SVEIT – Kastið inn handklæðinu Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 9. janúar 2025 11:00 Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Deilur Eflingar og SVEIT vegna Virðingar Stéttarfélög Mest lesið Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Sjá meira
Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar