Efni í nýjan stjórnarsáttmála Stefán Jón Hafstein skrifar 17. desember 2024 12:01 Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun