver deilir gleðifréttum með þér skaltu gefa þér tíma til að sýna einlægan áhuga og forvitni, láta jákvæðnina smitast og taka þátt í augnablikinu. Veittu viðkomandi óskipta athygli, haltu augnsambandi og tjáðu með bæði orðum og líkamsmáli að þú sért virkilega til staðar. Spyrðu spurninga sem dýpka gleðina, til dæmis „Hvað ætlarðu að gera til að fagna þessu?“ Markmiðið er að styðja við og viðhalda gleði viðmælandans – ekki að draga úr henni, breyta umræðuefninu eða beina samtalinu að þér. Gríptu þetta dýrmæta augnablik til að styrkja tengsl og traust á milli ykkar. Hér er dæmi: Vinur: „Ég fékk loksins stöðuhækkunina!“ ACR viðbragð: „En ánægjulegt! Ég veit hvað þú hefur lagt hart að þér. Hvað sagði yfirmaðurinn? Hvenær byrjarðu í nýju stöðunni? Hvernig líður þér með þetta?“ Slík viðbrögð sýna samkennd og hjálpa hinum að njóta augnabliksins til fulls. ACR styrkir ekki aðeins upplifun viðmælandans heldur eykur einnig þína eigin nærveru og samkennd. Hinar þrjár gerðir svörunar eru (sjá mynd): 1. Óvirk-uppbyggileg viðbrögð (Passive-Constructive): Þótt orðin séu jákvæð, vantar nærveru, tengingu og þátttöku í augnablikinu. Slík viðbrögð drepa umræðuna áður en hún nær flugi. „Já, flott.“ (á meðan þú heldur áfram að skoða símann). 2. Virk-niðurbrjótandi (Active-Destructive): Viðbrögðin eru áhugasöm, en í neikvæðum eða gagnrýnum tón. Þau draga úr jákvæðri upplifun viðmælandans og varpa skugga á gleðina. „Verður þetta ekki of mikið stress fyrir þig? Þetta er heilmikil ábyrgð. Sagðist þú ekki vilja verja meiri tíma með kærastanum?” 3. Óvirk-niðurbrjótandi (Passive-Destructive): Viðbrögðin sýna hvorki áhuga né fagnað heldur beina athyglinni að sjálfum þér. Viðmælandinn getur fundið fyrir afskiptaleysi eða vanvirðingu. „Æ, frábært. En veistu hvað? Ég fékk inn í háskólanám í Bandaríkjunum.” Þegar við bregðumst við gleðifréttum með áhugaleysi, sjálfvirkni eða neikvæðum hætti, glötum við dýrmætu tækifæri til að styrkja tengslin við viðmælandann. Virk og uppbyggileg viðbrögð (ACR) sýna hvað skiptir máli í samskiptum: að vera til staðar, taka þátt og gleðjast af einlægni með öðrum. Að æfa sig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Hér er einföld þriggja skrefa æfing sem hjálpar þér að tileinka þér þessa áhrifaríku samskiptatækni: Skref 1: Taktu eftir því þegar fólk í kringum þig deilir jákvæðum fréttum, stórum sem smáum. Dæmi: „Ég eldaði gómsætan kvöldmat í gær.” „Ég komst inn í námið sem ég sótti um!“ „Barnið mitt svaf alla nóttina í fyrsta sinn.“ „Við kláruðum verkefnið okkar fyrr en áætlað var.“ Skref 2: Svaraðu með með virkum og uppbyggilegum hætti. Til að sýna einlægan stuðning og þátttöku skaltu: hætta því sem þú ert að gera, t.d. leggja símann frá þér horfa á manneskjuna og hlusta af athygli sýna einlæga gleði með brosi, hljóði eða líkamsmáli spyrja opinna spurninga, t.d. „Hvernig var tilfinningin?” eða „Hvernig ætlarðu að fagna þessu?” deila gleðinni —fagna með viðkomandi Skref 3: Hugleiðing (valkvætt en áhrifaríkt) Eftir samtalið getur verið gagnlegt að íhuga og skrá: Hver deildi gleðifréttunum? Um hvað snerust þær? Hvernig brást þú við? Hvernig brást manneskjan við þínum viðbrögðum? Hvernig leið þér með þessi viðbrögð? Myndirðu gera eitthvað öðruvísi næst? Lokaorð Að vera til staðar fyrir aðra í gleðistundum styrkir tengsl, dýpkar traust og eykur nánd. Virk og uppbyggileg viðbrögð (ACR) eru ekki flókin en þau krefjast meðvitundar og æfingar. Með því að veita öðrum einlæga athygli, samkennd og þátttöku gefum við þeim það sem allir þurfa: að vera séðir og metnir. Höfundur er leiðbeinandi hjá Þekkingarmiðlun og með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ingrid Kuhlman Mest lesið Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir Skoðun Skoðun Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks skrifar Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Samfélag sem stendur saman Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Er biðin á enda? Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hærri skattar á ferðamenn draga úr tekjum ríkissjóðs Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Ósýnilegu bjargráð lögreglumannsins Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Óttast Þorgerður úrskurð EFTA-dómstólsins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Sjá meira
Ein af grunnstoðum sterkra tengsla er að vera til staðar fyrir fólk. Annað ekki síður mikilvægt atriði er að gleðjast með fólki þegar því gengur vel. Þar kemur að gagni samtalstækni sem nefnist Active Constructive Responding (ACR) – eða virk og uppbyggileg svörun. ACR er gagnreynd aðferð sem getur stórbætt samskipti, hvort sem um er að ræða persónuleg eða fagleg sambönd. Sálfræðingurinn Shelly Gable sýndi fram á að viðbrögð okkar við gleðifréttum annarra hefur veruleg áhrif á traust, nánd og ánægju í samskiptum. Rannsóknir sýna að ACR er ein áhrifaríkasta leiðin til að bregðast við góðum fréttum annarra: hún sýnir að þú hlustar, ert til staðar og samgleðst þeim af heilum hug. Hvernig virkar ACR? Þegar einhver deilir gleðifréttum með þér skaltu gefa þér tíma til að sýna einlægan áhuga og forvitni, láta jákvæðnina smitast og taka þátt í augnablikinu. Veittu viðkomandi óskipta athygli, haltu augnsambandi og tjáðu með bæði orðum og líkamsmáli að þú sért virkilega til staðar. Spyrðu spurninga sem dýpka gleðina, til dæmis „Hvað ætlarðu að gera til að fagna þessu?“ Markmiðið er að styðja við og viðhalda gleði viðmælandans – ekki að draga úr henni, breyta umræðuefninu eða beina samtalinu að þér. Gríptu þetta dýrmæta augnablik til að styrkja tengsl og traust á milli ykkar. Hér er dæmi: Vinur: „Ég fékk loksins stöðuhækkunina!“ ACR viðbragð: „En ánægjulegt! Ég veit hvað þú hefur lagt hart að þér. Hvað sagði yfirmaðurinn? Hvenær byrjarðu í nýju stöðunni? Hvernig líður þér með þetta?“ Slík viðbrögð sýna samkennd og hjálpa hinum að njóta augnabliksins til fulls. ACR styrkir ekki aðeins upplifun viðmælandans heldur eykur einnig þína eigin nærveru og samkennd. Hinar þrjár gerðir svörunar eru (sjá mynd): 1. Óvirk-uppbyggileg viðbrögð (Passive-Constructive): Þótt orðin séu jákvæð, vantar nærveru, tengingu og þátttöku í augnablikinu. Slík viðbrögð drepa umræðuna áður en hún nær flugi. „Já, flott.“ (á meðan þú heldur áfram að skoða símann). 2. Virk-niðurbrjótandi (Active-Destructive): Viðbrögðin eru áhugasöm, en í neikvæðum eða gagnrýnum tón. Þau draga úr jákvæðri upplifun viðmælandans og varpa skugga á gleðina. „Verður þetta ekki of mikið stress fyrir þig? Þetta er heilmikil ábyrgð. Sagðist þú ekki vilja verja meiri tíma með kærastanum?” 3. Óvirk-niðurbrjótandi (Passive-Destructive): Viðbrögðin sýna hvorki áhuga né fagnað heldur beina athyglinni að sjálfum þér. Viðmælandinn getur fundið fyrir afskiptaleysi eða vanvirðingu. „Æ, frábært. En veistu hvað? Ég fékk inn í háskólanám í Bandaríkjunum.” Þegar við bregðumst við gleðifréttum með áhugaleysi, sjálfvirkni eða neikvæðum hætti, glötum við dýrmætu tækifæri til að styrkja tengslin við viðmælandann. Virk og uppbyggileg viðbrögð (ACR) sýna hvað skiptir máli í samskiptum: að vera til staðar, taka þátt og gleðjast af einlægni með öðrum. Að æfa sig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Hér er einföld þriggja skrefa æfing sem hjálpar þér að tileinka þér þessa áhrifaríku samskiptatækni: Skref 1: Taktu eftir því þegar fólk í kringum þig deilir jákvæðum fréttum, stórum sem smáum. Dæmi: „Ég eldaði gómsætan kvöldmat í gær.” „Ég komst inn í námið sem ég sótti um!“ „Barnið mitt svaf alla nóttina í fyrsta sinn.“ „Við kláruðum verkefnið okkar fyrr en áætlað var.“ Skref 2: Svaraðu með með virkum og uppbyggilegum hætti. Til að sýna einlægan stuðning og þátttöku skaltu: hætta því sem þú ert að gera, t.d. leggja símann frá þér horfa á manneskjuna og hlusta af athygli sýna einlæga gleði með brosi, hljóði eða líkamsmáli spyrja opinna spurninga, t.d. „Hvernig var tilfinningin?” eða „Hvernig ætlarðu að fagna þessu?” deila gleðinni —fagna með viðkomandi Skref 3: Hugleiðing (valkvætt en áhrifaríkt) Eftir samtalið getur verið gagnlegt að íhuga og skrá: Hver deildi gleðifréttunum? Um hvað snerust þær? Hvernig brást þú við? Hvernig brást manneskjan við þínum viðbrögðum? Hvernig leið þér með þessi viðbrögð? Myndirðu gera eitthvað öðruvísi næst? Lokaorð Að vera til staðar fyrir aðra í gleðistundum styrkir tengsl, dýpkar traust og eykur nánd. Virk og uppbyggileg viðbrögð (ACR) eru ekki flókin en þau krefjast meðvitundar og æfingar. Með því að veita öðrum einlæga athygli, samkennd og þátttöku gefum við þeim það sem allir þurfa: að vera séðir og metnir. Höfundur er leiðbeinandi hjá Þekkingarmiðlun og með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði.
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun