Hitastigið í hagkerfinu hærra en áður var talið Atli Ísleifsson skrifar 9. apríl 2025 11:24 Una Jónsdóttir er hagfræðingur Landsbankans. Í greiningu bankans segir að hagvöxturinn hafi ekki síst verið drifinn áfram af aukinni fjárfestingu, bæði í atvinnuvegum og íbúðauppbyggingu. Vísir/Vilhelm Greiningardeild Landsbankans spáir því að hagvöxtur verði 1,4 prósent í ár og 2,1 prósent á næsta ári. Þá spáir bankinn að verðbólga muni halda áfram að hjaðna til ársins 2027. Hagkerfið hefur kólnað eftir kröftugt vaxtarskeið fyrstu árin eftir Covid-faraldurinn og telur bakinn að það fari nú hægt af stað á ný. Þetta kemur fram í nýrri Hagspá bankans sem nær til ársins 2027 og ber nafnið „Ágætis horfur en allt getur breyst“. Síðasta haust gaf greiningardeildin út „Hagkerfið nær andanum“ þar sem spáð var lítils háttar samdrætti árið 2024 og um tveggja prósenta hagvexti árin á eftir. „Hitastigið í hagkerfinu reyndist hærra en við héldum og í stað samdráttar mældist 0,5% hagvöxtur í fyrra. Hagvöxturinn var ekki síst drifinn áfram af aukinni fjárfestingu, bæði í atvinnuvegum og íbúðauppbyggingu. Nú spáum við því að hagkerfið fari hægt af stað og vaxi smám saman út spátímabfilið. Við gerum ráð fyrir að fjármunamyndun aukist minna á næstu árum en í fyrra, einkaneysla aukist aftur á móti hraðar eftir því sem líður á spátímabilið og útflutningur verði nokkuð myndarlegur. Vert er að nefna að blikur eru sannarlega á lofti í heimsbúskapnum og íslenska hagkerfið á mikið undir því að utanríkisverslun verði ekki fyrir miklum áföllum. Heimshagkerfið í spennutreyju Um þessar mundir tengist óvissan í spánni aðallega alþjóðaviðskiptum og efnahagshorfum í viðskiptalöndum Íslands. Bandaríkin hafa sett á umfangsmestu innflutningstolla sem sést hafa frá því snemma á síðustu öld. Enn er óvíst hvernig aðrar þjóðir bregðast við og hver staða Íslands gæti orðið. Ef tollastríð vindur upp á sig gæti hagvöxtur hæglega orðið minni en við spáum og þegar kemur að verðbólguhorfum gæti brugðið til beggja vona. Óvissan hefur sjaldan verið meiri og því má segja að hagspáin gildi þar til annað kemur í ljós. Helstu niðurstöður: Spáin gerir ráð fyrir 1,4% hagvexti á þessu ári og smám saman auknum hagvexti út spátímann, 2,1% árið 2026 og 2,3% árið 2027. Samkvæmt spánni verður hagvöxturinn á breiðum grunni og má rekja hann bæði til innlendrar neyslu og fjárfestingar, en einnig aukins útflutnings. Verðbólga heldur áfram að hjaðna á spátímanum. Hún mælist að meðaltali 3,9% á þessu ári, gangi spáin eftir, 3,5% á því næsta og 3,2% árið 2027. Fyrst um sinn teljum við að raunvextir verði háir og að stýrivextir lækki ekki mikið meira en sem nemur hjöðnun verðbólgu. Eftir því sem líður á spátímann má ætla að raunstýrivextir fari smám saman lækkandi og við teljum að þeir fari lægst í 2% við lok spátímans. Þótt háir raunvextir haldi aftur af neyslu teljum við að einkaneysla aukist öll árin, um 1,7% á yfirstandandi ári, 2,0% á því næsta og um 2,5% árið 2027. Á þessu ári má reikna með því að til Íslands komi svipaður fjöldi ferðamanna og í fyrra, í kringum 2,2 milljónir manns og að fjölgunin verði nokkuð hæg næstu ár. Útflutningur eykst aftur á móti nokkuð stöðugt, ekki síst vegna uppgangs í greinum á borð við fiskeldi og lyfjaiðnaði. Við gerum ráð fyrir að krónan verði á svipuðum stað í lok þessa árs og nú en veikist svo árin 2026 og 2027, ekki síst vegna áframhaldandi halla á viðskiptum við útlönd. Langstærstur hluti vinnumarkaðarins hefur samþykkt langtímakjarasamninga og vinnumarkaðurinn er í betra jafnvægi en áður. Við gerum ráð fyrir 6,0% hækkun launa í ár, 5,5% á næsta ári og 5,6% árið 2027. Kaupmáttur launa eykst öll árin, á bilinu 1,9-2,4% á ári. Búast má við að atvinnuleysi aukist lítillega áfram á þessu ári og verði að meðaltali 3,8%. Við teljum að atvinnuleysi haldist tiltölulega stöðugt á spátímanum en þó dragi örlítið úr því eftir því sem lifnar yfir hagkerfinu á síðari árum spátímans. Við spáum 3,7% atvinnuleysi á næsta ári og 3,5% árið 2027. Fjármunamyndun eykst hóflega í ár, enda jókst hún verulega í fyrra, bæði fjárfesting í íbúðarhúsnæði og atvinnuvegum. Í grunninn má gera ráð fyrir að fjárfesting haldi ágætis dampi í takt við batnandi fjármögnunarskilyrði. Við teljum horfur á að áfram dragi úr verðhækkunum á íbúðamarkaði, ekki síst vegna aukins íbúðaframboðs. Við spáum því að íbúðaverð hækki um 5,9% í ár, 4,8% árið 2026 og 6,4% árið 2027,“ segir í tilkynningunni. Landsbankinn Efnahagsmál Íslenska krónan Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Sjá meira
Þetta kemur fram í nýrri Hagspá bankans sem nær til ársins 2027 og ber nafnið „Ágætis horfur en allt getur breyst“. Síðasta haust gaf greiningardeildin út „Hagkerfið nær andanum“ þar sem spáð var lítils háttar samdrætti árið 2024 og um tveggja prósenta hagvexti árin á eftir. „Hitastigið í hagkerfinu reyndist hærra en við héldum og í stað samdráttar mældist 0,5% hagvöxtur í fyrra. Hagvöxturinn var ekki síst drifinn áfram af aukinni fjárfestingu, bæði í atvinnuvegum og íbúðauppbyggingu. Nú spáum við því að hagkerfið fari hægt af stað og vaxi smám saman út spátímabfilið. Við gerum ráð fyrir að fjármunamyndun aukist minna á næstu árum en í fyrra, einkaneysla aukist aftur á móti hraðar eftir því sem líður á spátímabilið og útflutningur verði nokkuð myndarlegur. Vert er að nefna að blikur eru sannarlega á lofti í heimsbúskapnum og íslenska hagkerfið á mikið undir því að utanríkisverslun verði ekki fyrir miklum áföllum. Heimshagkerfið í spennutreyju Um þessar mundir tengist óvissan í spánni aðallega alþjóðaviðskiptum og efnahagshorfum í viðskiptalöndum Íslands. Bandaríkin hafa sett á umfangsmestu innflutningstolla sem sést hafa frá því snemma á síðustu öld. Enn er óvíst hvernig aðrar þjóðir bregðast við og hver staða Íslands gæti orðið. Ef tollastríð vindur upp á sig gæti hagvöxtur hæglega orðið minni en við spáum og þegar kemur að verðbólguhorfum gæti brugðið til beggja vona. Óvissan hefur sjaldan verið meiri og því má segja að hagspáin gildi þar til annað kemur í ljós. Helstu niðurstöður: Spáin gerir ráð fyrir 1,4% hagvexti á þessu ári og smám saman auknum hagvexti út spátímann, 2,1% árið 2026 og 2,3% árið 2027. Samkvæmt spánni verður hagvöxturinn á breiðum grunni og má rekja hann bæði til innlendrar neyslu og fjárfestingar, en einnig aukins útflutnings. Verðbólga heldur áfram að hjaðna á spátímanum. Hún mælist að meðaltali 3,9% á þessu ári, gangi spáin eftir, 3,5% á því næsta og 3,2% árið 2027. Fyrst um sinn teljum við að raunvextir verði háir og að stýrivextir lækki ekki mikið meira en sem nemur hjöðnun verðbólgu. Eftir því sem líður á spátímann má ætla að raunstýrivextir fari smám saman lækkandi og við teljum að þeir fari lægst í 2% við lok spátímans. Þótt háir raunvextir haldi aftur af neyslu teljum við að einkaneysla aukist öll árin, um 1,7% á yfirstandandi ári, 2,0% á því næsta og um 2,5% árið 2027. Á þessu ári má reikna með því að til Íslands komi svipaður fjöldi ferðamanna og í fyrra, í kringum 2,2 milljónir manns og að fjölgunin verði nokkuð hæg næstu ár. Útflutningur eykst aftur á móti nokkuð stöðugt, ekki síst vegna uppgangs í greinum á borð við fiskeldi og lyfjaiðnaði. Við gerum ráð fyrir að krónan verði á svipuðum stað í lok þessa árs og nú en veikist svo árin 2026 og 2027, ekki síst vegna áframhaldandi halla á viðskiptum við útlönd. Langstærstur hluti vinnumarkaðarins hefur samþykkt langtímakjarasamninga og vinnumarkaðurinn er í betra jafnvægi en áður. Við gerum ráð fyrir 6,0% hækkun launa í ár, 5,5% á næsta ári og 5,6% árið 2027. Kaupmáttur launa eykst öll árin, á bilinu 1,9-2,4% á ári. Búast má við að atvinnuleysi aukist lítillega áfram á þessu ári og verði að meðaltali 3,8%. Við teljum að atvinnuleysi haldist tiltölulega stöðugt á spátímanum en þó dragi örlítið úr því eftir því sem lifnar yfir hagkerfinu á síðari árum spátímans. Við spáum 3,7% atvinnuleysi á næsta ári og 3,5% árið 2027. Fjármunamyndun eykst hóflega í ár, enda jókst hún verulega í fyrra, bæði fjárfesting í íbúðarhúsnæði og atvinnuvegum. Í grunninn má gera ráð fyrir að fjárfesting haldi ágætis dampi í takt við batnandi fjármögnunarskilyrði. Við teljum horfur á að áfram dragi úr verðhækkunum á íbúðamarkaði, ekki síst vegna aukins íbúðaframboðs. Við spáum því að íbúðaverð hækki um 5,9% í ár, 4,8% árið 2026 og 6,4% árið 2027,“ segir í tilkynningunni.
Landsbankinn Efnahagsmál Íslenska krónan Mest lesið ORA svarar fyrir fiskbúðinginn: „Stundum þarf bara pung í að gera breytingar“ Neytendur „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi Viðskipti innlent „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ Viðskipti innlent Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Viðskipti innlent 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Viðskipti innlent Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Viðskipti innlent Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Viðskipti innlent Íþróttafræðin inn á vinnustaðinn: Yfirmenn ekki lengur alvitri einhyrningurinn Atvinnulíf Eiríkur Orri til Ofar Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Einar rýfur þögnina: Vísar kenningum um fléttu á bug Bein útsending: Ársfundur atvinnulífsins Spá óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku „Hef engar upplýsingar um að eitthvað óeðlilegt hafi átt sér stað“ 208 sagt upp í fimm hópuppsögnum Einn stofnenda Play og Leifur í framkvæmdastjórn Icelandair Eiríkur Orri til Ofar Samkaup eignast 38 prósenta hlut í Kjötkompaní Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Sjá meira